Öğretim elemanlarının yaz okulu dil kursuna gönderilmesi kamu zararı olur mu?

Öğretim elemanlarının yaz okulu dil kursuna gönderilmesi kamu zararı olur mu?

Sayıştay Temyiz Kurulu, üniversitede görevli öğretim elemanlarının mevzuatta dayanağı olmadığı halde Üniversite Yönetim Kurulu kararıyla yurtdışına yaz okulu yoğunlaştırılmış yabancı dil kursuna gönderilmesi ve eğitim bedeli ile uçak bilet bedelinin bir kısmının bütçeden ödenmesi sonucu oluşan kamu zararının tazmini hükmünün  kaldırılmasına karar verdi.

Görevinden çekilen öğretim üyesi göreve iade edilmek zorunda mı?

Konusu: Öğretim Elemanlarının Yurtdışı Dil Kursu için Görevlendirilmesi

99 sayılı İlamın 1’inci maddesiyle; Üniversitede görevli öğretim elemanlarının mevzuatta dayanağı olmadığı halde Üniversite Yönetim Kurulu kararıyla yurtdışına yaz okulu yoğunlaştırılmış yabancı dil kursuna gönderilmesi ve eğitim bedeli ile uçak bilet bedelinin bir kısmının bütçeden ödenmesi sonucu oluşan … TL kamu zararının tazminine karar verilmiştir.

Sorumlu Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) Üyesi … tarafından gönderilen temyiz dilekçesinde (Aynı İlam maddesine ilişkin olarak temyiz talebinde bulunan diğer Yönetim Kurulu Üyeleri; …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ile Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi … tarafından gönderilen dilekçelerde de benzer nitelikte olmak üzere) özetle;

1-Üniversite tarafından yabancı dil kursu amacıyla yurtdışı görevlendirme yapmanın yasal dayanağının bulunduğu, şöyle ki; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Ana İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin (h) bendinde; “Yükseköğretim kurumlarının geliştirilmesi, verimlerinin artırılması, genişletilmesi ve bütün yurda yaygınlaştırılması amacına yönelik olarak yenilerinin açılması, öğretim elemanlarının yurt içinde ve dışında yetiştirilmeleri ve görevlendirilmeleri, üretim - insangücü - eğitim unsurları arasında dengenin sağlanması, yükseköğretime ayrılan kaynakların ve ihtisas gücünün dağılımı, milli eğitim politikası ve kalkınma planları ilke ve hedefleri doğrultusunda ülke, çevre ve uygulama alanı ihtiyaçlarının karşılanması, örgün, yaygın, sürekli ve açık eğitim - öğretimi de kapsayacak şekilde planlanır ve gerçekleştirilir.” Denildiği,

Madde metninde; öğretim elemanlarının yetiştirilmesinin yükseköğretim kurumlarının asli fonksiyonları arasında yer aldığı ve yetiştirme fonksiyonunun yurt içinde veya yurt dışında gerçekleşebileceğinin belirtildiği,

Akademik personelin yetiştirilmesinde ve bu doğrultuda yetkin akademik çalışmaların yapılmasında yabancı dil bilmenin ve yabancı dillerde yazılmış yayınlara vâkıf olmanın öneminin yadsınamayacağı,

2-2547 sayılı Kanun’un “Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirme” başlıklı 39’uncu maddesinde; “Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksek okul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir.” Denildiği bu maddeye istinaden çıkarılan “Yurt İçi ve Yurt Dışındaki Görevlendirmelerde Uygulanacak Esaslara İlişkin Yönetmelik” in 2’nci maddesinde; öğretim elemanlarının bilimsel toplantılara katılmak, inceleme, araştırma ve uygulama yapmak üzere süresi üç ay kadar (üç ay dahil) olan kısa süreli görevlendirme yapılabileceğinin belirtildiği,

2547 sayılı Kanun ve buna bağlı çıkarılan yönetmelik hükümlerinde yurt dışı görevlendirmeler içinde “yabancı dil" kursu zikredilmemiş olsa da; dil kursuna gönderilmenin yöntem, amaç ve sonuçları itibariyle akademik ihtiyaçlarla uyumlu olduğu, 2547 sayılı Kanun 1982 yılında çıktığı göz önüne alındığında, o dönemde kanun koyucunun yabancı dil kursunun öngörmemiş olabileceği, nitekim o yıllarda akademik personelin yabancı dil diye bir sorunu olmadığı düşüncesiyle bu düzenlemenin yapılmamış olabileceği, ancak günümüz akademik camiasının temel sorunlarından birinin yetersiz yabancı dil seviyesi olduğu, nitekim … Üniversitesinde 4000’in üzerinde yabancı öğrencinin öğrenim gördüğü, derslerin önemli bir kısmının da Türk akademisyenler tarafından İngilizce verildiği,

Buradan hareketle; yoğunlaştırılmış yabancı dil kursu için yapılan yurt dışı görevlendirmenin, Yurt İçi ve Yurt Dışındaki Görevlendirmelerde Uygulanacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 2’nci maddesinde ifadesini bulan "kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmak, araştırma ve inceleme gezileri yapmak" kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, burada tadat edilen “... inceleme gezileri” bile mevzuata uygun iken yabancı dil kursunun evleviyetle uygun olması gerektiği,

Sadece … Üniversitesinin değil tüm üniversitelerin üst organı niteliğindeki Yükseköğretim Kurulunun da 2547/39’uncu maddesine dayanarak yabancı dil kursu için destek verdiği, Yükseköğretim Kurulunun bu konuda belirlemiş olduğu usul ve esasları,kendiwebsayfası(https://yok.gov.tr/Documents/Ogrenci/BursDokuman/Yurtdisi_Yabanci_Dil_Egitimi_Usul_Esaslar.pdf) ile muhtelif basın yayın aracı marifetiyle duyurduğu, (https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=835) Dolayısıyla yabancı dil kursu için yurt dışına görevlendirme, burs verme ya da … Üniversitesi’nin yaptığı gibi yurt dışı kurs ücretini ödeme kararı ve işlemi, yasal düzenlemelere aleni aykırılık teşkil etse idi öncelikle üniversitelerin bir üst organı olan Yükseköğretim Kurulu’nun bu alanda işlem yapmaması gerekeceği,

3-Dolayısıyla gelişen ihtiyaçlara paralel olarak ortaya çıkan yeni durumların var olan hükümler çerçevesinde benzetme yapılarak yorumlanmasının kamu yönetimi sistemi içinde olağan bir karar mekanizması olduğu, kamu yönetimde olduğu gibi hukuk sisteminde de benzetme yoluyla "hâkimin kanun vazetmesi" nin genel ilkelerden olduğu, bu tür ilkelerin kanun koyucunun gelecekte ortaya çıkması muhtemel ihtiyaçları önceden öngörerek düzenleme yapmasının mümkün olmadığından kaynaklandığı,

Yöneticiler ve karar organlarına tanınan "takdir yetkisi” nin gelişmelere paralel olarak kamu hizmetlerinin sunulmasını sağlamaya yönelik olduğu, böylece yöneticilerin-karar vericilerin mevzuata aykırı olmayan bir şekilde gelişen ihtiyaçlar için takdir yetkisini kullanabileceği, üniversite mevzuatında aleni bir şekilde yazılmış "yabancı dil kursları hariç", "yabancı dil için görevlendirme yapılamaz" gibi ifadelerin bulunmadığı, bu şekilde yasaklayıcı bir hüküm olsaydı Üniversitesi Yönetim Kurulunun yabancı dil kursu için görevlendirme yapmayacağı,

Buradan hareketle; yoğunlaştırılmış yabancı dil kursu için yurt dışı görevlendirmenin, “Yurt İçi ve Yurt Dışındaki Görevlendirmelerde Uygulanacak Esaslara İlişkin Yönerge” de ifadesini bulan "kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmak, araştırma ve inceleme gezileri yapmak" kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, burada tadat edilen “... inceleme gezileri” bile mevzuata uygun iken yabancı dil kursunun evleviyetle uygun olması gerektiği,

4-… Üniversitesi ile … Üniversitesi arasında yapılan protokol gereği öğretim üyeleri ile araştırma görevlilerinin 5/6/2017-30/7/2017 tarihleri arasında düzenlenen “… … Exchange Program 2017” adlı eğitim programına katılımlarının sağlandığı, Üniversite Yönetim Kurulunun Kararı ile katılımcıların yabancı dil kurs giderleri ile uçak biletlerinin … TL’ye kadar olan kısmının Üniversite bütçesinden karşılandığı, söz konusu akademik personelin eğitim süresince yalnızca yabancı dil kursuna katılmadığı aynı zamanda 2547 sayılı Kanunun 39’uncu maddesinde belirtildiği şekilde mesleklerine ait bilgilerini artırmak amacıyla da çeşitli faaliyetlerde bulunduğu, başka bir deyişle yabancı dil kursunun eğitim programının bir bölümünü oluşturduğu,

Yabancı dil kursu için yurtdışına göndermenin orta ve uzun vadede kurumsal fayda sağladığı, kamu zararından ziyade uzun vadede kamu yararının ortaya çıktığı, Üniversitenin stratejik amaçları doğrultusunda yabancı dil düzeyi yeterli öğretim elemanları ile bulunduğu konumdan daha üst seviyelere çıkma hedefi ile hareket ettiği,

