Sözleşmeli erler belediyelere nasıl atanır
Belediyenizde münhal bulunan bir kadroya 657 sayılı Kanunun 92 nci maddesi çerçevesinde açıktan atanıp atanamayacağına ilişkin ilgi yazı incelenmiştir. Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92 nci maddesinin ikinci fıkrasında, “657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler.” hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan, 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun ek 1 inci maddesinde, “(1) Sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurarak ayrılanlardan nitelik belgesi olumlu olanlar, ilgili mevzuatlarındaki şartları taşımaları kaydıyla kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına bu maddedeki usul ve esaslar çerçevesinde atanırlar. (2) Sözleşmeli erbaş ve erlerden talepte bulunanların bilgileri, hizmet süresi en fazla olandan başlamak üzere İçişleri veya Millî Savunma bakanlıkları tarafından yılda bir defa şubat ayının son gününe kadar Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. İlgili personelin bildirilmiş olması atanma için tek başına hak teşkil etmez. Bu madde kapsamında personel istihdam etmek isteyen kamu kurum ve kuruluşları atama yapmak istedikleri boş kadro ve pozisyon sayısının iki katı kadar adayı Devlet Personel Başkanlığından her yılın 15 Mart tarihine kadar talep ederler. Devlet Personel Başkanlığınca 1 Mayıs tarihine kadar yılda bir defa kamu kurum ve kuruluşlarına sözleşmeli erbaş ve er olarak hizmet süresi en fazla olandan başlayarak aday listeleri gönderilir. Bir ay içinde yapılacak mülakatta başarılı bulunarak atananların bilgileri bir ay içinde ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. (3) Ataması yapılan personel göreve başladığı tarihten itibaren atandığı kadro veya pozisyonun mali ve diğer haklarından faydalandırılır. Bunların sözleşmeli erbaş ve erlikte geçen hizmet süreleri, 657 sayılı Kanunda öngörülen öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla, başlangıç derece ve kademelerine her yıl bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl bir derece yükselmesi sayılmak suretiyle kazanılmış hak aylık, derece ve kademeleri ile emekli ikramiyesinin hesabına esas sürenin tespitinde değerlendirilir. Atama onayı alınmasına rağmen görevine başlamayanlar ile başladıktan sonra herhangi bir sebeple görevden ayrılanlar bu madde kapsamında yeniden istihdam edilemezler. Seferberlik, savaş veya terörle mücadeleden kaynaklanan zorunlu hâllerde, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından birinci fıkrada belirtilen hizmet süresi uzatılabilir. (4) Başvuru, mülakat, atama ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar İçişleri ve Millî Savunma bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir…” hükmü yer almaktadır.
6191 sayılı Kanun kapsamında sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurarak ayrılanların kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına atanmasına ilişkin özel bir usul getirilmiştir. Bu atamaya ilişkin başvuru süreci, mülakat, atama ve diğer işlemler içeren usul ve esaslar çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurduktan sonra ayrılanlardan, kendi istekleri ile talepte bulunanların kamu kurum ve kuruluşlarındaki boş kadro ve pozisyonlara atanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenleyen “Sözleşmeli Erbaş ve Erlerin Kamu Kurum ve Kuruluşlarında İstihdam Edilmesine Dair Yönetmelik” 12/5/2023 tarihli ve 32188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Mezkûr Yönetmeliğin; "Kapsam" başlıklı 2 nci maddesinde, "(1) Bu Yönetmelik sözleşmeli erbaş veya er olarak en az yedi hizmet yılını doldurarak ayrılanların; a) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan diğer idareler ile hizmetlerini genel bütçenin transfer tertiplerinden yardım alarak yürüten kamu kurum ve kuruluşlarında, b) İştirakler hariç olmak üzere, kamu iktisadî teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseselerinde, c) İl özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahallî idare birliklerinde, 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun ek 1 inci maddesi kapsamında memur, sözleşmeli personel ve sürekli işçi olarak istihdamlarını kapsar." hükmü, "Başvuru Esasları" başlıklı 5 inci maddesinde "(1) Sözleşmeli erbaş ve erlerden bu Yönetmelik kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmek üzere başvuranların, başvuru için belirlenen sürenin sonu itibarıyla sözleşmeli erbaş veya erlikte yedi hizmet yılını doldurma ve nitelik belgesi olumlu olma şartlarını taşımaları zorunludur. (2) Bu kapsamda başvuru süresi yedinci hizmet yılının dolacağı tarihten üç ay önce başlar. Başvuru, süresi içerisinde yazılı olarak bağlı olunan ilk amire yapılır. (3) Yedi hizmet yılını doldurduğu tarihten önce bu Yönetmelikte belirtildiği şekilde başvuruda bulunmayan sözleşmeli erbaş ve erler bu Yönetmelik kapsamında istihdam hakkından feragat etmiş sayılırlar ve yeniden başvuruda bulunamazlar. ..." hükmü, "Geçiş Hükümleri" başlıklı Geçici 1 inci maddesinde, "(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yedinci hizmet yılını tamamlayarak ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlerden, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmeye istekli olanlar başvurularını onaylı mezuniyet belgesi sureti ile birlikte bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde ilgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına yaparlar. Başvuruda bulunanlardan nitelik belgesi olumlu olanlara ilişkin hazırlanan başvuru listeleri ve ilgili belgeler bu Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir. (2) Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca bu şekilde bildirilenlerin yerleştirme işlemlerine ilişkin süreler Bakanlıkça belirlenerek ilan edilir." hükmüne yer verilmiştir. Diğer taraftan, mezkûr Yönetmeliğin "Başvuru listelerinin Bakanlığa bildirimi" başlıklı 6 ncı maddesinde "(1)Bu Yönetmelik kapsamında istihdam edilmek için başvuran sözleşmeli erbaş ve erlerden sıralı amirleri tarafından olumlu nitelik belgesi düzenlenenlerin nitelik belgesi, hizmet belgesi ve kıta özlük dosyası, ilgili kuvvet komutanlıklarına, Jandarma Genel Komutanlığına veya Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir.
(2) Nitelik belgesinin olumlu olabilmesi için not ortalamasının 70 veya üzerinde olması gereklidir. (3) İlgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca; bir önceki yıl içerisinde yedi hizmet yılını tamamlayarak hizmet sözleşmesi sona eren sözleşmeli erbaş ve erlerden başvurusu uygun görülenlerin Ek-3’te yer alan bilgileri ile belirlenecek diğer bilgi ve belgeler, her yılın Ocak ayının son gününe kadar ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığına gönderilir. (4) Millî Savunma Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığınca dönem/yıl ayrımı olmaksızın başvuruda bulunup istihdam hakkına sahip olan tüm erbaş ve erlerin bilgileri tek liste halinde tutulur. Her yılın Şubat ayı başında ataması yapıldığı bildirilen kişilerin listeden çıkarılması ve bilgilerinde değişiklik olanların bilgilerinin güncellenmesi suretiyle Bakanlığa gönderilecek başvuru listesi oluşturulur. (5) Başvuru listesinde yer alan bilgiler ile belirlenecek diğer bilgi ve belgeler Bakanlığa, her yıl Şubat ayının son gününe kadar Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığınca, Ek-3'te yer alan başvuru listesi doldurulmak suretiyle elektronik ortamda bildirilir. Kamu kurum ve kuruluşlarının talepleri doğrultusunda bu listede ihtiyaç duyulacak değişiklikler Bakanlıkça her yıl Ocak ayı başında Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bildirilir. (6) Başvuru listesinde yer alan kişilerden bilgilerinde değişiklik olanlar bu değişikliğe ilişkin bilgi ve belgeleri her yılın Ocak ayının 15’ine kadar ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığına bildirirler." hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalardan, mezkûr Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yedinci hizmet yılını doldurarak görevinden ayrıldığı belirtilen ilgilinin, istihdam hakkından feragat etmiş sayılmaması için yedi hizmet yılını doldurduğu tarihten üç ay önce bu Yönetmelikte belirtildiği şekilde başvuruda bulunarak ayrılacağı Kurumu tarafından hakkında olumlu nitelik belgesi düzenlenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
