YÖK'ten denklik ve yatay geçiş hakkında düzenlemeler
YÖK’TEN DENKLİK VE YATAY GEÇİŞ İŞLEMLERİNDE SUİSTİMALLERİ ÖNLEYİCİ DÜZENLEMELER
Bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan mevzuat değişikliği ile kısa bir müddet önce YÖK’ün gündeme getirdiği ve kamuoyu ile paylaştığı; kamuoyunun vicdanını derinden yaralayan yurt dışı yükseköğretim kurumları diploma denklikleri ile yatay geçiş işlemlerindeki suiistimalleri engelleyecek düzenleme yapılmıştır.
Bilindiği gibi talebin yoğun olduğu meslek icrasına ilişkin özellikle belirli programlar için girdi esaslı nitelik ve kalite arayışı ile başarı sıralaması şartı getirilmiş ve YÖK’ün bu düzenlemesi tüm akademi camiası ve toplumun tüm kesimleri tarafından doğru bulunarak desteklenmiştir.
Bu yönetmelik değişiklikleri ile Yükseköğretim Kurulu’nun “tıp, hukuk, öğretmenlik” gibi başarı sıralaması şartı aradığımız programlara, yurt dışındaki üniversitelerin ilgili programlarına kaydolup bu programların gerektirdiği yetkinlikleri sağlamadan başarı sıralaması şartının dolanılmasını, yani sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesinin ihlalini engelleyici düzenlemeler yapılmıştır.
Bilindiği üzere yükseköğretime yurt dışında kaydolup mezun olan öğrencilere “denklik”; mezun olmadan ülkemizdeki aynı programlara “geçiş” yapmak isteyenlere ise “yatay geçiş” mevzuatı çerçevesinde işlem yapılmaktadır.
Özellikle son günlerde ortaya çıkan suiistimaller dikkate alınarak konuyla ilgili iki yönetmeliğimizde değişikliğe gidilmiştir.
1) Başarı sıralaması şartı aradığımız programlara yatay geçiş süreci ve şartları sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkeleri çerçevesinde yeniden düzenlendi. Buna göre;
a) Kayıtlı olduğu üniversitesi, Yükseköğretim Kurulunca esas alınan sıralama kuruluşlarının belirlediği dünya sıralamalarında ilk dört yüzlük dilim içerisinde yer alan bir üniversitede kayıtlı öğrenciler, ilgili yönetmeliğin dönem/sınıf, başarı şartlarını taşıması kaydıyla ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumunun ilgili programına yatay geçiş yapabilecektir.
b) Kayıtlı olduğu üniversitesi, dünya sıralamalarında ilk dört yüzlük dilim dışında kalan öğrencilerin yatay geçiş şartları ve süreci yine sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesi gereği ortaöğretimini tamamladıkları ülkeye göre değişecektir.
- Ortaöğretimini Türkiye’de tamamlayan öğrencilerin merkezi yerleştirme sınavına girmesi ve kayıt yılı itibarıyla başarı sıralaması şartı aranan programın ilgili puan türünde başarı sıralaması şartını sağlamış olması zorunludur. Merkezi sınavdaki başarı sıralaması şartını sağlayan öğrencilerimiz dönem veya sınıf sınırlamasına tabi olmaksızın yatay geçiş yapabilecektir.
- Ortaöğretiminin en az son iki yılını yurt dışında tamamlayan öğrenciler ise kayıt oldukları diploma programının, hazırlık sınıfı hariç en az dört yarıyılını başarıyla geçmiş olmaları kaydıyla ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumunun ilgili programına yatay geçiş yapabilecektir.
Böylelikle ülkemizdeki merkezi sınavlarda başarı sıralaması şartının sağlayamayan veya çok altında puan alan öğrencilerin yatay geçiş ile başarı sıralamasını dolanmasını engellemek hedeflenmektedir.
Ayrıca her halükarda ders/sınıf intibakı, yatay geçiş yaptığı ülkemizdeki üniversitesi tarafından yönetmeliğin kredi transferi ilkeleri çerçevesinde yapılacağından öğrencinin bulunduğu sınıfa göre daha alt sınıflardan eğitim öğretime başlatılabileceği hususu da göz ardı edilmemelidir.
