Danıştay, astsubaylığa geçişten sonra lisans mezunu olanlar hakkında kararını verdi
4 yıllık fakülteden mezun olmadan önce astsubay olmak için idareye başvuran, bu başvuru tarihinden sonra lisans eğitimini tamamlayan ve idarece yapılan sınavlarda başarı gösterdikten sonra verilen temel askerlik eğitiminde başarılı olup astsubaylığa nasbedilenlerin, astsubaylığa başvuru tarihinden sonra tamamladıkları lisans eğitimlerinde geçen astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, 926 sayılı Kanun'un 79. maddesi ve Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin 82. maddesinde rütbe bekleme süresinden düşürülmesinde dikkate alınacağı öngörülen sürelerden sayılıp sayılmayacağına ilişkin başvuruya konu bölge idare mahkemeleri idari dava daireleri kararları arasındaki aykırılığın, “astsubaylığa başvuru tarihinden sonra tamamlanan lisans eğitimlerinde geçen ve astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, rütbe bekleme süresinden sayılmaması" doğrultusunda giderilmesine yönelik Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/10/2023 tarih ve E :2023/37, K:2023/40 sayılı kararı.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ
KURULU
Esas No : 2023/37 Karar No : 2023/40
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Erzurum Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 12/07/2023 tarih ve E:2023/63, K:2023/63 sayılı kararıyla;
.... vekili Av.. tarafından, Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 18/01/2023 tarih ve E:2022/54, K:2023/130 sayılı kararı ile Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 03/02/2022 (kararda sehven 14/01/2022 yazılmıştır) tarih ve E:2022/83, K:2022/132 sayılı; Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 25/09/2020 (kararda sehven 10/01/2020 yazılmıştır) tarih ve E:2020/36, K:2020/865 sayılı kararları arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
"Aykırılığın, Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendi uyarınca dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkimi 'ün açıklamaları
dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI :
A- ERZURUM BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 5. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/54 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti:.... ili, ilçesinde bulunan 2. Hudut Tugay Komutanlığı
emrinde astsubay başçavuş olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 79. maddesi gereğince 4 yıllık fakülte mezunu olarak astsubaylığa nasıp edilen personele verilmesi gereken 2 yıl kıdem ve rütbenin verilmesi talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin 06/12/2021 tarih ve E-8162988 sayılı işlemin iptali ile maaş ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Van 1. İdare Mahkemesinin 06/06/2022 tarih ve E:2022/47, K:2022/1573 sayılı kararının özeti:
Davacının astsubaylık eğitimine başvuru tarihi itibarıyla henüz lisans eğitimini tamamlamadığı ve fakülteden mezun olmadığı, dava dilekçesinde de ifade edildiği üzere lisans mezuniyetinin astsubaylık eğitimi esnasında tamamlandığı, astsubaylığa geçiş başvurusunda dikkate alınmayan lisans eğitiminin rütbe bekleme süresinden eksiltilmesinin hukuken mümkün olmadığı anlaşıldığından, davacının başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği, dava konusu işlem hukuka uygun görüldüğünden, bu işlemden dolayı yoksun kalınan parasal ve özlük hakların (rütbe ve terfisinin yükseltilmesi) tazmini talebinin de kabulüne olanak bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 18/01/2023 tarih ve E:2022/54, K:2023/130 sayılı kararının özeti :
Usul ve esas yönünden hukuka uygun olan İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, 2577 sayılı Kanun'un 45/6. maddesi uyarınca istinaf isteminin kesin olarak reddine karar verilmiştir.
B- SAMSUN BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/83 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: ... Askerlik Şubesi Başkanlığı emrinde astsubay kıdemli
üstçavuş olarak görev yapan davacı tarafından, astsubaylığa nasbedilmeden önce bitirmiş olduğu fakülte süresinin mevzuatta karşılığı olan rütbe bekleme süresinden eksiltilmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin Kara Kuvvetleri Komutanlığı Personel Başkanlığı'nın 03/02/2021 tarih ve O-79259604-903.03.01-4513368 sayılı işleminin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük ve maddi haklarının astsubaylığa nasbedilme tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istenilmiştir.
Tokat İdare Mahkemesinin 09/09/2021 tarih ve E:2021/205, K:2021/708 sayılı kararının özeti:
Davalı idarece her ne kadar, 926 sayılı TSK Personel Kanunu'nun 79. maddesi ile Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin 82. maddesinin lafzı esas alınmak suretiyle davacının, astsubay olmak için başvuru tarihi itibarıyla fakülte mezunu olmadığından bahisle ilgili mevzuat hükmü uyarınca öğrenim kıdeminden (rütbede eksik bekletme) yararlandırılmaması işleminde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı iddia edilmiş ise de; "....fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlar" ibaresinden başvuru şartlarını sağlayan kişilerin kastedildiği, ilgili Kanun ve Yönetmelik hükmünün bir bütün olarak değerlendirilmesinden "astsubay olmak için başvuranlardan temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip astsubay nasbedilenler" denilmek suretiyle esas olarak nasıp edilme tarihi itibarıyla lisans mezunu olup olmamanın önem arz ettiği ve Kanun'un lafzından ilgililerin hangi mezuniyeti ile ilgili başvuru yapıldı ise, statünün o şekliyle yapılması gerektiğinin anlaşılamayacağı, bu yöndeki bir yorumun Kanun metninde düzenlenmeyen şartın dar yorumlanmak suretiyle getirilmesi anlamına geleceği kanaatine varıldığından, astsubaylığa nasbedildiği tarih itibarıyla lisans mezunu durumunda olan davacının, astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim süresinin kıdeminden sayılması istemiyle yaptığı 02/02/2021 tarihli başvurusunun reddedilerek, kıdeminden sayılmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı, hukuka aykırılığı saptanan işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı özlük ve maddi haklarının davalı idareye başvuru tarihi olan 02/02/2021 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle ödenmesi gerektiği gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline, yoksun kalınan parasal haklarının davalı idareye başvurma tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 03/02/2022 tarih ve E:2022/83, K:2022/132 sayılı kararının özeti:
Her ne kadar davacı tarafından, mahkeme kararının geç ve hatalı uygulandığı, idari işlemin mahkeme kararıyla iptal edilmesiyle tesis edildiği andan başlamak üzere tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkması gerektiği, ancak mahkeme kararının uygulanması amacıyla tesis edilen işlem neticesinde emsallerinden daha düşük rütbeye getirildiği, emsallerinin rütbe ve kıdemine yükseltilmesine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de, anılan talebin yargı kararının gereği gibi uygulanıp uygulanmadığına ilişkin olduğu, dolayısıyla bu davanın konusunu oluşturmaması nedeniyle anılan hususta değerlendirme yapılarak hüküm kurulmasının hukuken mümkün olmadığı, söz konusu hususun ancak ayrı bir davaya konu edilebileceği gerekçesiyle, davalının istinaf başvurusunun reddine, davacının istinaf başvurusunun ise yukarıda belirtilen açıklama ile reddine kesin olarak karar verilmiştir.
C- ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 3. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2020/36 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Dört yıllık lisans eğitimi dikkate alınarak astsubaylık eğitimine kabul edilen, başarılı olması üzerine astsubay çavuş olarak atanan davacı tarafından, Astsubay Meslek Yüksekokulundan mezun olan astsubaylara göre iki yıl fazla eğitim gördüğünü belirtmek suretiyle, bu iki yıllık sürenin 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 79. maddesi gereğince rütbe bekleme süresinden düşülerek nasbının buna göre düzeltilmesi ve düzeltme nedeniyle yoksun kalınan parasal ve özlük haklarının ödenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 07/12/2018 tarih ve 18 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
Ankara 6. İdare Mahkemesinin 26/09/2019 tarih ve E:2018/2677, K:2019/1818 sayılı kararının özeti:
Kanun'un lafzından, yükseköğrenimi bitirerek astsubaylığa nasbedilen personele ilişkin olarak, fakülteyi (4 yıllık lisans bölümünü) bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için sınav başvurusunda bulunulması gerektiği anlaşılmakla birlikte, davacının lisans mezunu olmadan önce muvazzaf/sözleşmeli astsubaylık sınavına başvuruda bulunduğu, bu buşvurunun davalı idarece kabul edilerek yapılan sınavda ve sonrasında verilen temel askerlik eğitiminde başarılı olması neticesinde 30/08/2007 tarihinde astsubay çavuş rütbesiyle mesleğe başlatıldığı, davacının henüz lisans mezunu olmadan sınava katılmak için yaptığı başvurusunun idare tarafından kabul edilmesinin mevzuatla çeliştiği görülmekle birlikte, tüm adaylık sürecinin başarıyla tamamlanması sonucu davacının göreve başlatıldığının dosya kapsamından anlaşıldığı,
