Yabancı uyruklu öğrenci sınavı döner sermaye ödemesi yapılması
TEMYİZ KURULU KARARI
Tarih : 16.06.2021
No : 49721
Konu: Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavında alınan ücretler Döner Sermaye İşletmesinin değil Üniversitenin geliri olduğundan, bu gelirin ek ödeme olarak dağıtılmasının 2547 sayılı Kanunun 55 inci maddesine aykırılık teşkil ettiği ve kamu zararına sebebiyet verdiği hk.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 55 inci maddesinde: “Yükseköğretim kurumları ve bunlara bağlı birimlerin gelir kaynakları;
a. Her yıl bütçeye konulacak ödenekler,
b. Kurumlarca yapılacak yardımlar,
c. Alınacak harç ve ücretler,
d. Yayın ve satış gelirleri,
e. Taşınır ve taşınmaz malların gelirleri,
f. Döner sermaye işletmelerinden elde edilecek karlar,
g. Bağışlar, vasiyetler ve diğer gelirlerdir.”
Hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre, yabancı uyruklu öğrenci sınavına katılanlardan alınan ücretlerin yükseköğretim kurumu olarak üniversitelerin bütçesine gelir kaydedilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu sınavın sürekli eğitim araştırma ve uygulama merkezleri aracılığıyla yaptırılmış olması, katılım ücretlerinin döner sermaye işletmesi bütçesinin geliri olduğu anlamına gelmemektedir.
Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Amaç ve kapsam” başlıklı 1 inci maddesinde:
“(1) Bu Yönetmeliğin amacı; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine bağlı olarak kurulmuş olan döner sermayeli işletmelerin iş ve işlemleri ile bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması, muhasebesi, kontrol ve denetimi ile muhasebe yetkililerinin niteliklerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”,
Aynı Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde:
“(1) Bu Yönetmelikte geçen;
(…)
b) Döner Sermaye: Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayeyi,
(…)
ifade eder.”
Denilmekte olup, bu hükümlere göre ise; genel yönetim kapsamında bulunan üniversitelerde, döner sermaye kapsamında mal ve hizmet üretilebilmesi, üniversitelere kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin bir faaliyetin varlığına bağlıdır.
Öte yandan, (hesap yılında yürürlükte olan) ..……. Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliğinin “Faaliyet Alanları” başlıklı 2 nci maddesinde Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanına giren ve iş ve hizmetler:
“a) Yükseköğretim kurumları dışındaki kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerce talep edilecek bilimsel görüş, proje, araştırma ve benzeri hizmetler yapmak,
b) Plan, inceleme, bilgi işlem ve danışmanlık hizmetleri ile bakım ve onarım iş değerlendirmesi ve organizasyonu yapmak,
c) Klinikler, poliklinikler, ameliyathaneler ve laboratuvarlarda yapılacak her türlü muayene, tetkik, tahlil, ameliyat, bakım ve hizmet üretimi ile ilgili iş ve benzeri hizmetleri yapmak, açılmış ve açılacak olan her türlü sağlık hizmetleriyle ilgili yataklı yataksız sabit ve geçici kuruluşları işletmek,
ç) Mevcut fiziki kapasiteyi değerlendirerek faaliyet alanı ile sınırlı olarak iş ve hizmet üretmek, elde edilen ürünleri önceden Rektörün izni olmak şartıyla pazarlamak ve satmak,
d) Çeşitli kurslar düzenlemek, sosyal, kültürel ve sportif etkinlikleri organize
etmek”
Şeklinde sıralanmış olup, eğitim öğretim hizmetinin asli unsurlarından biri olarak yapılan Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS), genel idare hizmetleri kapsamında yürütülmesi gereken bir hizmet olduğundan; Döner Sermaye İşletmesinin bahsi geçen Yönetmelikte belirtilen faaliyet alanı içerisinde bulunmamaktadır.
Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 13.02.2013 tarihli toplantısında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 6287 sayılı Kanunla (14/f maddesi ile) değişik 45/f maddesinde yer alan; “Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.” maddesi uyarınca “Yurt Dışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar”ın belirlenmesi ile ilgili olarak 01.02.2013 tarihli Yükseköğretim Genel Kurulu toplantısında alınan yetkiye dayanılarak
Yükseköğretim Genel Kurulunun 21.01.2010 toplantısında kabul edilen ve çeşitli tarihlerde yapılan Genel Kurul toplantılarında bazı maddeleri değiştirilen “Yurt Dışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar”a dayanılarak Üniversite Senatosunun 15.05.2015 tarihli ve 2015/04-XIX sayılı Kararı ile “..……. Üniversitesi Yurt Dışından
Öğrenci Başvuru, Kabul ve Kayıt Yönergesi” kabul edilmiştir. Söz konusu Yönergenin amacı; Üniversitenin fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokullarının bölüm ve/veya programlarına yurt dışından öğrenci
adaylarının başvuruları ile öğrenci kabul kayıt koşullarını belirlemektir. Yükseköğretim Genel Kurulunca kabul edilen “Yurt Dışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar” ve ilgili Üniversite Senatosunca buna uygun olarak düzenlenen Yönerge, yurt dışından öğrenci kabul etmek isteyen üniversitelerin
Yükseköğretim Kurulu onayı ile yurt dışından öğrenci kabul etmesi ve buna ilişkin koşulların düzenlenmesini içermektedir. Ancak bahsedilen Esaslar ve Yönergede yabancı uyruklu öğrenci sınavından elde edilen gelirlerin döner sermayeden ek ödeme olarak dağıtılmasına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Bu hususların dışında, sorumlular tarafından döner temyiz dilekçesinde döner sermayeden yapılan ek ödeme toplamı 18.01.2012 tarihli 2012/2723 sayılı BKK eki “Sınav Ücretlerine İlişkin Usul ve Esaslar”a göre sınavın yapılması durumunda verilecek sınav ücreti toplamı ile kıyaslama yapılmakta ve bu kıyasa göre yapılan ödemenin daha düşük kaldığı iddia edilmekte ise de; söz konusu Esaslar amaç ve kapsama ilişkin 1 inci maddesinde belirtildiği üzere;
Millî Eğitim Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığınca yapılan merkezî sınavlar, yükseköğretim kurumlarının açık öğretim sınavları ve kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerinin talepleri üzerine yükseköğretim kurumlarınca yurt içinde ve yurt dışında yapılan sınavlarda; soruların hazırlanmasında görevlendirilenlere, sınav soru havuzunda yer alacak soruların hazırlanmasında katkısı olanlara, sınav koordinatörlüklerinin koordinatörüne ve diğer personeline, bina sınav sorumluları ile bina yöneticilerine, salon başkanlarına, gözetmenlere, sınav güvenliğini sağlayan kolluk kuvvetlerine, kapalı dönem çalışanlara ve sınav sürecinde görev alan diğer personele ödenecek sınav ücretleri ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla çıkarılmış olup, üniversitelerin yabancı öğrencilerin alımına yönelik yaptıkları sınavları kapsamamaktadır.
Son olarak sorumlularca, yapılan hizmetin, kapsamına girebileceği iddia edilen ve Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanı açıklanırken belirtilen Esasların 2 nci maddesinin (ç) fıkrasındaki; “Mevcut fiziki kapasiteyi değerlendirerek faaliyet alanı ile sınırlı olarak iş ve hizmet üretmek, elde edilen ürünleri önceden
Rektörün izni olmak şartıyla pazarlamak ve satmak” şeklindeki düzenleme, üniversite birimlerinin (fakülte, yüksekokul vs.) kendi görev ve uzmanlık alanlarına giren konulara ilişkin çeşitli faaliyetleri veya piyasadaki müşterilere bu nitelikte sunmuş oldukları çeşitli hizmetleri kastetmektedir ki, yabancı öğrencilere yönelik sınav bu madde de ifade edilen nitelikte bir hizmet veya görev de değildir. Yine sorumlularca dile getirilen 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58. Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin (a) fıkrasındaki; “a) Bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma, uygulama ve benzeri hizmetler yapmak” düzenlemesinde yer alan “benzeri hizmetler” kavramının da aynı şekilde değerlendirilmesi gerekir. Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavında alınan ücretler Döner Sermaye İşletmesinin değil Üniversitenin geliri olup, bu gelirin ek ödeme olarak dağıtılması, 2547 sayılı Kanunun 55 inci maddesine aykırılık teşkil ettiğinden ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verdiğinden; temyiz talebinde bulunan sorumluların ortaklaşa gönderdikleri dilekçede yer alan itirazların reddedilerek 161 sayılı İlamın 16. maddesiyle verilen ..……. TL’nin tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE,
Karar verildi.
