Bir okulda öğretmen olarak görev yapan bir personel, adına kayıtlı cep telefonundan aynı okulda görevli başka bir öğretmene cinsel içerikli, ahlak kurallarına uygun olmayacak biçimde iffeti ve namusu hakkında sözler sarfettiği, ayrıca okul servisinde "rezil ederim seni, öğretmenliğini bitiririm vb." mesajlar gönderdiği iddiası ile hakkında soruşturma başlatılarak, soruşturma sonucunda düzenlenen 17/11/2016 tarihli ve 68 sayılı soruşturma raporu gereğince "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiilini işlediğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile tecziye edilmiştir.
Bunun üzerine ilgili personel yapılan işlemin iptali istemiyle dava açmıştır. Davaya bakan ilk derece mahkemesi fiilin sabit olduğunu belirterek iptal talebini reddetmiştir. Dosyayı temyizen inceleyen Danıştay 12. Daire Başkanlığı, 2019/1606 E. , 2022/640 K. sayılı kararında; Devlet memurluğundan çıkarma cezasını vermeye yetkili makam tarafından, davacının hakkındaki iddiaları, bu iddiaların dayandığı delilleri, üzerine atılı fiillerin hukuki nitelendirmesini ve önerilen disiplin cezasını öğrenmesi sağlanarak, savunma yapmasına imkan tanınması hukuken zorunlu bulunmakla birlikte, olayda belirtilen zorunluluğa aykırı olarak 657 sayılı Kanun'un 129. maddesinde yer alan soruşturma evrakını inceleme, tanık dinletme, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma haklarının bulunduğunun hatırlatılmadığının tespit edildiği, dolayısıyla, davacının savunma hakkının kısıtlandığı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 129/2. maddesi uyarınca son savunma alınmadan disiplin cezası verildiğini belirterek işlemin iptaline hükmetmiştir.
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/1606 E. , 2022/640 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/1606
Karar No : 2022/640
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...
İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Fen ve Teknoloji öğretmeni olan davacının, ............................................................................Ortaokulunda görev yapmakta iken işlediği fiil nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun ...tarihli ve ...sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; ...tarih ve ...sayılı soruşturma raporu incelendiğinde, ..................................................öğretmeni olan davacının, adına kayıtlı cep telefonundan, aynı okulda müzik öğretmeni olan ................................................................ hakkında, cinsel içerikli ahlak kurallarına uygun olmayacak biçimde iffeti ve namusu hakkında sözler sarf ettiğinin aynı okulda görev yapan okul müdürü, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin ifadelerinden anlaşıldığı, isnat edilen eylemin işlenmiş olduğunun sabit olduğu; öte yandan, davacının, kişilerin huzur ve sükununu bozma, hakaret ve cinsel taciz suçları nedeniyle ceza mahkemesinde yargılandığı, ancak şikayet yokluğundan davaların düşürüldüğü, tehdit suçlaması açısından ise 5 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği ve bu cezanın ertelendiğinin anlaşıldığı; tüm dosya kapsamı, .... Asliye Ceza Mahkemesinin E:...sayılı dosyasında verilen 12/07/2017 tarihli karar ve mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu disiplin cezasını gerektiren eylemin sübuta erip ermediği konusunda usülüne uygun olarak soruşturmanın yapılmış olduğu, tutanakların tutulduğu, soruşturma kapsamında tanık ifadelerinin alındığı, davacının savunmasının alındığı, yeterli incelemelerin ve araştırmaların yapılarak gerekli evrakların edinildiği, davacının meslektaşına cinsel tacizde bulunduğunun sabit olduğu, öğretmen olan davacının bu eyleminin öğretmenlik mesleği ile bağdaşmadığı ve işlenen suçun yüz kızartıcı suç niteliğinde olduğu, soruşturma sonucunda davacının, disiplin cezasını gerektiren suçu işlediği sonucuna varılarak davacı hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarılması cezası ile cezalandırıldığı görülmekle; davacının isnat edilen fiili işlediğinin sübuta erdiği, uygulanan cezanın eylem ile uyumlu olduğu anlaşıldığından, davacının Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu .... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Kişilerin huzur ve sükununu bozma, hakaret ve cinsel taciz suçları nedeniyle yargılandığı, ancak şikayet yokluğundan davaların düşürüldüğü, tehdit suçlaması açısından ise 5 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği ve bu cezanın ertelendiği, tipiklik şartının gerçekleşmediği, kesinleşmiş mahkumiyet kararı olmadığı, yüz kızartıcı eylem olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