Davacının, davalı idareye yapmış olduğu başvuruda, davacı ile aynı dönemde (sınavın son başvuru tarihi olan 23/06/2006 tarihinden sonra) mezun olup davacının girmiş olduğu sınavdan bir sonraki sınava katılmak zorunda kalan emsalleri ile aynı durumda olduğu, diğer bir ifadeyle davacının mezun olduktan sonra (04/09/2006 tarihinden sonra) yasal olarak başvuruda bulunabileceği ilk muvazzaf/sözleşmeli astsubaylık sınavına giren emsalleri ile birlikte düşünülmesi gerektiği göz önüne alınarak rütbe bekleme süresinin buna göre değerlendirilip işlem tesis edilmesi gerekirken, talebin reddine dair olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Bununla birlikte, bu kararın, davacının lisans öğreniminin doğrudan rütbe bekleme süresinden düşülmesi sonucunu doğurmayacağı, davalı idarece davacının rütbe bekleme süresine ilişkin yapılacak değerlendirme sonucuna göre yeni bir işlem tesis edileceği, dolayısıyla parasal ve özlük haklarının ödenmesi istemi hakkında bu aşamada karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline, yoksun kalınan parasal ve özlük haklarının ödenmesi istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 25/09/2020 tarih ve E:2020/36, K:2020/865 sayılı kararının özeti:
Olayda, davacının lisans eğitimine dayalı olarak astsubaylık giriş sınavına kabul edilmesi ve aşamalardan geçtikten sonra lisans eğitimi temelinde astsubay çavuşluğa nasbedildiği, bu anlamda davacının astsubay nasbedilmesinin dayanağının dört yıllık lisans eğitimi olduğu dikkate alındığında, davacının lisans eğitiminde astsubay meslek yüksek okulundan yıl olarak fazladan okuduğu sürenin 926 sayılı Kanunun 79 ve Astsubay Sicil Yönetmeliğinin 82. maddesi uyarınca, astsubay çavuşluktaki rütbe bekleme süresinden düşürülmesi gerektiği; bu anlamda dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararının sonucu itibarıyla yerinde olduğu,
Usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunan istinaf istemine konu İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, istinaf başvurusunun yukarıda belirtilen gerekçe ile reddine kesin olarak karar verilmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Uyuşmazlıklarda; 4 yıllık fakülteden mezun olmadan önce astsubay olmak için idareye başvuran, bu başvuru tarihinden sonra lisans eğitimini tamamlayan ve idarece yapılan sınavlarda başarı gösterdikten sonra verilen temel askerlik eğitiminde başarılı olup astsubaylığa nasbedilen davacıların, lisans eğitiminde astsubay meslek yüksek okulundan yıl olarak fazladan okudukları sürenin astsubay çavuşluktaki rütbe bekleme süresinden düşürülmesi istemiyle yapmış oldukları başvuruların reddine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.
İLGİLİ MEVZUAT :
1- 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun:
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu:
Madde 3/C- (Ek: 18/6/2014-6545/6 md.)
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri şunlardır:
c) Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek.
(Değişik:17/10/2019-7188/7 md.) Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.
926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu:
926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesinin -06/06/2003 tarih ve 25130 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 28/05/2003 tarih ve 4861 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile değişik- 3. fıkrasında; "Kendi nam ve hesabına (...) fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlardan, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip muvazzaf astsubay nasbedilenlerin, hazırlık sınıfı ve sınıfta kalmalar hariç olmak üzere astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibariyle fazla olan öğrenim süreleri, kıdemlerinden sayılır ve bunların hangi rütbelerde ne kadar eksik bekletilecekleri yönetmelikte gösterilir." hükmü yer almaktadır.
Astsubay Sicil Yönetmeliği:
28/12/1998 tarih ve 23567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin -07/03/2006 tarih ve 26101 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile değişik- 82. maddesinde; "Kendi nam ve hesabına Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilecek fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlardan, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip astsubay nasbedilenlerin, hazırlık sınıfı ve sınıfta kalmaları hariç olmak üzere, astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibariyle fazla olan öğrenim süreleri, rütbe bekleme süresinden düşülür. Bunlardan hangi rütbelerde ne kadar eksik bekletilecekleri, aşağıda gösterilmiştir:
Fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarındaki öğrenim süreleri;
Üç yıl olanların, astsubay çavuşlukta bir yıl,
Dört yıl olanların, astsubay çavuşlukta iki yıl,
Beş yıl olanların, astsubay çavuşlukta iki yıl, astsubay kıdemli çavuşlukta bir yıl,
Altı yıl olanların, astsubay çavuşlukta iki yıl, astsubay kıdemli çavuşlukta iki yıl,
eksiktir.