5-Diğer taraftan ilgili akademik personel 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında yurtdışına gönderilmiş olsaydı kurum bütçesinden karşılanan tutarın daha fazla olacağı, yapılan hesaplamadan görüleceği üzere katılımcılara bütçeden … TL yerine … TL ödeneceği, dolayısıyla … TL daha az harcama yapıldığı, bu durumun 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun amacına ve temel ilkelerine uygun düştüğü, kamu kaynağının etkili, ekonomik ve verimli kullanıldığı,

Katılımcı Sayısı Günlük Yevmiye (Yurtdışı) İlk 10 gün %50 artırım Gün sayısı Döviz kuru (USD/TL) Toplam

17 …$ …$ 10 3.498,3 … TL

17 …$ 46 3.498,3 … TL

Toplam … TL

Katılımcılara uçak biletinin tamamı ödenmiş olsaydı:

17 kişi*… TL (uçak bileti)=… TL

Genel Toplam: … TL

6-5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesinde kamu zararını oluşturan unsurlardan birinin “mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması” olduğu, mevcut durumda; akademik personelin eğitim programına katıldığı, hizmet yaptırıldıktan sonra ödemenin gerçekleştiği, dolayısıyla alınan hizmetin bedeli olarak ödenen tutarın kamu zararı olarak nitelendirilemeyeceği, fazla veya yersiz ödeme olmayan yabancı dil kursuna ilişkin verilmiş tazmin hükmünün kaldırılmasının uygun olacağı,

7-Sonuç olarak; Yönetim Kurulunun verdiği kararın akademik personelin yabancı dil bilgi ve pratiğinin sonuç olarak da üniversitenin akademik kalitesinin artırılması amacını taşıdığı,

Belirtilerek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi hususu Kurulumuzun bilgisine arz edilmiştir.

Sorumlu … tarafından gönderilen dilekçede ilave olarak;

Yabancı dil kursu için yapılan ödemeye Üniversitenin mali konularla ilgili birim ve teşekküllerinin onay verdiği, yöneticiler tarafından alınan her kararın alanında uzman kişi ve birimlerce denetlenmesi, uygun olup olmadığının ortaya konulması gerektiği, yöneticilerin işin uzmanı kişilerin görüşlerine güvenmek durumunda olduğu, bahsi geçen ödemenin yasal bir sıkıntı olsaydı öncesinde ve sonrasında ilgili daire, birim ve sorumluların müdahil olması gerektiği, belirtilmiştir.

Sorumlu … tarafından gönderilen dilekçede ilave olarak;

2547 sayılı Kanunun 39’uncu maddesi ile Yurtiçi ve Yurtdışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 2-a ve 3’üncü maddeleri çerçevesinde; … Üniversitesi ile … Üniversitesi (…) arasında yapılan protokole dayanarak Yönetim Kurulunca alınan 04.05.2017 tarih ve 590 sayılı toplantı, 78 no.lu Kararda; kurs giderleri ile uçak biletinin … TL’sinin ödenmesine karar verildiği,

Analitik bütçe sınıflandırmasında 03.05.09.03 Kurslara katılım giderleri ekonomik kodu altında;

-Bilimsel nitelikli toplantılara katılmaları kurumlarınca gerekli görülenlerin katılma giderleri,

-Kurum personelinin ünvanı ve gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan kurslara katılmasına ilişkin kurs giderleri,

-Kurumların üst yönetim görevlileri ile ilgili mevzuatına göre özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlara, yabancı dil kursuna katılmaları halinde ödenecek kurs ve ders ücretleri,

-Mesleki eğitim ve uzmanlık programlarına devam için ön koşul olan yabancı dil kursları için ödenecek ders ücretleri,

Denilmiş olup, yabancı dilin akademik personelin gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunduğundan, dil kursu giderlerinin söz konusu ekonomik koddan ödenebileceğine karar verilerek, Üniversite özel gelir fazlalığından Rektörlük özel kalem bütçesine ödenek ilave edildiği ve ödemenin bu kalemden yapıldığı, diğer yandan uçak bileti katkı paylarının ise Rektörlük özel kalem bütçesinin 03.3.3.01 Yurtdışı geçici görev yollukları kaleminden karşılandığı,

2015 yılında … Üniversitesi ile … Üniversitesince yabancı dil için 15-20 kişilik gruplar halinde yurtdışına personel gönderildiği, bu hususun sorgu konusu yapıldığı ancak tazmin kararı verilmediği, ilgili belgelerin dilekçe ekinde yer aldığı,

Dolayısıyla yabancı dil kurs ödemesinde sadece usul hatası yapıldığı ancak fazla ve yersiz ödemeye sebebiyet verilmediği, belirtilmiştir.

