2024 Ocak-Temmuz dönemi sosyal denge tazminatı tutarı
Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceği 375 sayılı KHK ile hükme bağlanmıştır. Ödemeden yararlanacak kamu görevlisi tanımının kapsamı ise 4688 sayılı yasada yer almaktadır. Kanunda yer alan kamu görevlisi tanımına; 4688 sayılı yasa kapsamında yer alan kurum ve kuruluşların kadro veya pozisyonlarında istihdam edilenlerden işçi statüsü dışında çalışan personel girmektedir.
Belediye ve özel idarelerde görevli geçici personellere sosyal denge tazminatı ödenmeyecektir.
Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında yapılacak sözleşmeyle belirlenecektir.
Sosyal denge tazminatı tutarı, kurumla sendika arasında yapılacak sözleşme ile belirleneceğine göre, sendika üyesi olmayan personeller bu ödemeden faydalanmayacak mıdır? Bu sorunun cevabı ise 4688 sayılı yasanın 28. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu maddede, toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamayacağı düzenlenmesine yer verilmiştir. Dolayısıyla, kurumla yapılan sözleşmede yer alan sosyal denge tazminatından anlaşmanın yapıldığı kurumda görev yapan, sendika üyesi olsun veya olmasın çalışanların tamamı faydalanır.
7 Dönem Toplu Sözleşme metninde sosyal denge sözleşmesi imzalayan sendikanın üyesi olmayan kamu görevlilerinden aynı unvanlı personelden alınacak aidatın iki katına kadar taraf sendika sosyal denge sözleşmesi aidatı alınabileceğine dair düzenleme yapılmıştır. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri söz konusu sözleşmeden aynı usul ve esaslar dahilinde yararlanabilecektir.
Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı yetkili sendika ile yapılacak toplu sözleşme ile belirlenecektir.
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının Yerel Yönetim Hizmet kısmında 2024-2025 yılında ödenecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %120'si olarak belirlenmiştir. Buna göre, 2024 Yılı Ocak-Temmuz döneminde ödenebilecek sosyal denge tazminatı tavanı brüt 8.673,92-TL oldu.
Sosyal denge tazminatı olarak belirlenen aylık tavan tutarı brüt tutar olup memura ödenecek miktar bu rakam değildir. Sosyal denge tazminatından vergi kesintisi yapılmayacağına dair bir düzenleme yer almadığına göre toplu sözleşme sonucunda belirlenecek tutardan ilgilinin ay içinde elde ettiği gelir 7349 sayılı yasaya göre vergi istina sınırını aşıyorsa gelir vergisi ile damga vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Sosyal denge tazminatından sgk kesintisi yapılıp yapılmayacağı konusu da idareleri tereddüde düşüren hususlardan birisidir. Sayıştay Temyiz Kurulu ve Sayıştay 6. Dairesinin 27.03.2014 tarihli ve D6/2014-14/B nolu kararlarında sosyal denge tazminatından sgk kesintisi yapılması yönünde karar verilmiştir. Bu kararlara katılmamakla birlikte idarelerin sorumluluk altına girmemeleri için bu kesintiyi yapmalarının daha doğru olacağını düşünüyoruz.
Ayrıca, sosyal denge tazminatının verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilmesine imkan tanınmıştır.
Sosyal denge tazminatı için imzalanan sözleşmenin süresi toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olup bu süre hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Ancak, Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.
Sosyal denge tazminatı ödemelerinde süreyle ilgili bir diğer husus ise, 4688 sayılı yasanın geçici madde 14 maddesindeki sürenin 31.12.2023 tarihine kadar uzatılmış olmasıdır.
Kamu Hakem Kurulu Kararı ile 4688 sayılı yasanın geçici 14. maddesine göre yapılan sosyal denge tazminatı ödemeleri ile ilgili önemli bir kısıtlama getirilmişti. .2015 yılından toplu sözleşme imzalayan mahalli idareler, 4688 sayılı yasanın geçici 14 üncü maddesi hükmünü gerekçe göstererek Kanunun 32. maddesinde yer alan tavan tutarın üzerinde sosyal denge tazminatı ödüyordu. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile tavan tutarın üzerinde sosyal denge tazminatı ödenmesinin önüne geçilmiştir. Bu düzenleme, 6. dönem toplu sözleşmesinde de aynen yer almaktadır.
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı'na göre, 2023-2024 yılında ödenecek sosyal denge tazminatı tutarı hiçbir personel için Devlet memuru aylığının %120'ünü geçemeyecek.
27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen yedi ay içerisinde sözleşme yapılabilecek.
Sosyal Tazminatı ödeyen mahalli idarenin;
a- vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine Müsteşarlığına olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşması
b-ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunması
c- gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde otuzunu( 7 dönem toplu sözleşme bu oran toplu sözleşme dönemi boyunca yüzde otuzbeş olarak uygulanacaktır.), il özel idaresinde yüzde yirmibeşini (7 dönem toplu sözleşme bu oran toplu sözleşme dönemi boyunca yüzde otuz olarak uygulanacaktır.) aşması
hallerinde kurumlar yetkili sendikalarla sosyal denge tazminatı ödemesi için sözleşme yapamazlar.
Sözleşmenin yapılmasından sonra bu koşulların oluşması durumunda mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalır. Bu koşullar oluştuktan sonraki aylarda sosyal denge tazminatı ödenemez.
Konuya nihayet vermeden önce, sosyal denge tazminatı ile ilgili olarak gerek mevzuat hükümlerinin uygulanmasında, sgk kesintisi, vergi kesintisi örneğinde olduğu gibi, kurumların uygulamalarındaki farklılıklara son verilmesi için yeni bir yasal düzenleme yapılmasının yerinde olacağını düşündüğümüzü ifade etmek istiyoruz.
Bu yazının tüm hakları www.mevzuatinyeri.com a aittir.. ” www.mevzuatinyeri.com” şeklinde aktif link verilmesi kaydıyla içerik kullanılabilir. Link vermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır
