Disiplin Cezasının Verilmesi Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar:
657 sayılı Devlet memurları Kanununun 126. maddesine göre;
− Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları, disiplin amirleri tarafından;
− Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, Bakanlık Disiplin Kurulu'nun uygunluk kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler tarafından;
− Devlet memurluğundan çıkarma cezası, atamaya yetkili âmirlerin teklifi üzerine, Yüksek Disiplin Kurulu tarafından verilir.
a-) Disiplin Soruşturması Sonucunda Fiil ve Hâlin Sübuta Ermemesi ve Disiplin Zamanaşımının Dolması Durumu: Disiplin âmiri, isnat edilen fiil kademe ilerlemesinin durdurulması veya Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektirse bile, disiplin soruşturması sonucunda sübuta ermediği ya da disiplin soruşturma veya ceza zamanaşımının dolduğu kanaatine ulaştığı takdirde, disiplin cezası vermeme yönünde bir karar verir. Dolayısıyla bu durumda disiplin âmirinin ya da atamaya yetkili âmirlerin disiplin dosyasını ilgili kurullara göndermelerine gerek yoktur.
b-)Fiil veya Hâlin Uyarma, Kınama ve Aylıktan Kesme Cezalarını Gerektirmesi Durumu: Soruşturmacı atayan veya soruşturmayı gerekli şartları hâiz soruşturmacı bulamadığı için bizzat yürütmek zorunda kalan disiplin âmiri, fiil veya hâlin uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarından birisini gerektirmesi hâlinde, bir kararla bu disiplin cezalarını verir. Disiplin âmirinin soruşturmacı atamayarak soruşturmayı bizzat yürüttüğü hâllerde ise, ayrı bir soruşturma raporu düzenlemesi gerekmez. Ancak hazırladığı kararda, denetime olanak sağlayacak şekilde, soruşturma raporunda bulunması gereken tüm hususların yanı sıra (sonuç kısmında) madde ve bent tâyini suretiyle uyarma, kınama veya aylıktan kesme cezasının verilmesi, bu cezalara karşı başvurulabilecek yasa yolları ve sürelerinin açıkça yazılması gerekir.
c-) Fiil veya Hâlin Kademe İlerlemesinin Durdurulması veya Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezalarını Gerektirmesi Durumu:
• Atanan soruşturmacı fiilin kademe ilerlemesinin durdurulması veya Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektirdiği yönünde soruşturma raporu düzenlemişse, disiplin âmiri aynı kanaatte ise dosyayı bir yazı ile ilgili atamaya yetkili âmire gönderir.
• Atanan soruşturmacının soruşturma raporunda belirttiği kanaatinden farklı olarak disiplin amiri fiilin kademe ilerlemesinin durdurulması veya Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektirdiği kanaatinde ise, bu kez soruşturma raporunda bulunması gereken tüm hususları içerir şekilde (sonuç kısmında) madde ve bent tâyini suretiyle hazırladığı gerekçeli fezleke şeklindeki kararı ilgili atamaya yetkili âmire gönderir.
• Soruşturmayı gerekli şartları hâiz soruşturmacı bulamadığı için bizzat yürütmek zorunda kalan disiplin âmiri, fiilin kademe ilerlemesinin durdurulması veya Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektirdiği kanaatine ulaşırsa; ayrıca bir soruşturma raporu düzenlemez. Soruşturma raporunda bulunması gereken tüm hususları da içerir şekilde (sonuç kısmında) madde ve bent tâyini suretiyle ilgili disiplin kuruluna teklifte bulunması için bir fezleke şeklinde hazırladığı kararı ilgili atamaya yetkili âmire gönderir.
• Soruşturma konusu fiil veya hâller birden fazla disiplin cezasını gerektiriyorsa, disiplin âmiri kendisinin verebileceği disiplin cezalarına(uyarma, kınama ve aylıktan kesme) ilişkin konularda kararını verir. Ancak ilgilinin hem kademe ilerlemesinin durdurulması hem de Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiilleri varsa, bu durumda her iki eylemine ilişkin iki ayrı kurulda işlem yapılacağından her ikisine ilişkin ayrı ayrı soruşturma dosyası hazırlanması, ayrı ayrı soruşturma raporu düzenlenmesi ve (atamaya yetkili âmirlerce)ayrı ayrı teklif hazırlanması gerekir.
d-) Disiplin Soruşturmasında ve Disiplin Cezası Tâyininde Tekerrür Uygulaması:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/II maddesine göre, tekerrür dolayısıyla hakkında soruşturma yürütülen memura iki hâlde fiilinin gerektirdiği cezanın bir derece ağırı olan disiplin cezası verilmektedir. Tekerrür uygulaması takdire bağlı değildir, şartları varsa uygulanması zorunludur.
• Disiplin cezasını verilmesine sebep olmuş bir fiil veya hâlin özlük dosyasından silinmesi için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 133. maddesinde belirlenen süreler içinde tekrarı hâlinde bir derece ağır ceza verilecektir.
• Aynı derecede disiplin cezasını gerektiren fakat ayrı fiil ve hâller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında da bir derece ağır ceza verilecektir. Her iki tekerrür hâlinde de tekerrüre esas alınan disiplin ceza ya da cezalarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 135. maddesinin 2. fıkrası anlamında kesinleşmiş olması gerekir. Dolayısıyla disiplin cezasına itiraz edilmemesi durumunda, 7. günü takip eden günden; itiraz edilmesi hâlinde ise itirazın reddini takip eden günden itibaren işleyeceği yeni disiplin suçu için bu ilk disiplin suçu tekerrüre esas olabilecektir. Tekerrür uygulamalarında tekerrüre esas alınan disiplin cezası ya da cezalarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/III maddesi gereğince bir alt disiplin cezasına indirilmiş olması tekerrür şartlarını ortadan kaldırmaz, zira yasamıza göre cezanın tekerrürü değil fiil veya hâlin tekerrürü esas alınmıştır. Tekerrür uygulaması yapılırken fiil veya hâlin gerektirdiği disiplin cezasının ancak bir derece ağırı disiplin cezası verilir. Tekerrür dolayısıyla bir derece ağır ceza verildikten sonra bir kez daha tekerrüre esas disiplin suçu işlendiği takdirde, fiilin gerçekte karşılığı olan disiplin cezasının iki üstü disiplin cezası değil, yine bir derece ağırı olan ceza verilir. Zira tekerrürün tekerrürü olmaz.
e-) Disiplin Soruşturmasında Bir Alt Ceza Uygulaması: Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan, ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir. Bu konuda takdir disiplin cezasını veren âmir ya da kurula aittir. İndirim yapılmayan durumlarda kararda gerekçesi açıklanır. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve hâller bakımından alt ceza uygulaması yoluyla aylıktan kesme cezası verilmesi, disiplin âmirinin değil, Bakanlık Disiplin Kurulu'nun uygun görüşünü almak kaydıyla atamaya yetkili âmirin yetkisindedir. Disiplin âmiri tarafından bu şekilde verilecek aylıktan kesme cezaları, yetki yönünden sakat olacaktır. Tekerrür uygulaması sonucu bir üst disiplin cezası verilen durumlarda, artık alt ceza indirimi imkânı yoktur.
f-) Disiplin Kararında Yasa Yolu ve Sürelerinin Gösterilmesi Zorunluluğu: Anayasamızın 40/2 maddesi gereğince, disiplin kararlarında disiplin cezası verilen memura yasa yolları ve sürelerinin bildirilmesi gerekir:
• Disiplin cezası verilen memur tarafından, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı Bakanlık Disiplin Kurulu'na, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı Yüksek Disiplin Kurulu'na kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilebileceği gibi 60 gün içinde doğrudan idarî yargıya başvurulabileceği belirtilir. • Disiplin cezası verilen memur tarafından, aldığı Devlet memurluğundan çıkarma cezasına karşı ise, itiraz yolu bulunmadığından kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde idarî yargıya başvurulabileceği belirtilir. Disiplin kararları müşteki, ihbarcı ve mağdura tebliğ edilmez. Zira bu kişilerin disiplin kararına karşı herhangi bir itiraz veya dava hakkı bulunmamaktadır