Sorumlu … ile … tarafından gönderilen dilekçelerde ilave olarak;

2017 yılında Üniversitede rektör yardımcısı olarak görev yaptığı, rektör yardımcısı iken Yönetim Kurulu toplantılarına üye sıfatı ile katılmadığı, toplantılarda görüş beyan edildiği ancak oy kullanılmadığı, ancak karar defterinde imzasının bulunduğu, karar defterinin imzalanmasının önceden beri süregelen bir gelenek olduğu, zira isminin altında rektör yardımcısı yazıldığı, dolayısıyla hakkında tesis edilen tazmin hükmünün kaldırılması gerektiği, belirtilmiştir.

Başsavcılık mütalaasında (Tüm sorumlular için aynı mahiyette olmak üzere) özetle;

Üniversitede görevli öğretim üyeleri ve araştırma görevlilerinin yurtdışına yaz okulu yoğunlaştırılmış dil kursuna gönderilmesinin yasal dayanağının olmadığı, şöyle ki; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirme” başlıklı 39’uncu maddesinde;

“Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, on beş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde on beş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir. ...” hükmünün yer aldığı,

Yurtiçinde ve Yurtdışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin “Görevlendirmeler” başlıklı 2’nci maddesinin (a) fıkrasında;

“Kısa süreli görevlendirme: Öğretim elemanlarının bilimsel toplantılara katılmak, inceleme, araştırma ve uygulama yapmak üzere süresi üç ay kadar (üç ay dâhil) olan görevlendirmelerdir.

İnceleme, araştırma ve uygulama için görevlendirmelerde konu ile ilgili bir ön raporun Fakülte Yönetim Kurulunca kabulü şartı aranır. Kongrelere bilimsel tebliğ ile katılmak esastır.” denildiği,

Aynı Yönetmeliğin 3’üncü maddesinde:

“Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurtiçinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, on beş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde on beş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir. Kurumları adına yurtdışında görevlendirilecek öğretim üyelerine verilecek yolluklar, yol masrafları ve gündelikler, yurtdışına gönderilen Devlet memurlarına verilen gündeliklerin aynı olmak üzere, genel hükümler çerçevesinde ödenir. Geçici görev yolluğu, yükseköğretim kurumu hesabına gönderilenlere kurum bütçesinden, üniversite dışındaki bir kurum hesabına gönderilenlere ise ilgili kurumun bütçesinden ödenir.” denildiği,

Mezkûr Kanun ve Yönetmeliğin ilgili maddelerine göre; öğretim elemanlarının yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmak, araştırma ve inceleme gezileri yapmak için görevlendirilebileceği, inceleme, araştırma ve uygulama için görevlendirmelerde konu ile ilgili bir ön raporun Fakülte Yönetim Kurulunca kabulü ve hizmetin aksamaması şartının aranacağı,

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereğince, yurtdışına yabancı dil eğitimi için personel gönderilmesi ve eğitim-ulaşım giderlerinin bütçeden karşılanmasının mümkün olmadığı, yapılan ödeme … Üniversitesi Yönetim Kurulunun 04.05.2017 tarih ve 590 sayılı toplantı ve 78 numaralı kararına istinaden yapıldığından, konu hakkında Harcama Yetkilisi, Gerçekleştirme Görevlisinin yanında bu kararda imzası bulunanların da sorumlu olduğu,

Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile … Üniversitesi hesabının Sayıştay 1. Dairesi tarafından yargılanması sonucunda çıkarılan 06.03.2019 tarih ve 99 numaralı İlamın 1. maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı, belirtilmiştir.

Başsavcılık mütalaasında (…’in başvurusuna ilişkin) ilave olarak;

Dilekçe sahibi … her ne kadar Yönetim Kurulu Üyesi olmadığını ve bundan dolayı sorumlu tutulmaması gerektiğini ifade etmiş ise de; söz konusu kişilerce toplantılara katılarak görüşlerini beyan ettikleri ifade edilmiş olup, Rektör Yardımcısı olarak kararda imzasının bulunduğu da kabul edildiğinden, … Üniversitesi Yönetim Kurulunun 04.05.2017 tarih ve 590 sayılı toplantı ve 78 numaralı kararı gereğince yapılan ödemelerden sorumlu tutulması gerektiği, belirtilmiştir.

