Emeklilik isteğinden vazgeçme hakkında önemli karar
5434 sayılı Kanun'un Ek 26. maddesine göre, emeklilik işlemlerinin kurum amirinin onayı ile tekemmülünden sonra, emeklilik isteğinden vazgeçmek mümkün değilse de, idarenin Devlet memurunun sahip olduğu emeklilik hakkını istediği zaman kullanmasına imkan tanıması ve belli bir tarih belirtmek suretiyle isteğe bağlı olarak emeklilik talebinde bulunan Devlet memurunun, bu tarihten önce emeklilik hakkını kullanmaktan vazgeçebileceğini gözetmesi, bu nedenle kişinin emekli olmak için belirttiği tarihten önce emeklilik işlemlerini tekemmül ettirmemesi gerekir. 5434 sayılı Kanun'un Ek 26. maddesi, emeklilik işlemlerine ilişkin kurumun en yüksek amirinin onayının hangi tarihte alınacağı konusunda, kurumu bağlı bir yetkinin içinde bırakmadığına göre, idare, bu onayı alırken emekliliğin kişiye bir hak olarak tanındığını, bu hakkın kullanılma zamanını da bizzat kişinin kendisinin belirleyebileceğini gözetmelidir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "genel bir hak" olarak tanıdığı "emeklilik" hakkının kullanılacağı zamanı saptaması konusunda Devlet memurunun sahip olduğu yetki, idari bir işlem ile ortadan kaldırılmayacağı hakkında.
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2018/6109 E. , 2022/609 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6109
Karar No : 2022/609
TEMYİZ EDEN (DAVALI) :... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ..................................................... Belediyesi ... Müdürlüğünde dekoratör olarak görev yapan davacının, 19/10/2016 tarihli yıllık izninin bitiminden itibaren emekliye ayrılmak istemli dilekçesi üzerine ayrıldığı yıllık izin süresinin bitiminden önce, 6 ay ücretsiz kullandırılması ve emeklilik işlemlerinin ücretsiz izinin bitimine kadar ertelenmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Bakırköy Belediye Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile ... tarih ve ... sayılı Onayla emekliye sevk edilmesine ilişkin işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararla; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 48. maddesinde, ilgililerin isteği üzerine emeklilik işlemlerinin kamu idaresinin en yüksek amirinin onayı ile tekemmül edeceğinin düzenlendiği; bu hükme göre, emeklilik onayından sonra emeklilik isteğinden vazgeçmek mümkün değilse de, iştirakçilere istek üzerine emekliye ayrılabilme bir hak olarak tanındığından, makul bir tarih belirtilmek suretiyle yapılan isteğe bağlı emeklilik talepleri yönünden, ilgililerin emekli olmak istedikleri tarihten önce bu taleplerinden vazgeçebileceklerinin kabulü gerektiği; bu durumda, emekli olmak istediği tarihten önce emeklilik isteminden vazgeçtiğini davalı idareye bildiren davacının, vazgeçme talebinin kabul edilerek emeklilik onayının geri alınması ve sonrasında aylıksız izin talebi hakkında da yeni bir karar verilmesi gerekirken, aksi yönde tesis edilen işlemlerde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek , kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile sonuç itibarıyla hukuka uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Bakırköy Belediye Başkanlığı ... Müdürlüğünde dekoratör olarak görev yapan davacı; 19/10/2016 tarihli dilekçesi ile yıllık izin kullandırılması ve yıllık izin bitiminde emekliye ayrılmayı talep etmiş, bu talebi üzerine 24/10/2016-24/11/206 tarihleri arasında bir ay yıllık izne ayrılmıştır.
Bilahare, davacı 22/11/2016 tarihli dilekçesi ile, emekliliğinin yıllık izin bitiminden itibaren verilecek 6 aylık ücretsiz izinin bitim tarihine kadar ertelenmesini talep etmiş, bu talebinin Bakırköy Belediye Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile reddedilmiş ve davacı ... tarih ve ... sayılı Onay emekliye sevk edilmiştir.
Bunun üzerine, davacı, emeklilik işleminin ertelemesinin reddine ilişkin ........................................................ Belediye Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile emekliye sevk işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun, "Genel Hükümler"e yer verilen I. kısmının 3. bölümünde, Devlet memurlarının genel hakları sayılmış olup, bu bölümde yer alan "Emeklilik" başlıklı 19. maddede "Devlet memurlarının, özel kanunlarında yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları vardır." hükmü yer almıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "5434 sayılı Kanuna İlişkin Geçiş Hükümleri" başlıklı Geçici 4. maddesinin 4. fıkrasında; "Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar ... hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır..."; 5. fıkrasında; "Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır... " hükmüne yer verilmiştir.
