Usta öğreticilik süresi uzman öğretmenliğe başvuruda değerlendirilir mi?
Milli Eğitim Bakanlığında öğretmen olarak görev yapan bir personel, uzman öğretmenliğe başvuru yapabilmek için İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde usta öğreticilik yaptığı sürenin de hizmet süresinden sayılması talebiyle KDK'ya başvurmuştur.
Konuyu inceleyen KDK; ilgili mevzuat, yargı kararları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; 21.12.2024 tarihli ve 32759 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aday Öğretmenlik ve Öğretmenlik Mesleği Kariyer Basamakları Yönetmeliği ve buna ilişkin kılavuz dahilinde iş ve işlemlerin yürütüldüğü anlaşılmış olup, başvuranın usta öğretici olarak geçirdiği hizmet süresinin, uzman öğretmenlik için gerekli olan süreden sayılmaması işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilemediği yönünde karar verdi.
T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
RET KARARI
BAŞVURAN
BAŞVURUYA KONU İDARE : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Usta öğreticilikte geçen sürelerin uzman öğretmenliğe atanabilecek hizmet süresinden sayılması talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ : 31/12/2024
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, Uzman öğretmenliğe başvuru yapabilmek için ......................................... İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde usta öğreticilik yaptığı sürenin de hizmet süresinden sayılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzun bilgi ve belge talebine istinaden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen 13.02.2025 tarihli ve - - sayılı cevabi yazıda özetle, başvuranın 12.02.2025 tarihi itibarıyla 8 yıl 11 ay 13 gün öğretmenlik hizmet süresi olduğu, usta öğreticilikte geçen sürenin 2 yıl 22 gün olduğu, aday öğretmenlik ve öğretmenlik mesleği kariyer basamakları yönetmeliğinin 12 nci maddesi ile uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanına başvuruda bulunacakların hizmet sürelerine eklenecek sürelerin düzenlendiği, buradaki şartlardan hiçbirisine uymadığı için usta öğreticilikte geçen sürelerin eklenmediği İfade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler.”,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. Aday Öğretmenlik Ve Öğretmenlik Kariyer Basamakları Yönetmeliğinin
5.1. “Öğretmenlik mesleği kariyer basamakları” başlıklı 10. Maddesinde;
“(1) Öğretmenlik mesleği; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağından oluşur.”,
5.2. “Uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanı için aranacak şartlar” başlıklı 11. Maddesinde;
“1) Uzman öğretmen ünvanı için;
a) Öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunmak, b) Hâlen öğretmen olarak görev yapıyor olmak, c) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmamak, ç) Uzman öğretmen ünvanı için düzenlenen Uzman Öğretmenlik Eğitim Programını tamamlamış olmak, şartları aranır.
(5) Uzman Öğretmenlik Eğitim Programı ile Başöğretmenlik Eğitim Programının kapsamı ve içeriği ile uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanına ilişkin başvuru süreci ve diğer hususlar Bakanlıkça belirlenir.”,
5.3. “Öğretmenlik veya uzman öğretmenlikte geçmiş sayılan süreler” başlıklı 12. Maddesinde;
“(1) Uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanına başvuruda bulunacakların öğretmenlik veya uzman öğretmenlik sürelerinin hesabında, öğretmen veya uzman öğretmen olarak geçirdikleri hizmet süreleri dikkate alınır. Bu sürelere;
a) Aday öğretmenlikte geçen süreler,
b) Bakanlık kadrolarında öğretmen olarak görevli iken askerlik hizmetini yapmak üzere aylıksız izne ayrılanlardan askerlik hizmetini temel askerlik eğitiminden sonra öğretmen olarak yerine getirenlerin temel askerlik eğitimi dışında kalan askerlik süreleri,
c) Eğitim kurumu müdürlüğü, müdür başyardımcılığı ve müdür yardımcılığında geçen süreler,
ç) Bakanlık kadrolarında öğretmen olarak görev yapmakta iken Bakanlığın diğer hizmet sınıflarında yer alan kadrolarına atananlardan, yeniden öğretmen olarak atananların diğer hizmet sınıflarında geçen süreleri,
d) 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi kapsamında sözleşmeli öğretmenlikte geçen süreler,
e) 657 sayılı Kanunun 102 nci, 103 üncü, 104 üncü ve 105 inci maddelerinde öngörülen izinlerin tamamı,
f) Görevden uzaklaştırma ve görevleri ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanma veya gözaltına alınma nedenleriyle fiilen görev yapılmayan sürelerin 657 sayılı Kanunun 143 üncü maddesinde sayılan durumların gerçekleşmesi hâlinde tamamı,
g) Özel öğretim kurumlarında yönetici, öğretmen ya da en az lisans düzeyinde mezun olup uzman öğretici ünvanlarında geçen hizmet süreleri,
ğ) 25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu hükümleri kapsamında sendikal görevleri nedeniyle aylıksız izinli sayılanların, bu kapsamdaki izin süreleri,
h)Öğretmen veya aday öğretmen olarak görev yapmakta iken 23/4/1999 ile 14/2/2005 tarihleri arasında almış oldukları disiplin cezası sonucu öğretmenlikleri sona erip, 22/6/2006 tarihli ve 5525 sayılı Memurlar ile Diğer Kamu Görevlilerinin Bazı Disiplin Cezalarının Affı Hakkında Kanun uyarınca haklarında verilmiş disiplin cezalarının bütün sonuçları ile ortadan kaldırılmasına bağlı olarak öğretmenliğe döndürülenler ile aynı tarihler arasında öğretmen veya aday öğretmen olarak görev yapmakta iken istifa sonucu görevinden ayrılanlardan yeniden öğretmenliğe atananların görevlerinden ayrıldıkları tarih ile öğretmenliğe döndürüldükleri tarih arasında geçen süreleri,
ı) Bakanlık kadrolarında öğretmen olarak görev yapmakta iken vekâleten veya geçici olarak diğer hizmet sınıflarındaki kadrolara görevlendirilenlerin bu görevlerde geçen süreleri,
i)Ödenen sigorta primi gün sayısı kadar olmak üzere ders ücreti karşılığında görev yapılan süreler,
j)Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitimine yönelik Bakanlık tarafından yürütülen projelerde öğretici/öğretmen veya rehber danışman olarak geçirilen süreler,
k)Vekil öğretmenlikte geçirilen süreler, dâhil edilir.”,
Hükümlerine yer verilmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
6.Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; Ret Kararı verilmesi gerektiği yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V.DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7.Başvuran, 20.01.2014 - 19.02.2016 tarihleri arasında Ashabı Keyf Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi(Tarsus Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi) Uygulama Oteli’nde ek ders karşılığı usta öğretici olarak görev yaptığı sürenin Aday Öğretmenlik Ve Öğretmenlik Mesleği Kariyer Basamakları Yönetmeliğinde belirtilen Öğretmenlik veya uzman öğretmenlikte geçmiş sayılan sürelerden kabul edilmesi gerektiği iddiası ile Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.
8.Başvuranın 12.02.2025 tarihi itibarıyla 8 yıl 11 ay 13 gün öğretmenlik hizmet süresi bulunduğu, 20.01.2014 - 19.02.2016 tarihleri arasında Ashabı Keyf Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi(Tarsus Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi) Uygulama Oteli’nde ek ders karşılığı usta öğretici olarak 2 yıl 22 günlük bir çalışmasının olduğu anlaşılmıştır.
9.İlgili Yönetmeliğin “Öğretmenlik veya uzman öğretmenlikte geçmiş sayılan süreler” başlıklı 12. Maddesinde kabul görecek süreler tertiben sayılmış olup “öğretici” unvanı ile sayılabilecek sürenin “g” bendinde belirtildiği üzere “Özel Öğretim Kurumlarında yönetici, öğretmen ya da en az lisans düzeyinde mezun olup uzman en az lisans düzeyinde mezun olup uzman öğretici ünvanlarında geçen hizmet süreleri... ” kapsadığı ve başvuranın “usta öğretici” ünvanı ile görev yapmış olduğu sürelerin bu kapsamda olmadığı görülmüştür.
