Ortaokulunda öğretmen olarak görev yapan personel adına üyesi bulunduğu Sendika tarafından, nöbet görevini yerine getirdiği 24/12/2019 tarihinde boş geçen müzik dersine girerek işlediği ders nedeniyle ek ders ücreti ücreti ödenmesi istemiyle 03/02/2020 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2020/2122 E. , 2023/628 K. sayılı kararında; müzik öğretmeninin raporlu olması nedeniyle derse girememesi üzerine, nöbetçi öğretmen olan ilgilinin ders saati boş geçen sınıfla ilgilenmesinin, nöbet görevinin bir gereği olduğunu belirterek nöbet görevi karşılığı ek ders ücreti dışında, ayrıca ek ders ücreti ödenmemesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığına hükmetti.
Not: 7. Dönem Toplu Sözleşmede de Nöbet Ücreti ile ilgili aynı düzenleme yer almaktadır.
Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti
MADDE 19- (1) Örgün ve yaygın eğitim kurumlannda ders yılı süresi içinde eğitim ve öğretimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve bu görevi de fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlere haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenir.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/2122
Karar No : 2023/628
DAVACI : …'ı temsilen,
VEKİLİ : Av…
DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av…
DAVANIN KONUSU : … ili, … ilçesi, … Ortaokulunda öğretmen olarak görev yapan davacı adına üyesi bulunduğu Sendika tarafından,
1. Nöbet görevini yerine getirdiği 24/12/2019 tarihinde boş geçen müzik dersine girerek işlediği ders nedeniyle ek ders ücreti ücreti ödenmesi istemiyle 03/02/2020 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin ... Kaymakamlığı, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin,
2. Bu işlemin dayanağı olan ve 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın, "Nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesi" yolunda bir hüküm bulunmaması nedeniyle oluşan eksik düzenle yönünden,
iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI : Görev yaptığı ortaokulda müzik öğretmeninin raporlu olması nedeniyle 6/H sınıfının boş geçen müzik dersine girmesi için okul idaresince 24/12/2019 tarihinde görevlendirilmesi üzerine, sosyal bilgiler dersi müfredatında yer alan adalet konusunu sınıfta işledikten sonra ders defterini imzaladığı; 03/02/2020 tarihinde davalı idareye başvurarak girdiği boş ders karşılığında ek ders ücreti ödenmesi isteminde bulunması üzerine ... İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 06/02/2020 tarihli işlemiyle başvurunun reddedildiği; 1793 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinin birinci fıkrasında, öğretmenliğin, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleği olduğunun belirtildiği; 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nun 44. maddesinde ise, öğretmenlerin kanunlarla kendilerine verilen işlerden başka meslek dışı herhangi bir görevle yükümlü tutulamayacaklarının belirtildiği, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin nöbet görevini düzenleyen 44. maddesinde ve Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin nöbet görevine ilişkin esasları belirten 91. maddesinde, nöbetçi öğretmenlerin görevleri arasında boş geçen derslere girme yükümlülüğünün yer almadığı; Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 26/04/2016 tarih ve 4687266 sayılı Yazısı'nda, boş geçen derslere aday öğretmenlerin giremeyeceğinin ifade edildiği, Milli Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı'nın nöbetçi öğretmenlerin görevlerini düzenleyen 10. maddesinde, nöbetçi öğretmene, dersi olmadığı durumlarda öğretmeni bulunmayan sınıflarla yakından ilgilenme görevi verildiği, belirtilen düzenlemenin nöbetçi öğretmenin boş derslere girme zorunluluğu bulunduğu şeklinde değerlendirilemeyeceği; belirtilen düzenlemelere karşın, uygulamada, bir kısım okullarda boş geçen derslere nöbetçi öğretmenlerin girdiği, eksik düzenleme nedeniyle bazı illerde ek ders ücreti ödenmesine karşın, bazı illerde ödeme yapılmadığı; Sendika tarafından yapılan başvuru üzerine Kamu Denetçiliği Kurumunca verilen 08/10/2018 tarihli Dostane Çözüm Kararında, “boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere hakkaniyet gereği ve öğretmenlik mesleğinin niteliği ek ders ücretinin ödenmesinin önemli olduğunun değerlendirildiği, yapılan inceleme kapsamında Milli Eğitim Bakanlığının başvuru konusunu çözüme kavuşturmak adına önemli bir karar aldığı, boş geçen derse girmek üzere görevlendirilen nöbetçi öğretmenlere ek ders ücretinin ödeneceği anlaşılmıştır” şeklindeki ifadeye yer verildiği, anılan kararda, Milli Eğitim Bakanlığına gerekli düzenlemenin yapılarak kamuoyunun bilgilendirilmesinin önerildiği, ancak bu tarihe kadar Bakanlıkça bu yönde bir düzenleme yapılmayarak, hakkaniyet ve eşitlik ilkesine aykırı davranıldığı; öğretmenlerin çalışma saatlerinin 12/03/1964 tarih ve 11654 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun’la düzenlendiği, 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın 5. , 6. ve diğer maddelerinde, girilecek dersler ve okutulması gereken ders ve ek ders saat sayısının belirlendiği; öğretmenlerin, haftalık ders saatleri için öncelikle maaş karşılığı, devamında ise, ek ders ücreti karşılığı derse girdikleri; dolayısıyla, nöbetçi oldukları günlerde boş derslere giren öğretmenlere yasal düzenlemeler uyarınca ek ders ücreti ödenmesi gerektiği, aksi durumun "zorla çalıştırma" ve "angarya" yasağına ilişkin anayasal ilkelere aykırı olması nedeniyle kabul edilemeyeceği; öte yandan, "hukuk devleti" ilkesi gereği, hukuka aykırı düzenlemelerle muhatapların mağdur edilmesine imkan bulunmadığı ileri sürülmektedir.
DAVALILARIN SAVUNMALARI :
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından; 439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun'un Ek 1. maddesinin yollamasıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun değişik 89. maddesinde verilen yetkiye istinaden çıkartılan 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın 5. maddesinde, görevli öğretmenlerin aylıkları karşılığında, 6. maddesinde ise, aylık karşılığı ders görevini tamamlayanların ek ders ücreti karşılığında haftada kaç ders okutmakla yükümlü olduklarının düzenlendiği; Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 91. maddesinin (h) bendinde, çeşitli nedenlerle öğretmeni bulunmayan sınıfların düzeninin ve öğrencilerin etüt çalışmasının, o saatte dersi bulunmayan nöbetçi öğretmen veya imkân bulunamaması halinde nöbetçi müdür yardımcısı tarafından sağlanacağı yolunda düzenleme bulunduğu; ilgili düzenlemelerde, nöbetçi öğretmenlerin boş geçen dersleri okutmaları yönünde hüküm bulunmadığı; dava konusu işlem tarihinde uygulanmasına devam edilen Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşme'nin 21. maddesi uyarınca, nöbet görevini yerine getiren öğretmenlerin haftalık 3 saat ek ders ücretinden yararlandırıldığı, nöbetçi öğretmenlerin boş geçen derslere girerek, o dersler için önceden planlanmış müfredatı okutmaları halinde, okuttukları derslerin öncelikle aylık karşılığı ders görevi kapsamında değerlendirildiği, aylık karşılığı ders görevinin üzerinde okuttukları derslerin ise, ek ders ücreti kaşılığında değerlendirilmesinin öngörüldüğü, kendi inisiyatifiyle farklı bir müfredatı işleyen nöbetçi öğretmenlerin bu kapsamda değerlendirilmesine imkân bulunmadığı, dava konusu Karar'da, üst normlara, kamu yararına ve hizmetin gereklerine aykırılık ve eksiklik bulunmadığı savunulmaktadır.
... Kaymakamlığı tarafından; Usul yönünden; öncelikle husumet, yetkisizlik, görevsizlik, süre aşımı, dava şartı yokluğu ve davanın kabule şayan olmadığı itirazlarını öne sürdüklerini, davanın, davacının nöbet görevini yerine getirildiği tarih olan 24/12/2019'den itibaren yasal sürede açılmadığı, dava konusu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı, esas yönünden ise; Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 91. maddesi ve Milli Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı'nın 10. maddesinde yer alan düzenlemeler uyarınca, nöbetçi öğretmenin, öğretmeni bulunmayan sınıflarla yakından ilgilenme yükümlülüğü bulunduğu, Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 06/09/2018 tarihli yazısında da belirtildiği üzere, davacının nöbetçi olarak girdiği dersteki müfredat yerine, farklı bir dersi okutması nedeniyle ek ders ücretine hak kazanmadığı, belirtilen Özel Talimat'ın 10. maddesinde nöbet görevi sırasında derse girerek ders işleyen öğretmenlere ödeme yapılacağı yolunda düzenleme bulunmaması nedeniyle, dava konusu Karar'da eksiklik olmadığı ve tesis edilen dava konusu işlemde hukuka ve usule aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davacı, nöbet görevi kapsamında girdiği sınıfta, o saat için ders müfredatında belirtilen dersi okutmaksızın, kendi inisiyatifiyle sosyal bilgiler dersi müfredatını işlemiştir.
Dava konusu Karar'ın üst hukuk normu olan olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun'da, nöbet görevi verilen öğretmenlerin, bu görevi yerine getirdiği sırada, dersi boş geçen sınıflarla ilgilenerek, müfredatta bulunmayan başka bir dersi işlemesi halinde, ayrıca ek ders ücretine hak kazanacağı yolunda herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Bu durumda, dayanağı olan üst hukuk normunda yer verilmeyen ek ücrete, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı eki Karar'da da yer verilmemesinde ve anılan Karar doğrultusunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka ve usule aykırılık bulunmadığından, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; … ili, … ilçesi, … Ortaokulu'nda öğretmen olarak görev yapan davacının, nöbet görevini yerine getirdiği 24/12/2019 tarihinde boş geçen müzik dersine girerek işlediği ders nedeniyle ek ders ücreti ödenmesi istemiyle 03/02/2020 tarihinde yaptığı başvurunun reddine ilişkin … İlçe Millî Eğitim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'da "Nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesi" yolunda bir hüküm bulunmaması nedeniyle oluşan eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi talebiyle açılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Sosyal Bilgiler Öğretmeni olarak görev yapan davacı tarafından, nöbet görevini yerine getirdiği 24/12/2019 tarihinde boş geçen müzik dersine okul idaresince görevlendirildiği, değerler eğitimi kapsamında "adalet değeri"ni öğrencilere anlattığı, angarya yasağı gereği bu ders karşılığında ek der ücreti ödenmesi gerektiğinden bahisle yaptığı başvurunun reddi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
439 sayılı Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun'un Ek 1. maddesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 89. maddesi hükümlerine dayanılarak 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'da, Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki okul ve kurumlar ile diğer eğitim kurumlarında görevli öğretmen, yönetici ve usta öğreticilerin aylık ve ücretle okutulacakları veya okutmuş sayılacakları haftalık ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve benzeri diğer hususlar ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş, anılan Kararın 5. maddesinde görevli öğretmenlerin aylıkları karşılığında, 6. maddesinde ise, aylık karşılığı ders görevini tamamlayanların ek ders ücreti karşılığında haftada kaç ders okutmakla yükümlü oldukları belirlenmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin 91. maddesinin (h) bendinde, çeşitli nedenlerle öğretmeni bulunmayan sınıfın düzeninin ve öğrencilerin etüt çalışmasının o saatte dersi bulunmayan nöbetçi öğretmen veya imkan bulunmaması halinde nöbetçi müdür yardımcısı tarafından sağlanacağı kurala bağlanmış, yine, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 44. maddesinde de, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin nöbet görevi ile ilgili düzenlemeler yer almış, anılan Yönetmeliklerde de nöbetçi öğretmenlerin boş geçen dersleri okutmaları yönünde bir hükme yer verilmemiştir.
Bu itibarla; ders ve ek ders saatine ilişkin hükümler, dayanağı Yasa maddelerinin verdiği takdir yetkisi çerçevesinde hukuka uygun olarak dava konusu Karar'la ayrıntısıyla düzenlenmiş olup, nöbetçi öğretmenlerin müfredatında o saat için öngörülen dersi okutmaksızın, salt öğretmeni olmayan sınıfların düzenini sağlamalarının veya kendi inisiyatifiyle farklı bir müfredatı işlemelerinin ek ders görevi kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmadığı, dolayısıyla ek ders ücreti ödenmesini gerektirmeyeceği açıktır.