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 39. maddesinin (b) bendinde, isteğe bağlı olarak emeklilik hakkını kullanarak emekliye sevkedileceklerde aranacak fiili hizmet süresi ile doldurulması gereken yaş, kadın ve erkeklere göre ayrı ayrı düzenlenmiş; aynı Kanun'un Ek 26. maddesinde de, Sandıkla ilgilendirilenlerin emeklilik işlemlerinin, iştirakçinin mensup olduğu kurumun en yüksek amirinin onayı ile tekemmül edeceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anılan Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, "emeklilik" Devlet memurlarına bir hak olarak tanınmış olup, isteğe bağlı olarak bu hakkın kullanılması durumunda, gerekli şartları taşımak kaydıyla, emekli olma zamanını saptama yetkisi, bu hakkı kullananın iradesine bırakılmıştır. Dolayısıyla emeklilik hakkına sahip Devlet memuru, emeklilik işlemlerinin yürürlüğe gireceği tarihi, kendisi tayin edecektir.
5434 sayılı Kanun'un Ek 26. maddesine göre, emeklilik işlemlerinin kurum amirinin onayı ile tekemmülünden sonra, emeklilik isteğinden vazgeçmek mümkün değilse de, idarenin Devlet memurunun sahip olduğu emeklilik hakkını istediği zaman kullanmasına imkan tanıması ve belli bir tarih belirtmek suretiyle isteğe bağlı olarak emeklilik talebinde bulunan Devlet memurunun, bu tarihten önce emeklilik hakkını kullanmaktan vazgeçebileceğini gözetmesi, bu nedenle kişinin emekli olmak için belirttiği tarihten önce emeklilik işlemlerini tekemmül ettirmemesi gerekir. 5434 sayılı Kanun'un Ek 26. maddesi, emeklilik işlemlerine ilişkin kurumun en yüksek amirinin onayının hangi tarihte alınacağı konusunda, kurumu bağlı bir yetkinin içinde bırakmadığına göre, idare, bu onayı alırken emekliliğin kişiye bir hak olarak tanındığını, bu hakkın kullanılma zamanını da bizzat kişinin kendisinin belirleyebileceğini gözetmelidir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "genel bir hak" olarak tanıdığı "emeklilik" hakkının kullanılacağı zamanı saptaması konusunda Devlet memurunun sahip olduğu yetki, idari bir işlem ile ortadan kaldırılmamalıdır.
Bu durumda; uyuşmazlıkta, davacının emekli olmak istediği tarihten önce emekliğinin ertelenmesini davalı idareye bildirdiği tarih itibarıyla emeklilik onayının tesis edilmemiş olması karşısında, emeklilik onayının yapılmaması gerekirken, davacının emekliliğinin yıllık izin bitiminden itibaren verilecek 6 aylık ücretsiz izinin bitim tarihine kadar ertelenmesini ilişkin yaptığı başvurunun kabul edilmemesine ilişkin işlem ile emekliye sevk edilmesine dair işlemlerde hukuka uygunluk, Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 17/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.
Aynı yönde verilen başka bir karar:
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2018/6100 E. , 2022/607 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6100
Karar No : 2022/607
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sultanbeyli Belediyesi ... Müdürlüğünde mimar olarak görev yapmakta iken emekliye sevk edilmesi talebiyle verdiği 18/10/2016 tarihli dilekçesinden sonra emeklilik isteğinden vazgeçerek emeklilik işlemlerinin iptal edilmesi istemli 11/11/2016 tarihli başvurusunun, 21/10/2016 tarihli Onayla emekliye sevk edildiğinden bahisle reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali ile yoksun kaldığı mali ve özlük haklarının işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacının 18/10/2016 tarihinde emekli olmak istediği ve emekliye sevk onayının 21/10/2016 tarihinde tesis edildiği, emeklilik isteminden vazgeçtiğini bildirdiği 11/11/2016 tarihli itibarıyla emeklilik işleminin tekemmülüyle emeklilik statüsüne girdiği; bu nedenle, davacının emekli olmaktan vazgeçtiğine ilişkin başvurusunun kabul edilerek emekliye sevk onayının geri alınması mümkün bulunmadığından ve yine görevden uzaklaştırma işlemi nedeniyle psikolojik baskı altında emeklilik dilekçesini verdiği yönündeki iddialarının hukuken geçerli ve kabul edilebilir bir mazeret olarak görülmediğinden, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mobbing sebebiyle emekli dilekçesini verdiğini belirterek, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Sultanbeyli Belediyesi ... Müdürlüğünde mimar olarak görev yapan davacı, 18/10/2016 tarihli dilekçesi aynı tarihi itibariyla emekli olma talebinde bulunduğundan, ... tarih ve ... sayılı Belediye Başkanı Oluru ile 18/10/2016 tarihi itibarıyla emekliye sevkedilmiştir.