.............................................. öğretmeni olarak görev yapan davacının, adına kayıtlı cep telefonundan aynı okul müzik öğretmeni......................................................' ye cinsel içerikli, ahlak kurallarına uygun olmayacak biçimde iffeti ve namusu hakkında sözler sarfettiği, ayrıca okul servisinde "rezil ederim seni, öğretmenliğini bitiririm vb." mesajlar gönderdiği iddiası ile hakkında soruşturma başlatıldığı, soruşturma sonucu düzenlenen 17/11/2016 tarihli ve 68 sayılı soruşturma raporunda, davacı hakkında iddia edilen eylemin sabit olduğu sonucuna varılarak "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiilini işlediğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırılmasının teklif edildiği, anılan teklif doğrultusunda davacının Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun ...tarihli ve ...sayılı işlemi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin E bendinin (g) alt bendi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırıldığı ve bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendinde, "memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiili Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 129. maddesinde, ''Yüksek disiplin kurulları kendilerine intikal eden dosyaların incelenmesinde, gerekli gördükleri takdirde, ilgilinin sicil dosyasını ve her nevi evrakı incelemeye, ilgili kurumlardan bilgi almaya, yeminli tanık ve bilirkişi dinlemeye veya niyabeten dinletmeye, mahallen keşif yapmaya veya yaptırmaya yetkilidirler. Hakkında memurluktan çıkarma cezası istenen memur, sicil dosyası hariç, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir." hükmüne, 130. maddesinde, "Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmayan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Anayasa'nın 129. maddesinin 2. fıkrasında, memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Anılan Anayasa hükmünün gerekçesinde, "yapılacak disiplin kovuşturmalarında ve disiplin cezası uygulamasında ilgiliye isnad olunan hususun bildirilmesi, dinlenilmesi, savunmasını yapma imkanı tanınması bu madde ile güvence altına alınmaktadır." ifadelerine yer verilerek, disiplin cezaları ile ilgili olarak Anayasal güvenceye bağlanan savunma hakkının içeriği belirtilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 130. maddesinde diğer cezalar bakımından memura sadece 7 günden az olmamak üzere savunma hakkı tanınmışken memuriyetten çıkarma cezası açısından 129. maddeyle, soruşturma ile ilgili evrakın incelenmesinden veya vekili vasıtasıyla sözlü savunma yapılmasına kadar, 130. maddeden farklı olarak geniş bir savunma hakkı tanınmış bulunmaktadır. Yasa koyucu ilgili açısından en ağır sonuçları doğuran Devlet memurluğundan çıkarma cezasının verilmesinde, bu şekilde bir savunma hakkının tanınmasını memur statüsü açısından önemli bir güvence olarak öngörmüştür
Anayasa hükmü ve 657 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen maddelerinin birlikte değerlendirilmesinden; Devlet memurluğundan çıkarma cezasını vermeye yetkili makam tarafından, davacının hakkındaki iddiaları, bu iddiaların dayandığı delilleri, üzerine atılı fiillerin hukuki nitelendirmesini ve önerilen disiplin cezasını öğrenmesi sağlanarak, savunma yapmasına imkan tanınması hukuken zorunlu bulunmakla birlikte, olayda belirtilen zorunluluğa aykırı olarak 657 sayılı Kanun'un 129. maddesinde yer alan soruşturma evrakını inceleme, tanık dinletme, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma haklarının bulunduğunun hatırlatılmadığının tespit edildiği, dolayısıyla, davacının savunma hakkının kısıtlandığı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 129/2. maddesi uyarınca son savunma alınmadan disiplin cezası verildiği anlaşıldığından, bu nedenle tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Olayda, yukarıda sözü edilen mevzuat hükümleri uyarınca hakkında Devlet memurluğundan çıkarma cezası teklif edilen davacının, 657 sayılı Kanun'un 129. maddesi uyarınca usulüne uygun olarak son savunması alınmadan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık, bu husus göz önünde bulundurulmaksızın işin esası hakkında verilen Mahkeme kararında ise hukuka uygunluk görülmemiştir.
Öte yandan, Dairemizin bu kararı uyarınca davacı hakkında, son savunma hakkı tanındıktan sonra davalı idare tarafından yeniden işlem tesis edilebileceği de açıktır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki .... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere) 23/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince verilen karar hukuk ve usule uygun olduğundan, onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.