Aynı ilam maddesinde sorumluluğu bulunan ve 45125 sayılı dosyayla duruşma talebinde bulunan … (Rektör-ÜYK Üyesi) ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

[İşbu dosyayla duruşma talebinde bulunan …’na 16.02.2021 tarihinde, yine aynı İlam maddesine ilişkin olarak duruşma talebinde bulunanlardan; … (45085 sayılı dosya ile)’a 01.03.2021 tarihinde, … (45043 sayılı dosya ile)’e 24.02.2021 tarihinde, … (45079 sayılı dosya ile)’a 25.02.2021 tarihinde, … (45082 sayılı dosya ile)’a 16.02.2021 tarihinde, … (45084 sayılı dosya ile)’a 19.02.2021 tarihinde, … (45086 sayılı dosya ile)’a 18.02.2021 tarihinde, … (45117 sayılı dosya ile)’e 16.02.2021 tarihinde, … (45121 sayılı dosya ile)’ya 16.02.2021 tarihinde, … (45122 sayılı dosya ile)’a 16.02.2021 tarihinde, … (45123 sayılı dosya ile)’a 18.02.2021 tarihinde, … (45124 sayılı dosya ile)’a 17.02.2021 tarihinde duruşma günü bildirilmiş olmasına karşın duruşmaya katılmadıklarından, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369’uncu maddesi hükmü uyarınca dosyalar üzerinde ve gıyaplarında]

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Konunun esasıyla ilgili olarak;

İlamda; … Üniversitesi tarafından öğretim elemanlarının …’da düzenlenen Yaz Okulu Yoğunlaştırılmış Dil Kursu’na katılmak üzere görevlendirilmesinin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 39’uncu madde hükmüne aykırı olduğu ve görevlendirmeye ilişkin bir takım giderlerin bütçeden ödenmesi sonucu kamu zararına yol açıldığı belirtilmişse de;

Öğretim elemanlarının yurt dışında görevlendirilmelerine ilişkin hukuki mevzuat şu şekildedir;

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun; “Ana İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin (h) bendinde; “Yükseköğretim kurumlarının geliştirilmesi, verimlerinin artırılması, genişletilmesi ve bütün yurda yaygınlaştırılması amacına yönelik olarak yenilerinin açılması, öğretim elemanlarının yurt içinde ve dışında yetiştirilmeleri ve görevlendirilmeleri, üretim - insangücü - eğitim unsurları arasında dengenin sağlanması, yükseköğretime ayrılan kaynakların ve ihtisas gücünün dağılımı, milli eğitim politikası ve kalkınma planları ilke ve hedefleri doğrultusunda ülke, çevre ve uygulama alanı ihtiyaçlarının karşılanması, örgün, yaygın, sürekli ve açık eğitim-öğretimi de kapsayacak şekilde planlanır ve gerçekleştirilir.” denilmiştir.

Aynı Kanunun “Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirme” başlıklı 39’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında; “(Değişik: 9/4/1990 - KHK - 418/25 md.; İptal: Ana.Mah'nin 5/2/1992 tarih ve E.1990/22, K.1992/6 sayılı Kararı ile; Yeniden düzenleme: 18/5/1994-KHK-527/17 md.) Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksek okul müdürleri, on beş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde on beş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir.” denilmiştir.

Söz konusu maddeye istinaden çıkarılan “Yurtiçinde ve Yurtdışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik” in 2’nci maddesinde ise;

“Görevlendirmeler:

a) Kısa süreli görevlendirme:

Öğretim elemanlarının bilimsel toplantılara katılmak, inceleme, araştırma ve uygulama yapmak üzere süresi üç ay kadar (üç ay dahil) olan görevlendirmelerdir.” hükmü bulunmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde; Yükseköğretim kurumlarının geliştirilmesi, verimlerinin artırılması, öğretim elemanlarının yetiştirilmesi amaçlarına yönelik olarak öğretim elemanları yurt dışında düzenlenen kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmak, araştırma ve inceleme gezileri ile uygulama yapmak üzere görevlendirilebilirler.

Konuya ilişkin yapılan incelemede de; … Üniversitesi tarafından uygulamada öğretim elemanlarının yabancı dil eksikliğinin bilimsel proje faaliyetlerinin yürütülmesi bakımından yeterli olmadığının değerlendirilmesi, yabancı dilde eğitime geçiş için sorun olan bu hususun akredite olmuş uluslararası kuruluşlar (…, … gibi) tarafından hazırlanan raporlarda da zikredilmesi sonucu, öğretim elemanlarının yabancı dil becerilerinin geliştirilmesi, yurt dışı bilgi-görgü ve deneyimlerinin artırılması amacıyla … Üniversitesi (…) ile “Değişim Antlaşması” nın imzalandığı ve bu anlaşma ile; … tarafından yurt dışına gönderilecek öğretim elemanlarına verilecek kapsamlı İngilizce derslerinin yanı sıra kültürel aktivitelere erişim imkanlarının da sağlandığı görülmüştür. Söz konusu uygulamaya ilişkin alınan Üniversite Yönetim Kurulu Kararı ile; öğretim elemanları yurt dışında yevmiyesiz olarak görevlendirilerek, sadece eğitim giderleri ile uçak biletlerinin … TL’lik kısmı Üniversite bütçesinden karşılanmıştır.

Dolayısıyla bahse konu olayda; öğretim elemanlarının akademik ihtiyaçlarla uyumlu olarak yurt dışında yetiştirilmeleri, mesleki bilgi-görgü ve deneyimlerinin artırılması amacıyla bütçe imkânları çerçevesinde görevlendirildiği görülmüş olup, bu bağlamda yapılan görevlendirmenin; 2547 sayılı Kanunun 39’uncu maddesinde bahsi geçen öğretim elemanlarının yurt dışında bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmaları, araştırma ve inceleme gezileri yapmaları kapsamında değerlendirilebileceği anlaşıldığından, yapılan işlemde mevzuata aykırı bir durum bulunmamaktadır.

Bu itibarla; konuya ilişkin dilekçi itirazlarının kabulü ile 99 sayılı İlamın 1’inci maddesi ile verilen … TL tutarındaki tazmin hükmünün 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi (7)’nci fıkra hükmü gereğince KALDIRILMASINA, (Üye … ve Üye …’ın “İlam hükmünün düzeltilerek tasdiki gerekir.” şeklindeki azınlık görüşleri ile Üye …, Üye … ve Üye …’ın “İlam hükmünün bozulması gerekir” şeklindeki azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,

Karar verildiği 03.03.2021 tarih ve 49135 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü

Üye … ve Üye …’ın azınlık görüşü:

Öğretim elemanlarının yurt dışında yabancı dil eğitimi için görevlendirilmesine ilişkin olarak Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK)’nca 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 39’uncu maddesinde dayanılarak karar alınmıştır.

Ancak 2547 sayılı Kanunun “Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirme” başlıklı 39’uncu maddesinde aynen;

“Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksek okul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir…”denilmektedir.

Söz konusu maddeye istinaden çıkarılan ve 07.11.1983 tarih ve 18214 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan “Yurtiçinde ve Yurtdışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik” in;

2’nci maddesinin (a) fıkrasında;

“a) Kısa süreli görevlendirme: Öğretim elemanlarının bilimsel toplantılara katılmak, inceleme, araştırma ve uygulama yapmak üzere süresi üç ay kadar (üç ay dahil) olan görevlendirmelerdir.

İnceleme, araştırma ve uygulama için görevlendirmelerde konu ile ilgili bir ön raporun Fakülte Yönetim Kurulunca kabulü şartı aranır. Kongrelere bilimsel tebliğ ile katılmak esastır.” hükmü,

3’üncü maddesinde ise;

“Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurtiçinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; öğretim elemanlarının, Üniversite Yönetim Kurulu Kararı ve Rektörün onayı ile yurt dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmak, araştırma ve inceleme gezileri yapmak için üç aya kadar kısa süreli görevlendirilmeleri mümkündür. Ancak inceleme, araştırma ve uygulama için yapılan görevlendirmelerde araştırılacak veya incelenecek konu ile ilgili bir ön raporun Fakülte Yönetim Kurulu’nca kabulü şartı aranmaktadır.

Buradan hareketle; Üniversiteler tarafından öğretim elemanlarının yurtdışına yabancı dil kursu için gönderilmesinin mevzuatta öngörülmediği açık olmakla beraber, bu şekilde yapılacak bir görevlendirmenin de, mevzuatta tadat edilen yurtdışında kongre, konferans, seminerlere katılım veya meslekleriyle ilgili araştırma, uygulama ve inceleme gezilerinin yapılması kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

Dolayısıyla … Üniversitesi tarafından mevzuata aykırı olarak öğretim elemanlarının …’da düzenlenen Yaz Okulu Yoğunlaştırılmış Dil Kursu’na katılmak üzere görevlendirilmesi nedeniyle bütçeden yapılan ödemeler sonucu 5018 sayılı Kanunun 71 (g) maddesi uyarınca kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Sorumlular tarafından kurs giderlerinin Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda öngörülen 03.05.09.03 Kurslara katılım giderleri kapsamında ödendiği belirtilmiş ise de;

Analitik bütçe sınıflandırması içinde yer alan 03.5.9.03 Kurslara Katılma ve Eğitim Giderleri;

“Bütçe Kanununa ekli (E) cetvelinde belirlenen esaslar çerçevesinde;

-Bilimsel nitelikli toplantılara katılmaları kurumlarınca gerekli görülenlerin katılma giderleri,

-Kurum personelinin, unvanı ve gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan kurslara katılmasına ilişkin kurs giderleri ile aynı nitelikteki eğitimler için sözleşme gereğince ödenecek ücretler,

-Kurumların üst yönetim görevlileri ile ilgili mevzuatına göre mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlara, yabancı dil kursuna katılmaları halinde ödenecek kurs ve ders ücretleri,

-Mesleki eğitim ve uzmanlık programlarına devam için ön koşul olan yabancı dil kursları için ödenecek ders ücretleri, bu bölüme gider kaydedilecektir.” Şeklinde tanımlanmıştır.