Kadı ki; dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlem tarihinde uygulanmasına devam edilen Toplu Sözleşmenin 21. maddesi uyarınca, nöbet görevini yerine getiren öğretmenlerin haftalık 3 saat ek ders ücretinden yararlandırıldığı, yine nöbetçi öğretmenlerin boş geçen derslere girerek, o dersler için önceden planlanmış müfredatı okutmaları halinde, okuttukları derslerin öncelikle aylık karşılığında değerlendirildiği, aylık karşılığı ders görevinin üzerinde okuttukları derslerin ise, ek ders ücreti kaşılığında değerlendirildiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu Karar'da, nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesi yolunda hükme yer verilmemiş olmasında üst normlara, kamu yararına ve hizmetin gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Bu durumda, davacının başvurusunun reddine ilişkin işlemde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; davanın reddine karar verilmesi gerektiğii düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davalı idarelerden ... Kaymakamlığının usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek, gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
… ili, … ilçesi, … Ortaokulunda öğretmen olarak görev yapan davacı, nöbet görevini yerine getirdiği 24/12/2019 tarihinde, okul idaresinin görevlendirmesi üzerine 6/H sınıfının boş geçen müzik dersine girerek, sosyal bilgiler dersi işlemiştir.
Nöbet görevi sırasında girdiği bu ders nedeniyle kendisine ek ders ücreti ücreti ödenmesi istemiyle 03/02/2020 tarihinde yaptığı başvurunun … Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemiyle reddedilmesi üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 128. maddesinde; "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ile diğer özlük işlerinin kanunla düzenlenir." denilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Ders ve Konferans Ücretleri:" başlıklı 176. maddesinde, "Bu Kanunun 89 uncu maddesine göre kendilerine ders görevi verilenlere, ders saati başına gündüz öğretimi için 140, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenir." hükmü öngörülmüştür.
439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun'un 3. maddesinde,
" A) Orta dereceli okulların ikinci devre genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri maaşları karşılığında ve ihtısasları içinde haftada (15) birinci devre genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri de maaşları karşılığında ve ihtısasları içinde (18) saat ders okutmakla yükümlüdürler.
Bu öğretmenlere okullarında veya dengi okullarda ihtısasları içinde haftada (6) saate kadar ücretle mecburi ek ders verilebilir. Bu mecburiyet dışında muvafakatleri ile okullarında resmi ve özel dengi okullarda ikinci devre öğretmenlerine dokuz, birinci devre öğretmenlerine altı saate kadar daha ihtısasları içinde ücretle ek ders ve ekzersiz çalışmaları verilebilir.
Birinci devre öğretmenlerinden olup da okuttukları derslerin tamamı veya çoğu ikinci devreden verilenlerin ders sayılarının tesbitinde ikinci devre öğretmenleri gibi işlem yapılır." kuralına, aynı Kanun'un Ek 1. maddesinde ise,
"Anaokullarında, anasınıflarında, yetiştirme yurtlarında, okuma yazma kurslarında, gezici köy kurslarında görevli öğretmenler ile ilköğretim kurumlarında görevli sınıf öğretmenleri aylıkları karşılığında haftada 18 saat, branş öğretmenleri 15 saat ders okutmakla yükümlüdürler. Bunlara; kanun, tüzük, yönetmelik ve eğitim programlarında verilen görevlerin yerine getirilebilmesi için zorunlu olarak ek ders görevi verilir.
Belirtilen kurumlarda öğretmen ve yönetici olarak görev alanlarla diğer eğitim kurumlarında ve Milli Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında görev alanlardan kimlerin zorunlu ek ders görevi alacağı ve haftalık çalışmalarının ne kadarının zorunlu ek ders görevinden sayılacağı; birden fazla sınıf okutan öğretmenlere verilecek haftalık zorunlu ders görevinin sayısı, öğretmen ve yöneticilere haftada verilecek zorunlu ek ders sayısı ve diğer hususlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89 uncu maddesi hükümleri uyarınca düzenlenir.
İkinci fıkrada belirtilenlere ilave olarak, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil denetim elemanlarına da ek ders ücreti ödenir.
Hazırlık ve plan çalışmaları karşılığında öğretmenlere, haftada 3 saati geçmemek kaydıyla, aylık ve ücret karşılığı okuttukları her 10 saat için 1 saat ek ders ücreti ayrıca ödenebilir.
Yarıyıl ve yaz tatillerinde yapılan ders görevleri, ders görevinin yapılmış sayılacağı haller ile yüz yüze yapılan ders görevleri dışındaki ek ders görevleri hariç, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında aylık karşılığı ders görevini doldurmayanlara ek ders ücreti ödenmez." kuralına yer verilmiştir.
16/12/2006 ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, bu Karar'da geçen ek ders görevinin, aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersleri ifade ettiği belirtilmiş, aynı Karar'ın "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesinde,
"(1) Kapsama dâhil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli olup, aylık karşılığı ders görevini tamamlayan;
a) Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcılarına haftada 6 saate,
b) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saate,
c) Atölye ve laboratuvar öğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saate kadar alanlarında, alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir.
(2) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile okuma-yazma kurs öğretmenlerinin aylık karşılığı okutmak zorunda oldukları ders saati dışında ilgili mevzuatına göre fiilen okuttukları her ders saati zorunlu ek ders görevi sayılır. Ancak, bu şekilde verilecek ek ders görevi haftada, okul öncesi öğretmenlerinden anaokulları ile kız teknik öğretim okul ve kurumları bünyesindeki uygulama sınıflarında görevli olanlar için bir sınıfta bir öğretmenle tam gün eğitim yapılması şartına bağlı olarak 24 saati, diğer ana sınıflarında görevli öğretmenler ile sınıf ve okuma yazma kurs öğretmenleri için 12 saati geçemez.
(3) Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre öğretim yılı başında ve sonunda yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde iki haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir.
(4) Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen atölye ve laboratuvar öğretmenlerinden kendilerine bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilenlerin, görev yaptıkları eğitim kurumunun bölüm, atölye ve laboratuvarlarındaki çalışmaların planlanması, tezgah, makine, araç ve gerecin sağlanması, bakımı, onarımı ve öğretime hazır halde bulundurulması amacıyla yaptıkları çalışmaların bölüm şefleri için haftada 10, atölye ve laboratuvar şefleri için ise haftada 6 saati ek ders görevi sayılır. Bu dersler ders dağıtım çizelgesinde “Planlama ve Bakım-Onarım Görevi” adıyla gösterilir ve haftada azamî okutabilecekleri ek ders saatleri içinde verilir.
(5) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenler hariç olmak üzere, örgün eğitim kurumlarında ilgili mevzuatında belirtilen sosyal etkinlik faaliyetlerinde danışman öğretmen olarak görevlendirilen öğretmenler ile sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber öğretmenlerinin bu görevlerinin haftada 2 saati ek ders görevi sayılır. Bu dersler, ders dağıtım çizelgesinde “Öğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri” adıyla gösterilir. Bu kapsamda aynı kişiye hem danışman öğretmenlik hem de sınıf/şube rehber öğretmenliği görevi verilmesi hâlinde sadece bir görev için ek ders ücreti ödenir." hükmüne; 30. maddesinde ise, "Bu Karar kapsamında kendilerine ders görevi verilenler ile verilmiş sayılanlara, 657 sayılı Kanunun 176 ncı maddesi uyarınca ek ders ücreti ödenir" açıklamaları yapılmıştır.
28/10/2016 tarih ve 29871 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 86. maddesinin dördüncü fıkrasının (ö) bendinde, okul yönetimince belirlenip kendisine verilen nöbet görevinin yerine getirilmesi, öğretmenlerin görevleri ve sorumlulukları arasında sayılmış; 91. maddesinde, öğretmenlerin, nöbet görevini nöbet çizelgesine göre yerine getirecekleri, görevin, ilk dersten 15 dakika önce başlayarak, son ders bitiminden 15 dakika sonra biteceği, ikili öğretimin yapıldığı okullarda, öğretmenlerin tek devrede nöbet tutacakları, nöbetlerde uyulması gereken esaslar öğretmenler kurulunda görüşülür ve okul yönetimince öğretmenlere yazılı olarak duyurulacağı, nöbet görevine özürsüz olarak gelmeyen öğretmen hakkında derse özürsüz olarak gelmeyen öğretmen gibi işlem yapacağı belirlenmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı'nın Nöbetçi Öğretmenin Görevleri başlıklı bölümünün 10. maddesinde, dersinin olmadığı durumlarda öğretmeni bulunmayan sınıflarla yakından ilgilenmek, nöbetçi öğretmenin görevleri arasında sayılmıştır.
25/08/2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşme'nin "Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme" bölümünün "Örgün eğitim kurumlarında ek ders ücreti" başlıklı 21. maddesinde, "Örgün eğitim kurumlarında (mesleki eğitim merkezleri dahil) ders yılı süresi içinde eğitim ve öğretimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve ve bu görevi de fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlere haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenir" düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Görülmekte olan davada uyuşmazlık, ortaöğretim okullarında nöbet görevini yerine getiren öğretmenlerin, öğretmeni bulunmaması nedeniyle ders işlenmeyen sınıfa girerek, müfredatında bulunmayan bir dersi işlemesi halinde ek ders ücretine hak kazanıp kazanamayacağı, Milli Eğitim Bakanlığı yönetici ve öğretmenlerine ders ve ek ders ücreti ödenmesine ilişkin düzenlemeler getiren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'da; nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesini öngören bir hükme yer verilmemesinin, dayanağı olan üst normlara ve hukuka aykırı olup olmadığına ilişkindir.
16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın; "Nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesi" yolunda bir hüküm bulunmaması nedeniyle oluşan eksik düzenleme yönünden iptali istemi incelendiğinde;
Yukarıda açık metinlerine yer verilen yasal düzenlemeler bir bütün halinde incelendiğinde, memurların aylık ve ödenekleri ile diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği; ilköğretim kurumlarında görevli sınıf öğretmenlerinin aylıkları karşılığında haftada 18 saat, branş öğretmenlerinin ise, 15 saat ders okutmakla yükümlü oldukları; ek ders görevinin ise, aylık karşılığındaki ders görevi dışında, ek ders ücreti karşılığında okutulan dersleri ifade ettiği; öğretmenlerin görev ve sorumlulukları arasında bulunan ve nöbet çizelgesindeki sıraya uygun şekilde yerine getirilen nöbet görevinde, öğretmene verilen görevin, ek ders görevi niteliğinde olmadığı; öte yandan, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşme'de, ders yılı süresi içinde eğitim ve öğretimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve bu görevi de fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlere haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödeneceği hususunun ayrıca düzenlendiği; nöbetçi öğretmenin, öğretmeni bulunmayan sınıflarla "yakından ilgilenme" yükümlülüğünün bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin, nöbet görevi esnasında öğretmeni bulunmayan sınıflarla ilgilenmesinin, yerine getirdiği nöbet görevinin bir gereği olduğu; bu görevini yerine getirirken, müfredatta yer alan dersten farklı bir dersi işlemesi halinde ek ders ücretine hak kazanacağına yönelik yasal düzenleme bulunmadığı; diğer taraftan, ders yılı süresi içerisinde nöbet görevi icra edilen okullarda fiilen nöbet görevini yerine getiren öğretmenlere ek ders ücreti ödeneceği hususunun 4. Dönem Toplu Sözleşme hükümleri ile ayrıca düzenlendiği görüldüğünden, dayanağı olan üst hukuk normları ile öğretmenlerin görev ve sorumlulukları dikkate alınarak düzenlendiği anlaşılan dava konusu 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Karar'da, nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesine yönelik düzenlemeye yer verilmemesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Dava, davalı idarelerden ... Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 06/02/2020 tarih ve 2719687 sayılı işleminin iptali istemi yönünden incelendiğinde ise;
Yukarıda ayrıntılı şekilde izah edildiği üzere, müzik öğretmeninin raporlu olması nedeniyle derse girememesi üzerine, nöbetçi öğretmen olan davacının ders saati boş geçen sınıfla ilgilenmesi, nöbet görevinin bir gereği olup, yerine getirdiği görev nedeniyle 4. Dönem Toplu Sözleşme'de belirtilen nöbet görevi karşılığı ek ders ücreti dışında, ayrıca ek ders ücreti ödenmemesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gibi, dava konusu işlemin dayanağı olan üst hukuk normunun hukuka uygun olduğu saptandığından; davacı tarafından, nöbet görevi esnasında ders görevi yerine getirdiğinden bahisle kendisine ek ders ücreti ödenmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde de hukuka aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 01/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın, "Nöbet görevi esnasında boş geçen derslere giren nöbetçi öğretmenlere ek ders ücreti verilmesi" yolunda bir hüküm bulunmaması sonucunda oluşan eksik düzenleme nedeniyle iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Nöbet görevini yerine getirdiği 24/12/2019 tarihinde boş geçen müzik dersine girerek işlediği ders nedeniyle kendisine ek ders ücreti ücreti ödenmesi istemiyle 03/02/2020 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin ... Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak vekille temsil edilen davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 16/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