Bunlardan, Kanunun 82 nci maddesi gereğince askerlik görevinde iken müracaat ederek astsubay nasbedilen ve askerlik hizmetinde geçen süreleri kıdemlerinden sayılanların, eksik bekletilecekleri süreler, her rütbede en az bir yıllık müspet sicil almaları şartıyla, müteakip rütbelerdeki normal bekleme sürelerinden düşülür." düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İncelemeye konu başvuruda giderilmesi istenen aykırılık; 4 yıllık fakülteden mezun olmadan önce astsubay olmak için idareye başvuran, bu başvuru tarihinden sonra lisans eğitimini tamamlayan ve idarece yapılan sınavlarda başarı gösterdikten sonra verilen temel askerlik eğitiminde başarılı olup astsubaylığa nasbedilenlerin, astsubaylığa başvuru tarihinden sonra tamamladıkları lisans eğitimlerinde geçen astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, 926 sayılı Kanun'un 79. maddesi ve Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin 82. maddesinde rütbe bekleme süresinden düşürülmesinde dikkate alınacağı öngörülen sürelerden sayılıp sayılmayacağına ilişkindir.
926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesinin -28/05/2003 tarih ve 4861 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile değişik- 3. fıkrasında, kendi nam ve hesabına fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranların, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip muvazzaf astsubay nasbedilmeleri durumunda, hazırlık sınıfı ve sınıfta kalmalar hariç olmak üzere astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, kıdemlerinden sayılacağı belirtilmiş, bunların hangi rütbelerde ne kadar eksik bekletilecekleri hususu yönetmeliğe bırakılmış olup, anılan hükme ilişkin olarak 4861 sayılı Kanun gerekçesinde ise "kendi nam ve hesabına Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit edilecek fakülte, yüksekokul, veya meslek yüksekokulları bitiren ve müteakiben bu öğrenimlerine göre astsubay nasbedilenlerin astsubay meslek yüksekokullarından yıl olarak fazla okudukları sürelerin astsubay rütbe bekleme sürelerinden sayılması ve rütbe bekleme süresinden düşülmesi esas alınmakta; bu sürelerin tamamının bir rütbenin bekleme süresinden düşülmesine mani olmak ve personelin her rütbede idarece uygun görülecek bir süre kadar beklemesini sağlamak amacıyla bunların hangi rütbede ne kadar eksik bekletileceğinin yönetmelikte belirtilmesi öngörülmektedir." ifadelerine yer verildiği görülmektedir.
Anılan Kanun ve gerekçesi ile Astsubay Sicil Yönetmeliği hükümlerinin bir arada değerlendirilmesinden, fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarında geçirilen sürelerin rütbe bekleme süresinde dikkate alınabilmesi için söz konusu yüksek öğrenimin muvazzaf astsubaylık için yapılan başvuru tarihinde tamamlanmış olması gerektiği, bir başka ifadeyle rütbe bekleme süresinden eksiltmesi istenilen yüksek öğrenim süresinin, astsubaylık başvurusunda aranan nitelik şartlarında belirtilen ve dikkate alınan fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okulu öğrenimi kapsamında olması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla 4 yıllık fakülteden mezun olmadan önce astsubay olmak için idareye başvuran, bu başvuru tarihinden sonra lisans eğitimini tamamlayan ve idarece yapılan sınavlarda başarı gösterdikten sonra verilen temel askerlik eğitiminde başarılı olup astsubaylığa nasbedilenlerin, astsubaylığa başvuru tarihinden sonra tamamladıkları lisans eğitimlerinde geçen astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, 926 sayılı Kanun'un 79. maddesi ve Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin 82. maddesinde rütbe bekleme süresinden düşürülmesinde dikkate alınacağı öngörülen sürelerden sayılması olanaklı değildir.
SONUÇ :
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, "astsubaylığa başvuru tarihinden sonra tamamlanan lisans eğitimlerinde geçen ve astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, rütbe bekleme süresinden sayılmaması" doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 23/10/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'a 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun ile eklenen 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinde, "Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek" bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri arasında sayılmış; 17/10/2019 tarih ve 7188 sayılı Kanun'un 7. maddesi ile değişik 5. fıkrasında ise, dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemlerin, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletileceği; ilgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verileceği; aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararların kesin olduğu kurala bağlanmıştır.
Anılan maddenin gerekçesinde de, bölge idare mahkemesi dairelerinin benzer konularda birbiriyle çelişen kararlar vermesini önlemek amacıyla bu tür kararların Danıştay Başkanlığına gönderilmesinin sağlanması konusunda bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevlendirildiği belirtilmiştir.