Söz konusu gider kalemine dayanak teşkil eden Bütçe Kanunu E Cetvelinin;

28’inci maddesinde; “İlgili mevzuatı uyarınca lisansüstü eğitim amacıyla yurt dışına gönderilenlerin yurt dışında katıldıkları zorunlu yabancı dil kurslarının,

33 (a)’ıncı maddesinde; “Kurumların üst yönetim görevlileri, ilgili mevzuatına göre mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlar (özel kanunları uyarınca bu mesleklere ait kadrolarına atananlar dahil) ve 5018 sayılı Kanuna göre atanan iç denetçilerden normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yabancı dil kursuna katılmaları ilgili veya bağlı bulunulan bakanın onayıyla uygun görülenlerin yurt içinde yerli veya yabancı dernek, vakıf veya kuruluşlarca açılan ve yeterlilikleri Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilenler ile üniversitelerin açmış olduğu dil kursları için ödenecek ders ücretlerinin,”

33 (b)’inci maddesinde; “Mesleki eğitim ve uzmanlık programlarına devam için ön koşul olan yabancı dil kursları için ödenecek ders ücretlerinin,”

35 (a)’ıncı maddesinde; “Kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen bilimsel nitelikli toplantılara katılmaları kurumlarınca gerekli görülenlerin katılma giderleri ve ilgili bakan veya yetki verdiği makamın onayıyla isim ve unvanları belirlenen kurum personelinin unvanı ve gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan kurslara katılmasına ilişkin kurs giderleri” nin,

Kurum bütçesinden ödenebileceği öngörülmüştür.

Dolayısıyla öğretim elemanlarının yurt dışı yabancı dil kurslarına katılım giderlerinin Kurum bütçesinden ödenmesine Bütçe Kanunu’nda da cevaz verilmediğinden, sorumluların bu yöndeki itirazları yerinde değildir.

Yine sorumlularca Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından öğretim elemanlarına yurt dışı yabancı dil kursu için destek verildiği ve buna dair usul-esasları yayımlanarak üniversitelere gönderildiği, yapılan işlemin bu anlamda mevzuata aykırılık teşkil etmeyeceği iddia edilmiş ise de;

YÖK tarafından yayımlanan “Yabancı Dil Eğitimi İçin Yurtdışına Gönderilecek Öğretim Elemanlarına Yabancı Dil Kurs Giderlerinin Desteklenmesi Amacıyla Burs Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” ın, 2018 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanuna ekli E Cetveli 73(g)’inci maddesinde yer alan; “Devlet üniversitelerindeki öğretim elemanlarının dil yeterliliklerinin artırılmasına yönelik en az iki ay ve en fazla altı aya kadar yurt dışında katıldıkları yabancı dil kursu giderlerinin desteklenmesi amacıyla her bir öğretim elemanına aylık 2.500 TL'yi geçmemek üzere Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek tutarda burs ödenmesi,” hükmüne dayanılarak çıkarıldığı ve bu düzenlemenin 01.01.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiği dikkate alındığında, söz konusu düzenlemenin … Üniversitesi tarafından 2017 yılında yapılan yurtdışı dil kursu ödemesi ile ilgisinin bulunmadığı ve bu uygulamaya da dayanak teşkil edemeyeceği anlaşılmıştır.

Son olarak; sorumluların; 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında yurtdışına görevlendirme yapılmış olsaydı kurum bütçesinden daha fazla tutarda ödeme yapılacağı, bu açıdan kamu zararının oluşmadığı iddiasına gelince; bahse konu olayda Kurum tarafından Harcırah Kanunu hükümlerine göre yapılmış bir görevlendirme söz konusu olmadığından, yapılan ödeme tutarının Harcırah Kanununda geçen yurtdışı gündelik tutarları ile mukayese edilmesinin hukuki yönden anlamlı olmadığı değerlendirilmektedir.

Bu itibarla; … Üniversitesi Yönetim Kurulu tarafından öğretim elamanlarının yurt dışında yabancı dil kursuna katılması ve ulaşım-kurs giderinin bütçeden karşılanması yönünde alınan karar, hukuki dayanaktan yoksun olduğundan, yapılan ödemeler nedeniyle … TL kamu zararına sebebiyet verilmiş olup, bu yöndeki dilekçi itirazlarının kabul edilmesi mümkün değildir.

Ancak İlamda kamu zararından sorumlu tutulan ÜYK üyelerinden … ve … tarafından gönderilen dilekçelerde; 2017 yılında rektör yardımcısı olarak görev yaptıkları, yönetim kurulu toplantılarına üye sıfatı ile katılmadıkları ve alınan kararlarda oy kullanmadıkları, dolayısıyla ilgili ÜYK kararı ile yapılan harcamadan sorumlu olmadıkları ileri sürülmüştür.

Konuya ilişkin olarak; 2547 sayılı Kanunun “Üniversite Yönetim Kurulu” başlıklı 15’inci maddesinin (a) fıkrasında; “a.Kuruluş ve işleyişi: Üniversite yönetim kurulu; rektörün başkanlığında dekanlardan, üniversiteye bağlı değişik öğretim birim ve alanlarını temsil edecek şekilde senatoca dört yıl için seçilecek üç profesörden oluşur. Rektör gerektiğinde yönetim kurulunu toplantıya çağırır. Rektör yardımcıları oy hakkı olmaksızın yönetim kurulu toplantılarına katılabilirler.” Denilmiştir. Söz konusu hükümden; ÜYK toplantılarına seçilmiş üye sıfatıyla katılmayan rektör yardımcılarının alınan kararlarda oy hakkının olmadığı anlaşılmıştır. Bu manada, kamu zararına sebebiyet veren ilgili Kararın alındığı ÜYK’nin 04.05.2017 tarih ve 590 no.lu toplantısına seçilmiş üye sıfatıyla değil, rektör yardımcısı sıfatı ile katılan …, ….’a kamu zararı ile bağlantılı olarak sorumluluk yüklenmesi mümkün değildir.

Bu itibarla 99 sayılı İlamın 1’nci maddesi ile tazmin hükmü tesis edilen …, …’ın sorumluluğu kaldırılarak, … TL kamu zararının İlamda adı geçen diğer sorumluların uhdesinde kalması suretiyle İlam maddesinin sorumluluk yönüyle düzeltilerek tasdik edilmesi gerekir.

Üye …, Üye … ve Üye …’ın azınlık görüşü:

Yukarıdaki azınlık görüşünde tazmin hükmünün tasdikine ilişkin belirtilen gerekçelerde de detaylı anlatıldığı üzere; 2547 sayılı Kanunda öğretim elemanlarının yurtdışında yabancı dil kursuna katılım için görevlendirilmesine açıkça cevaz verilmemiştir. Buna rağmen Üniversite yönetimi tarafından kullanılan takdir yetkisi ile 2547 sayılı Kanunun 39’uncu maddesi geniş yorumlanması suretiyle mevzuata aykırı işlem gerçekleştirilerek kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Kamu zararına sebebiyet veren sorumluların tespitine gelince; bahse konu İlamda kamu zararından yurtdışı dil kursu görevlendirmesine ilişkin 04.05.2017 tarih ve 590/78 no.lu Üniversite Yönetim Kurulu Kararını imzalayan Yönetim Kurulu Üyeleri ile ödemeyi gerçekleştiren Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi sorumlu tutulmuştur. Bu defa ilgili kararda imzası bulunan … ve … tarafından; 2017 yılında rektör yardımcısı olarak görev yaptıkları, yönetim kurulu toplantılarına üye sıfatı ile katılmadıkları ve alınan kararlarda oy kullanmadıkları, dolayısıyla ilgili ÜYK kararı ile yapılan harcamadan sorumlu olmadıkları ileri sürülmüştür.

2547 sayılı Kanunun “Üniversite Yönetim Kurulu” başlıklı 15’inci maddesinin (a) fıkrasında; “a.Kuruluş ve işleyişi: Üniversite yönetim kurulu; rektörün başkanlığında dekanlardan, üniversiteye bağlı değişik öğretim birim ve alanlarını temsil edecek şekilde senatoca dört yıl için seçilecek üç profesörden oluşur. Rektör gerektiğinde yönetim kurulunu toplantıya çağırır. Rektör yardımcıları oy hakkı olmaksızın yönetim kurulu toplantılarına katılabilirler.” denilmiş olup, bu hükümden hareketle ÜYK’nın seçilmiş üyesi olmayan ve 04.05.2017 tarih ve 590 no.lu toplantıya da oy hakkı olmaksızın katılan rektör yardımcıları … ile …’a kamu zararı ile bağlantılı olarak sorumluluk yüklenemeyeceği anlaşılmıştır.

Bu itibarla; dilekçilerin sorumlulukla ilgili itirazları yerinde bulunarak, 99 sayılı İlamın 1’inci maddesiyle verilen … TL’lik tazmin hükmü bozularak, açıklanan husus dikkate alınmak üzere yeniden hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren Daireye gönderilmesi gerekir.