Belediye kendisine tahsis edilmeyen taşınmazla ilgili takas talebinde bulunabilir mi?
Belediye dava konusu taşınmazın takası için başvuru yapmış ise de, gerek bu başvurunun lehine sonuçlandığına ilişkin, gerekse imar planlarında taşınmazın belediye hizmetine özgülendiğine ilişkin veya zorunlu bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi için taşınmazın belediyeye tahsis edildiğine ilişkin dava dosyasında herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı bu itibarla, hukuken geçerli bir sebebe dayanmaksızın taşınmazın davacı belediye tarafından işgali nedeniyle tahliyesinin istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı hakkında.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/461
Karar No : 2021/4573
EDEN (DAVALI) : ........................................... Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av. ...
TARAF (DAVACI) :........................................... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ........................................... İdare Mahkemesince verilen 25/02/2015 günlü, E:2014/489, K:2015/71 sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir. YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Dava; .................................Mahallesi, ... ada, ... parselde yer alan ve Maliye Hazinesinin mülkiyetinde bulunan ve halka açık ............................................................... Piknik Alanı olarak kullandırılan 35.612,63 m2 taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesi uyarınca tahliye edilmesine ilişkin Bahşılı Kaymakamlığının 05/09/2014 tarih ve 723 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: ........................................................İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; taşınmaz üzerinde....................................................... Belediyesi tarafından inşaa edilen yapılar bulunduğu ve bu yapıların değerinin üzerinde bulundukları arsanın değerinden fazla olduğundan, 4721 sayılı Medeni Kanun'un 724. maddesi uyarınca ............................................................Belediyesince arsanın mülkiyetinin istenilebileceği, ayrıca arsanın ırmak yatağının değişmesi sonucu oluşan arazi olması halinde aynı Kanunun 708. maddesi uyarınca bu araziye bitişik arazi maliki konumunda olan ............................................................Belediyesinin söz konusu taşınmazın mülkiyetinin kendisine devredilmesini isteyebileceği, ayrıca Kırıkkale Belediyesinin taşınmazın takası için başvurusu bulunduğu ve bu sürecin devam ettiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kamu idarelerine ait taşınmazların devir, tahsis ve yönetimine ilişkin 2006 da çıkarılan Yönetmelik ile 2007 yılında çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'te özel usuller öngörüldüğü, dolayısıyla özel düzenleme olması nedeniyle Medeni Kanun'un bu olayda uygulanamayacağı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ :
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K2016/32 sayılı kararı uyarınca Danıştay Onuncu Dairesine; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen davada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY :
.....................................................ilçesinde bulunan ve mülkiyeti Maliye Hazinesi ait ... ada ... parsel sayılı taşınmazın 4.000,00 m2'lik kısmına ....................................................... Belediyesince 2000 yılında 3 katlı ahşap bina, sosyal tesis, düğün salonu gibi yapılar yapılarak üçüncü kişilere ticari amaçlı olarak kiraya verilmesi üzerine Bahşılı Malmüdürlüğünce ecrimisil takibatı yapılırken tereddüte düşülmesi üzerine..................................................Defterdarlığından görüş istenildiği, .................................................... Defterdarlığı tarafından konuya ilişkin yapılan değerlendirmede; anılan taşınmazın tapuda Maliye Hazinesi adına kayıtlı olduğu, üzerindeki yapıların ................................................................. Belediyesince yapılmış olmasına rağmen üçüncü kişilerin kiracı olarak bulunduğu ve dolayısıyla ecrimisil takibatının yapılması gerektiği, anılan taşınmazın Bahşılı Belediyesi sınırları içerisinde bulunması nedeniyle .................................................... Belediyesine tahsisinin mümkün olmadığı, ancak mülkiyetinin takas yoluyla alınacak taşınmazlar karşılığında ...............................................Belediyesine devredilebileceği ve mevcut haliyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesi uyarınca .....................................................Belediyesince taşınmazın tahliyesinin gerektiğinin belirtilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 1. maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceği, 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Yasanın 74. maddesine dayanılarak Maliye Bakanlığı'nca çıkarılan 16/12/1984 tarih ve 18607 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği'nin "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde, "Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer": Türk Medeni Kanunu ile belirlenen ve diğer kanunlarda Devletin hüküm ve tasarrufu altında sayılan yer olarak tanımlanmış; aynı Yönetmeliğin 77. maddesinde, kiraya verilen veya mülkiyetin gayri ayni hak tesis edilen taşınmaz mallardan süresi dolduğu halde tahliye edilmeyen, sözleşmesi veya taahhütnamesi feshedilen veya herhangi bir sözleşmeye dayanmaksızın fuzulen işgal edilen Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların tahliyesinin defterdarlık veya mal müdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde sağlanarak, taşınmaz malların idarece görevlendirilecek memurlara boş olarak teslim edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 89. maddesinde de, kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlardan süresi dolduğu hâlde tahliye edilmeyen, sözleşmesi feshedilen veya herhangi bir sözleşmeye dayanmaksızın fuzuli olarak işgal edilen Hazine taşınmazlarının tahliyesi; hasat sezonu, iş ve hizmetlerin mevsimlik faaliyet dönemi de dikkate alınarak defterdarlık veya mal müdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde sağlanarak, taşınmazın İdarece görevlendirilecek memurlara boş olarak teslim edileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
.......................................................ilçesi sınırları içerisinde kalan ve Maliye Hazinesi ait dava konusu taşınmaz üzerine inşa edilen yapılarla ilgili olarak, Mahkemece, inşaa edilen yapıların değerinin üzerinde bulundukları arsanın değerinden fazla olması halinde Medeni Kanun'un 724. maddesi uyarınca arsanın mülkiyetinin yapıların sahibi olan .......................................................................... Belediyesi tarafından istenebileceği veya bu arsanın ırmak yatağının değişmesi sonucu oluşan arazi olması halinde de aynı Kanunun 708. maddesi uyarınca bu araziye bitişik arazi maliki konumunda olan ................................................................. Belediyesince mülkiyetinin kendisine devredilmesini isteyebileceği belirtilmiş ise de, dava dosyasında yer alan tapu kayıtlarından tamamı 35.612,63 m2 olan ... ada ... parsel sayılı taşınmazın tam hisseli olarak 2012 yılında Maliye Hazinesi adına tescil edildiği, dolayısıyla sahipsiz yerlerden ya da özel mülkiyete konu taşınmazlardan olmadığı anlaşılmaktadır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun kapsam başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceğinin düzenlendiği, 75. maddesinde ise, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların fuzuli işgali halinde ecrimisil alınmasıyla tahliyesinin bu Kanun hükümlerine göre nasıl yapılacağının düzenlendiği dikkate alındığında, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun özel nitelikte bir düzenleme olduğu ve yalnızca Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlara uygulanacağının açık olduğu, dolayısıyla özel hukuk hükümlerinin bu Kanun kapsamında uygulanma olanağının bulunmadığının kabulü gerekmektedir.
Öte yandan, ..................... Belediyesinin dava konusu taşınmazın takası için başvuru yapmış ise de, gerek davacının başvurusunun lehine sonuçlandığına ilişkin, gerekse imar planlarında taşınmazın belediye hizmetine özgülendiğine ilişkin veya zorunlu bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi için taşınmazın Kırıkkale Belediyesine tahsis edildiğine ilişkin dava dosyasında herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmamıştır.
Bu itibarla, hukuken geçerli bir sebebe dayanmaksızın taşınmazın davacı belediye tarafından işgali nedeniyle tahliyesinin istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
.....................................İdare Mahkemesince verilen 25/02/2015 günlü, E:2014/489, K:2015/71 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