10.“i” bendinde belirtilen “Ödenen sigorta primi gün sayısı kadar olmak üzere ders ücreti karşılığında görev yapılan süreler.”, hükmünün ücretli öğretmenlik kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, bu hükmün “usta öğreticilik” hizmetinde geçirilen süreleri kapsayıp kapsamadığı noktasında düğümlenen uyuşmazlıkta aynı maddenin “g” bendinde belirtilen hususta uzman öğreticinin dahi lisans mezunu olması şartı ile geçirilen sürenin kapsama alınacağının belirtildiği nihayetinde bu ayrıma gidilmesinin, usta öğreticilerin belirli bir mesleki alanda uzmanlaşmış ve bu alanda pratik bilgi ile deneyimlerini öğrencilere aktaran kişiler olması ve usta öğretici olmak için resmi bir öğretmenlik diploması gerekliliği bulunmadan, ilgili mesleki alanda belirli bir deneyim ve sertifikasyon (ustalık belgesi v.b.)’un yeterli olmasıdır. Dolayısıyla usta öğretici olarak görev yapan bir kişinin, öğretmen olması zorunluluğu olmadığından ilgili yönetmelikte sayılan gruplara dahil edilmemiştir.
11.Öğretmenlik mesleğini icra eden kişilerin; genellikle üniversitelerin eğitim fakültelerinden mezun olmuş kişiler olduğu ayrıca Bakanlık bünyesinde mesleğe atanmaları için KPSS şartının arandığı göz önüne alındığında iki ünvan arasında belirgin bir fark bulunmaktadır.
12.Ayrıca Konu hakkında Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun E:2022/1286, K:2022/2261 sayılı kararında;
“Bir kariyer meslek olarak öğretmenlerin seçimi ve atanmalarının, yasalarla çok sıkı kurallara bağlandığı ve bu kurallarla Türk Millî Eğitimi'nin düzenlenmesinde esas olan amaç ve ilkelere ulaşmanın hedeflendiği, usta öğreticilerle kariyer meslek olan öğretmenlerin seçimi, atanmaları ve görevlerinin birbirinden farklı olarak düzenlendiği,
Dava konusu düzenlemelerle, öğretmen olma niteliklerini taşımayan usta öğreticilere de bağımsız sınıf verilmek suretiyle, bu kişilere öğretmenlik görevi yaptırılacağı anlaşılmakta olup, öğretmen olmayan kişilere öğretmenlik görev ve sorumluluğu verilemeyeceği gibi, öğretmen olarak görevlendirilme koşullarını taşımayan kişilerin bağımsız sınıflarda öğretmenlik görevi yapmasının da yasal olarak mümkün olmadığı, usta öğreticilerin, öğretmen görev ve sorumluluğu içinde bağımsız sınıf verilerek değil, ancak bir öğretmen yanında ve onun gözetiminde sınıflarda görevlendirilebilecekleri sonucuna varıldığı...” ifade edilerek, usta öğreticilerin bir öğretmenin gözetiminde çalışabildiği ve bağımsız sınıflarda öğretmenlik yapamadığı belirtilmiştir.
13.Başvuranın iddiaları, idarenin konuyla ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat, yargı kararları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; 21.12.2024 tarihli ve 32759 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aday Öğretmenlik ve Öğretmenlik Mesleği Kariyer Basamakları Yönetmeliği ve buna ilişkin kılavuz dahilinde iş ve işlemlerin yürütüldüğü anlaşılmış olup, başvuranın usta öğretici olarak geçirdiği hizmet süresinin, uzman öğretmenlik için gerekli olan süreden sayılmaması işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilememiştir.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
14.İyi yönetim ilkelerine 28.03.2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, idarenin aykırı bir işlemi tespit edilememiştir.
VI.HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
15.6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup (varsa) dava açma süresinden arta kalan sürede yetkili ve görevli mahkemelerde yargı yolu açıktır.
VII.KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE,
Kararın BAŞVURANA ve MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi
