Disiplin Soruşturmasında Savunma Süresi Disiplin Soruşturmasında Savunma Hakkı Örnek Danıştay Kararları
657 sayılı Devlet memurları kanununa göre yapılan disiplin soruşturmalarında verilen disiplin cezalarının mahkemelerce iptal edilmesine yönelik kararlara baktığımızda hakkında soruşturma yapılan memurun savunmasının alınmasına ilişkin hususların oldukça çok olduğu görülmektedir.Bu nedenle disiplin soruşturması sonucunda memura disiplin cezası verilmesi işleminde savunma almaya ilişkin iş ve işlemlerin mevzuata uygun olarak yapılması önem arz etmektedir.
657 sayılı yasanın savunma hakkı başlıklı 130. maddesinde " Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmıyan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır." hükmüne yer verilmiştir.
İlgili hükme göre savunması alınmadan memura disiplin cezası verilemeyecek ve memura savunma vermek için verilecek süre 7 günden az olmayacaktır.
Ancak ilgili hükümde yer almayan ve daha çok danıştay başkanlığı kararlarında yer alan hususlarda disiplin soruşturmasında savunma alma işlemlerinin daha doğru yapılması açısından önem arz etmektedir.Disiplin soruşturması yürüten kişilerin ve ceza verecek amir ve disiplin kurullarının savunma alma işlemlerinde faydalanmaları için daha önceki yıllarda Danıştay Başkanlığınca verilmiş savunma ile ilgili kararları yazımız ekinde yayımlıyoruz.
Savunması Alınmayan Memura Disiplin Cezası Verilemeyeceği Hakkında Karar
– Danıştay 12. Dairesi’nin 2005/6353 E., 2006/540 K. sayılı ilamı“… davacının işlediği iddia edilen eylemlerinin karşılığında haklılığını ortaya koyabilecek, disiplin suçunu işlemediğini kanıtlayacak, eylemlerinin karşılığında verilen cezaların eylemle örtüşmediğini ortaya koyacak savunma hakkından yoksun bırakılmış olması ve disiplin cezasının hukuka uygunluk denetimini yerine getirecek yargı yerinin hakkaniyete uygun etkin bir şekilde bu denetimi yerine getirmesi imkanının ortadan kaldırılmış olmasıhususları birlikte ele alınıp değerlendirildiğinde, davacının işlediği iddia edilen fiillerin disiplin suçu oluşturduğu kanaatine varılarak davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır”
Soruşturmacı Tarafından Usulüne Uygun Olarak Alınan Savunmaya Göre Ceza Verilebileceği Hakkında Karar
Danıştay 12. Dairesi’nin 2015/4326 E 2015/2271 K sayılı İlamı 657 sayılı Kanunun 130 uncu maddesi uyarınca, disiplin cezası verilebilmesi için soruşturma aşamasında tüm hukuki delillere sahip olmak kaydıyla soruşturmacılar tarafından usulüne uygun olarak düzenlenen savunma istem yazısıyla alınan savunma yeterli olup, uyuşmazlık konusu olayda soruşturmayı yapan muhakkik tarafından mevcut delil durumu dikkate alınarak davacıya isnat edilen tüm fiillere yer verilmekle suretiyle usulüne uygun bir şekilde davacının savunmasının alındığı görüldüğünden disiplin cezasını vermeye yetkili amir tarafından ayrıca bir savunma alınmasına gerek olmayıp, davacının savunma hakkının kullandırılmadığından söz edilmesi mümkün değildir.
Müfettiş Tarafından Savunma Niteliği Taşımayan İfadenin Savunma Yerine Geçmeyeceği Hakkında Karar
Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulunun 2007/1846 E 2011/66 K sayılı İlamı
Diğer yandan, soruşturmacı Başmüfettiş tarafından, soruşturma devam ederken, davacıya gönderilen yazı, soruşturma konusu olaylarla ilgili olarak davacının ifadesine başvurulması amacıyla hazırlanmış bir yazı niteliğinde olup bu yazıda, davacı hakkındaki iddialar, bu iddiaların dayandığı deliller, üzerine atılı fillerin hukuki nitelendirmesi ve önerilen disiplin cezası belirtilmemiştir. Belirtilen niteliğiyle, söz konusu yazının bir savunma isteme yazısı ve yazıya verilen cevabın bir savunma olarak da kabulü hukuken mümkün değildir. Bu durumda, savunma alınmadan verildiği anlaşılan disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Mazereti Nedeniyle Belirlenen Sürede Savunma Veremeyen Memurun Savunması Alınmadan Ceza Verilemeyeceği Hakkında Karar
Danıştay 12. Dairesi’nin 2016/8889 E 2017/127 K sayılı İlamı..... davacının, 657 sayılı Kanun'un 125/E-(g) maddesi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırılmasının teklif edildiği, Üsküdar, Paşakapısı Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu bulunan davacının, 18.08.2014 tarihli ilk savunma istemine cevaben yaptığı savunmasında disiplin kurulu önünde sözlü savunma yapma isteminde bulunduğu, bu istemine karşılık 03.02.2015 tarihli ve 1188021 sayılı yazı ile davacının 12.02.2014 tarihinde yapılacak Yüksek Disiplin Kurulu toplantısına sözlü savunmasını yapmak üzere katılmasının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 129. maddesi uyarınca uygun görüldüğünün belirtildiği, davacının bu yazıya cevaben 09.02.2015 tarihli dilekçesi ile söz konusu yazıda belirtilen tarihte duruşmasının olduğu bu nedenle sözlü savunmasını yapmak için başka bir tarihin belirlenmesinin gerektiğini istediği, davalı idarece bu yazıya cevap verilmediği, buna ek olarak 13.02.2015 tarihli ve 598 sayılı İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığının yazısı ile yazının ekinde sunulan tutanakla Paşakapısı Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu bulunan davacının sözlü savunmasını yapmak üzere sevkine ilişkin yazının UYAP sistemi üzerinden kurum kayıtlarına 12.02.2015 tarihinde saat 09:40'da aktarılmış olduğundan, il dışı sevklerde de duruşma tarihinden en az 48 saat önce bildirim yapılması gerektiğinden sevkin gerçekleştirilemediğinin belirtildiği, bu nedenle davacının sevkinin yapılamadığı ancak uygun görülecek makul bir tarihin kendilerine bildirilmesi durumunda bakanlıktan izin alınarak sevkin gerçekleştirilebileceğinin bildirilmesine karşın Yüksek Disiplin Kurulunca yeni bir tarih belirlenmeden 12.02.2015 tarihinde yapılan Yüksek Disiplin Kurulu toplantısında davacının sözlü savunma talebi karşılanmadan eylemi sabit görülerek dava konusu cezanın tesis edildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, yukarıda sözü edilen mevzuat hükümleri uyarınca hakkında Devlet memurluğundan çıkarma cezası teklif edilen davacı hakkında Yüksek Disiplin Kurulunca son savunması alınmadan tesis edilen dava konusu işlemde ve bu husus göz ardı edilip işin esasına girilerek verilen Mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, Dairemizin bu kararı uyarınca davacı hakkında, son savunma hakkı tanındıktan sonra yeniden işlem tesis edilebileceği de açıktır.
Savunmanın Usulüne Uygun Alınması Gerektiği Hakkında Karar
Danıştay 8. Dairesi’nin 2016/13179 E 2018/545 K sayılı İlamı.......Olayda; soruşturmacı tarafından, davacıdan 25.10.2013 tarihli yazı ile ifadesinin istenildiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmış olup, yukarıda yer alan mevzuat uyarınca olayın görgü tanıklarının ifadesinin alınmasından sonra davacıya savunmasını yapması için en az yedi günlük süre verilmesi ve gönderilen savunma davetiyesinde tanık ifadeleri ile ortaya çıkarılan suçun neden ibaret olduğunun bildirilmesi gerekirken, belirtilen hususları içermeyen ifade tutanağına istinaden davacı tarafından verilen ifade esas alınmak suretiyle verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Ceza Vermeye Yetkili Disiplin Kurullarınca Savunma Alınması Gerektiği Hakkında Karar
Danıştay 12. Dairesi’nin 2003/1159 E 2006/207 K sayılı İlamı............ Yüksek Disiplin Kurulunca 657 sayılı Kanunun 129/2 maddesinde öngörülen savunma hakkının tanınmamasının dava konusu işlemi sakatlamayacağı açıktır. Ancak davacının soruşturma sırasında sanık sıfatı ile alınan ifadesi dışında Yüksek Disiplin Kurulunca 657 sayılı Kanunun 130. maddesi gereğince savunması alınmadan Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün 8. maddesi uyarınca meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin işlemde bu sebeple hukuka uyarlık bulunmadığından İdare Mahkemesinin işleme ilişkin gerekçesinde isabet bulunmamakta ise de karar sonucu itibariyle yerindedir.