YÖNETMELİK
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından:
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDEKİ
PROGRAMLAR ARASINDA GEÇİŞ, ÇİFT ANADAL, YAN DAL İLE
KURUMLAR ARASI KREDİ TRANSFERİ YAPILMASI
ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 24/4/2010 tarihli ve 27561 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin yedinci fıkrasında yer alan “belirleyebilir.” ibaresinden sonra gelmek üzere “Yurt dışındaki bir yükseköğretim kurumundan ülkemizdeki başarı sıralaması şartı aranan bir programa yatay geçiş yapılabilmesi için;” ibaresi eklenmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“a) Öğrencinin yükseköğrenime başladığı yıl, kayıtlı olduğu üniversitenin Yükseköğretim Kurulunca esas alınan sıralama kuruluşlarının belirlediği dünya sıralamalarında ilk dört yüzlük dilim içerisinde yer alması ve bu Yönetmeliğin dönem/sınıf ve başarı şartlarını taşıması,
b) İlk dört yüzlük dilim dışında kalan bir üniversitede kayıtlı olunması halinde;
1) Ortaöğretimini Türkiye’de tamamlayanların, her halükarda merkezi yerleştirme sınavına girmiş ve kayıt yılı itibarıyla başarı sıralaması şartı aranan programın ilgili puan türünde başarı sıralaması şartını sağlamış olması,
2) Ortaöğretiminin en az son iki yılını yurt dışında tamamlayanların, kayıt oldukları diploma programının, hazırlık sınıfı hariç en az dört yarıyılını başarıyla geçmiş olması,
gerekir.”
MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Yönetmelik hükümlerini Yükseköğretim Kurulu Başkanı yürütür.
2) Başarı sıralaması şartı aranan diploma programlarını yurt dışındaki üniversitelerin Türkçe programlarında tamamlayanların denklik alabilmeleri için başarı sıralaması şartını sağlamaları gerekecek.
Ortaöğretimini ülkemizde tamamlayan öğrencilerin, sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesi gereği akranlarıyla aynı şartlara tabi tutulması esastır. Bu yüzden eğitim dili Türkçe olan ve başarı sıralaması şartı aranan bir programa ülkemizde yerleşemeyen öğrencinin aynı programı, başarı sıralaması şartını dolanarak, yurt dışındaki bir üniversitede tamamlayıp denklik alması ve aynı haklara sahip olması hakkaniyetli değildir.
Başarı sıralaması şartını karşılayan bir öğrenci, yurt dışındaki bir üniversitenin eğitim dili Türkçe olan programından mezun olmuşsa diplomasına, “ Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği”nin aradığı program yeterlilikleri çerçevesinde denklik işlemi yapılacaktır. Ancak bu kişilerin söz konusu programların meslek icrası mevzuatlarına ilişkin eksiklikleri tamamlamaları şarttır.
Örneğin yurt dışındaki bir üniversitenin hukuk fakültesinden mezun olmuş ve ülkemizde hukuk mesleklerinden birini (avukatlık, hâkimlik, savcılık, noterlik) icra edecek kişilerin, mezun olduğu üniversite ilk dört yüzde olsa bile program yeterlilikleri çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenecek eksik hukuk derslerini bir hukuk fakültemizde tamamlayıp başarılı olmaları gerekir.
YÖNETMELİK
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından:
YURTDIŞI YÜKSEKÖĞRETİM DİPLOMALARI TANIMA VE DENKLİK
YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 5/12/2017 tarihli ve 30261 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“ç) Ortaöğretimini Türkiye’de tamamlayıp ülkemizde başarı sıralaması şartı aranan ve eğitim dili Türkçe olan yurt dışı bir diploma programından mezun olan öğrencilere denklik verilebilmesi için, eğitime başladıkları yıl merkezi yerleştirme sınavına girmeleri ve aranan başarı sıralaması şartını sağlamaları gerekir. Bu şartı sağlamayanların diplomalarına denklik işlemi yapılmaz.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(3) Başarı sıralaması şartı bulunan tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, öğretmenlik, mühendislik, mimarlık ile Kurulun belirlediği klinik uygulaması olan sağlık programlarında uzaktan öğretim yoluyla alınan diplomalara denklik işlemi yapılmaz. Bunların dışında kalan programlarda ise yükseköğrenime başlanılan yıl Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş olan sıralama kuruluşlarınca yapılan dünya üniversite sıralamalarının birinde, ilk dört yüzlük dilim içerisindeki üniversitelerden uzaktan öğretim yoluyla alınan diplomalara SYBS uygulanmaksızın denklik işlemi yapılır.”
MADDE 3 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4 – Bu Yönetmelik hükümlerini Yükseköğretim Kurulu Başkanı yürütür.