Buna göre, aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesi yoluna gidilebilmesi için öncelikle aykırılığın ve uyuşmazlığın giderilmesi istemine konu kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunup bulunmadığının saptanması gerekmektedir. 2576 sayılı Kanun'un yukarıda anılan hükmünde, kararlar arasındaki aykırılık veya uyuşmazlığın ne olduğu açıklanmamış olmakla beraber, bu durumdan söz edebilmek için, kararlara esas alınan maddi olgu ve hukuki dayanaklarda benzerlik olmasına karşın, uyuşmazlığa uygulanan hukuk kuralının değişik yorumu nedeniyle birbirine aykırı karar verilmiş olması gerektiği kabul edilmektedir.
İncelemeye konu davalarda, davacıların astsubay olmak için idareye başvuruları sırasında esas alınan başvuru kılavuzu dava dosyasına getirtilip, bu kılavuzda, başvurucunun müracaat ettiği astsubaylık branşı için hangi fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirme koşulunun arandığının ve bu koşulun hangi aşamada başvurucuda arandığına ilişkin belirlenen kurallar üzerinden değerlendirme yapılmaksızın, sadece kanun ve yönetmelik hükümleri üzerinden bir değerlendirme yapılmak suretiyle kararların verildiği görülmektedir.
Bu durumda, incelemeye konu kararlarda esas alınan maddi olgularda, belirtilen inceleme yapılmaksızın benzerlik olduğunun kabulüne olanak bulunmadığından, aykırılığın giderilmesine karar verilebilmesi için 2576 sayılı Kanun'un 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinde öngörülen benzer olay koşulunun gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, aykırılığın giderilmesi isteminin reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.
KARŞI OY
XX- İncelemeye konu başvuruda giderilmesi istenen aykırılık; 4 yıllık fakülteden mezun olmadan önce astsubay olmak için idareye başvuran, bu başvuru tarihinden sonra lisans eğitimini tamamlayan ve idarece yapılan sınavlarda başarı gösterdikten sonra verilen temel askerlik eğitiminde başarılı olup astsubaylığa nasbedilenlerin, astsubaylığa başvuru tarihinden sonra tamamladıkları lisans eğitimlerinde geçen astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin, 926 sayılı Kanun'un 79. maddesi ve Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin 82. maddesinde rütbe bekleme süresinden düşürülmesinde dikkate alınacağı öngörülen sürelerden sayılıp sayılmayacağına ilişkindir.
926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesinin -06/06/2003 tarih ve 25130 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 28/05/2003 tarih ve 4861 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile değişik- 3. fıkrasında; "Kendi nam ve hesabına (...) fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlardan, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip muvazzaf astsubay nasbedilenlerin, hazırlık sınıfı ve sınıfta kalmalar hariç olmak üzere astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibariyle fazla olan öğrenim süreleri, kıdemlerinden sayılır ve bunların hangi rütbelerde ne kadar eksik bekletilecekleri yönetmelikte gösterilir." hükmü, 28/12/1998 tarih ve 23567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Astsubay Sicil Yönetmeliği'nin -07/03/2006 tarih ve 26101 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile değişik- 82. maddesinde ise "Kendi nam ve hesabına Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilecek fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlardan, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip astsubay nasbedilenlerin, hazırlık sınıfı ve sınıfta kalmaları hariç olmak üzere, astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibariyle fazla olan öğrenim süreleri, rütbe bekleme süresinden düşülür." hükmü yer almaktadır.
Anılan hükümlerde, "....fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarım bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlar" ibaresinden başvuru şartlarını sağlayan kişilerin kastedildiği, "astsubay olmak için başvuranlardan, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip astsubay nasbedilenler" denilmek suretiyle de esas olarak nasbedilme tarihi itibarıyla astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerine sahip öğrenim mezunu olmanın önem arz ettiği anlaşılmakta olup, Kanun'un lafzından ilgililerin hangi mezuniyeti ile ilgili başvuru yapıldı ise astsubaylık statüsünün o şekliyle tanınması gerektiğinin anlaşılamayacağı, bu yöndeki bir yorumun Kanun metninde düzenlenmeyen şartın dar yorumlanmak suretiyle getirilmesi anlamına geleceği kanaatine varıldığından, astsubaylığa nasbedildiği tarihte fakülte mezunu olanların, astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibarıyla fazla olan öğrenim sürelerinin rütbe bekleme süresinden düşürülmesinde dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, aykırılığın dava konusu işlemin iptali yolunda verilen, Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 03/02/2022 tarih ve E:2022/83, K:2022/132 sayılı ve Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 25/09/2020 tarih ve E:2020/36, K:2020/865 sayılı kararları doğrultusunda giderilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.