Daha sonra, davacı 11/11/2016 tarihli dilekçesi ile emeklilik isteminden vazgeçtiği ve emeklilik dilekçesinin iptal edilmesini talep etmiş. bu talebinin reddi üzerine, emekliye sevk edilmesine ilişkin işlemin iptali ile yoksun kaldığı mali ve özlük haklarının işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır,
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun, "Genel Hükümler"e yer verilen I. kısmının 3. bölümünde, Devlet memurlarının genel hakları sayılmış olup, bu bölümde yer alan "Emeklilik" başlıklı 19. maddede "Devlet memurlarının, özel kanunlarında yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları vardır." hükmü yer almıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "5434 sayılı Kanuna İlişkin Geçiş Hükümleri" başlıklı Geçici 4. maddesinin 4. fıkrasında; "Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar ... hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır..."; 5. fıkrasında; "Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır... " hükmüne yer verilmiştir.
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 39. maddesinin (b) bendinde, isteğe bağlı olarak emeklilik hakkını kullanarak emekliye sevkedileceklerde aranacak fiili hizmet süresi ile doldurulması gereken yaş, kadın ve erkeklere göre ayrı ayrı düzenlenmiş; aynı Kanun'un Ek 26. maddesinde de, Sandıkla ilgilendirilenlerin emeklilik işlemlerinin, iştirakçinin mensup olduğu kurumun en yüksek amirinin onayı ile tekemmül edeceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anılan Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, "emeklilik" Devlet memurlarına bir hak olarak tanınmış olup, isteğe bağlı olarak bu hakkın kullanılması durumunda, gerekli şartları taşımak kaydıyla, emekli olma zamanını saptama yetkisi, bu hakkı kullananın iradesine bırakılmıştır. Dolayısıyla emeklilik hakkına sahip Devlet memuru, emeklilik işlemlerinin yürürlüğe gireceği tarihi, kendisi tayin edecektir.
5434 sayılı Kanun'un Ek 26. maddesine göre, emeklilik işlemlerinin kurum amirinin onayı ile tekemmülünden sonra, emeklilik isteğinden vazgeçmek mümkün değilse de, idarenin Devlet memurunun sahip olduğu emeklilik hakkını istediği zaman kullanmasına imkan tanıması ve belli bir tarih belirtmek suretiyle isteğe bağlı olarak emeklilik talebinde bulunan Devlet memurunun, bu tarihten önce emeklilik hakkını kullanmaktan vazgeçebileceğini gözetmesi, bu nedenle kişinin emekli olmak için belirttiği tarihten önce emeklilik işlemlerini tekemmül ettirmemesi gerekir. 5434 sayılı Kanun'un Ek 26. maddesi, emeklilik işlemlerine ilişkin kurumun en yüksek amirinin onayının hangi tarihte alınacağı konusunda, kurumu bağlı bir yetkinin içinde bırakmadığına göre, idare, bu onayı alırken emekliliğin kişiye bir hak olarak tanındığını, bu hakkın kullanılma zamanını da bizzat kişinin kendisinin belirleyebileceğini gözetmelidir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "genel bir hak" olarak tanıdığı "emeklilik" hakkının kullanılacağı zamanı saptaması konusunda Devlet memurunun sahip olduğu yetki, idari bir işlem ile ortadan kaldırılmamalıdır.
Bu durumda; uyuşmazlıkta, davacı emekli onay tarihi olan 21/10/2016 tarihinden sonra 11/11/2016 tarihli dilekçesi ile emekli olmak isteminden vazgeçtiğini bildirdiğinden, emeklilik onayının geri alınması mümkün olmadığından, davacının emekliye sevk edilmesine dair işlem hukuka uygun olup; İdare Mahkemesince verilen davanın reddi kararına karşı yapılan istinaf isteminin reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin ... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 17/02/2022 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.
