Yüksek lisans bitiren rehber öğretmenin ek ders ücreti hakkında tavsiye kararı
Bir ilköğretim kurumunda rehber öğretmen olarak görev yapan bir personel, yüksek lisans mezunu olduğunu belirterek, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin “Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” kısmının “Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlere ilave ek ders ücreti” başlıklı 8 inci maddesinde yer alan düzenlemede belirtilen haktan yararlanabilmek amacıyla KDK'ya başvurmuştur.
İlgilinin başvurusunu inceleyen KDK, rehber öğretmen olarak görev yapan ve yüksek lisans eğitimini tamamlamış olan başvurana, 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme kapsamında arıtımlı ek ders ücreti ödemesi yapılmaması yönünde tavsiyede bulundu.
T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2023/11876-S.23.18885
BAŞVURU NO : 2023/6323
KARAR TARİHİ : 19/09/2023
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN
Adres
BAŞVURUYA KONU İDARE : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Rehber öğretmenin artırımlı ek ders ücretinden yararlandırılma talebine ilişkindir.
BAŞVURU TARİHİ : 04/05/2023
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
Başvuran özetle; Çorum İl Milli Eğitim Müdürlüğü Hürriyet İlkokulu Müdürlüğünde rehber öğretmen olarak görev yapmakta olduğunu, yüksek lisans eğitimini Selçuk Üniversitesinde tamamladığını, mezuniyet belgesinin idare kayıtlarında mevcut olduğunu, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin “Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” kısmının “Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlere ilave ek ders ücreti” başlıklı 8 inci maddesinde yer alan düzenlemede belirtilen haktan yararlanabilmek amacıyla Çorum İl Milli Eğitim Müdürlüğüne dilekçe ile yaptığı başvurusunun reddedildiğini belirtmiş olup artırımlı ek ders ücretinden yararlandırılmayı talep etmektedir.
İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
Kurumumuzun 12/05/2023 tarihli ve sayılı bilgi ve belge talebine istinaden Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen cevabi yazıda özetle;
Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 10 uncu maddesinin (d) bendinde; her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumları rehber öğretmenlerinin, ilgili mevzuat hükümleri ile tespit edilen inceleme, araştırma, planlama, programlama, yönetim, denetim, eğitim ve öğretim gibi görevlerinden haftada 18 saatinin ders niteliğinde yönetim görevi sayılacağı ve fiilen görev yapmaları koşuluyla karşılığında ders yılı süresince ek ders ücretinden yararlandırılacaklarının hükme bağlanmış olduğu,
Diğer taraftan 25/08/2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin "Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme" bölümünün "Lisansüstü ögrenim gören ögretmenlere ilave ek ders ücreti" ba§likh 8 inci maddesinde yer verilen " (1) Milli Egitim Bakanligina bagli örgün ve yaygin egitim kurumlarinda görev yapan ögretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödenir." düzenlemesinde net olarak belirtildiği gibi söz konusu artırımlı ödemenin, fiilen girilen dersler bakımından öngörülmüş olduğu,
Öte yandan 14/08/2020 tarihli ve 31213 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğinin "Rehber öğretmen/psikolojik danışmanın görevleri başlıklı" 21 inci maddesinde; rehberlik öğretmeninin görevlerinin münhasıran sayıldığı, bunların arasında ders okutma görevine yer verilmemiş olduğundan rehberlik öğretmenlerinin fiilen derse girmelerinin söz konusu olmadığı,
Ayrıca 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 220/A maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; yürürlükte bulunan mevzuatın mali hükümlerinin uygulanmasını yönlendirmek, bu konuda ortaya çıkabilecek her türlü meseleyi çözmek ve tereddütleri gidermenin Hazine ve Maliye Bakanlığının görevleri arasında sayıldığı, bu yetkiye istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığının malî konulara ilişkin görüşlerinin tüm kamu kurum ve kuruluşları bakımından bağlayıcı nitelikte olduğu, bu bağlamda; Hazine ve Maliye Bakanlığının konuya yönelik verdiği görüş yazısında özetle; Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 10 uncu maddesine göre ödenen "Ders niteliğinde yönetim görevi" karşılığı gibi fiilen ders ve ek derslere girilmeksizin ödenmekte olan ek ders ücretlerinin artırımlı olarak ödenmesine imkan bulunmadığının belirtildiği,
Bu nedenle ilgilinin, Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine ili§kin Kararin 10 uncu maddesi kapsaminda "Ders niteliginde yönetim görevi" kar§iliginda yararlandigi haftada 18 saat ek ders ücretinin yüksek lisans öğrenimine bağlı olarak artırımlı ödenmesinin mümkün bulunmadığının değerlendirilmekte olduğu, ayrıca şahsa münhasır yargı kararlarına bağlı olarak başkaları adına aynı doğrultuda işlem tesis edilmesinin mümkün bulunmadığı açıklamalarına yer verilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT
2709 sayılı T.C. Anayasası’nın;
“Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
“Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler” bölümünde yer alan “Genel ilkeler” başlıklı 128 inci maddesinde “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.”,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin “Hazine ve Maliye Bakanlığı” ara başlığı altında yer alan “Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü” başlıklı 220/A maddesinde “(1) Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır:…
g) Bakanlığın görev alanına giren hususlarda mevzuatta yer alan mali hükümlerin uygulanmasını yönlendirmek, bu konuda ortaya çıkabilecek her türlü meseleyi çözmek ve tereddütleri gidermek,…”,
Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğinin “Rehber öğretmen/psikolojik danışmanın görevleri” başlıklı 21 nci maddesinin birinci fıkrasında “Eğitim kurumlarında rehber öğretmen/psikolojik danışman gelişimsel ve önleyici hizmetler, iyileştirici hizmetler ve destek hizmetlere ilişkin görevlerini yerine getirir...”,
25/08/2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin "Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme" bölümünün "Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlere ilave ek ders ücreti" başlıklı 8 inci maddesinde “Millî Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödenir.”,
Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın “Ders niteliğinde yönetim görevi” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde “(1) İlgili mevzuat hükümleri ile tespit edilen inceleme, araştırma, planlama, programlama, yönetim, denetim, eğitim ve öğretim gibi görevlerinden…
d) Her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumları rehber öğretmenlerinin ders yılı süresince haftada 18 saati,…
ders niteliğinde yönetim görevi sayılır ve fiilen görev yapma karşılığında ek ders ücreti ödenir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde hazırlanan “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
Çorum İl Milli Eğitim Müdürlüğü Hürriyet İlkokulu Müdürlüğü bünyesinde rehber öğretmen olarak görev yapmakta olan başvuran tarafından, yüksek lisans eğitimini tamamladığından bahisle 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme kapsamında arıtımlı ek ders ücretinden faydalandırılması talep edilmektedir.
Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğinde rehber öğretmen/psikolojik danışmanın görevleri münhasıran sayılmış olup bu görevler arasında fiilen ders verme niteliğini haiz görevlerin bulunmadığı görülmektedir. Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararda ise rehber öğretmen/psikolojik danışman görevini yerine getirenlerin fiilen görev yapamadığı göz önünde bulundurularak, rehber öğretmenlerin haftada 18 saat ders niteliğinde yönetim görevi yerine getirdiklerinin kabulü hususu düzenlenmiştir.
Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin "Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme" bölümünün "Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlere ilave ek ders ücreti" başlıklı 8 inci maddesinde; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Görev tanımları gereği fiilen derse girmeleri mümkün olmayan psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmenleri, gelişimsel ve önleyici hizmetler, iyileştirici hizmetler ve destek hizmetlerini yerine getirmekte olup, görev uygulama yapıları ders dışı eğitim, öğretim, öğrenci yönetimi ile takibine yöneliktir. Bu kapsamda kendilerine ek ders ücreti ödemesi yapılabilmesi için her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında rehber öğretmenlerinin ders yılı süresince haftada 18 saatinin ek ders niteliğinde yönetim görevi sayılarak fiilen görev yapma karşılığında ek ders ücreti ödeneceğine ilişkin düzenlemenin mevcut olduğu anlaşılmaktadır.
Rehber öğretmenlere ek ders ödemesi yapılmasına yönelik düzenlemenin amacının, fiilen derse girmesi mümkün olmayan rehber öğretmelerin mağduriyet yaşamamaları ve aynı düzeydeki farklı branş öğretmeleri ile eşitliğin sağlanması olduğu, işin doğası gereği derse girmelerinin mümkün olmayan diğer yönetim görevi olarak ek ders ücreti alan (müdür yardımcısı vs.) öğretmenlerden farklı olarak talepleri ve tercihleri ile yönetim görevi yapmadıkları, bu nedenle rehber öğretmenlerin diğer öğretmenlerle arasında eşitlikliğin sağlanması gerektiği açıktır. Rehber öğretmenlere ders niteliğinde yönetim görevi adı altında ek ders ödemesi yapılarak fiilen derse girmiş oldukları kabul edilmektedir. Buna göre; Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin "Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme" bölümünün "Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlere ilave ek ders ücreti" başlıklı 8 inci maddesinde yer alan “Millî Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödenir." hükmünde yer alan oranlarda rehber öğretmenlerin fiilen derse girmediklerinden bahisle artırımlı ek ders ücreti ödemesi yapılmamasının hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer taraftan, iş tanımı gereği fiilen derse girmeleri mümkün olmayan rehber öğretmenlerin ek ders ödemelerinde fiilen derse girme koşulunun aranmaması gerektiği gibi rehberlik görevinin fiilen yapılmasının yeterli görülmesi gerekmektedir. Rehber öğretmenlere, Toplu Sözleşme hükmü gereği, meslek hayatlarına katkı sağlaması amacıyla yapmış oldukları lisansüstü eğitimlerinden kaynaklı gerekli ek ders ücreti artırımların yapılması gerekmektedir. Başvuranla benzer statüde olan ilgilinin konuya ilişkin açmış olduğu davada, Ordu 1. İdare Mahkemesinin 17/11/2022 tarihli ve 2022/1596 sayılı kararı ile ek ders ödemesinin artırımlı ödenmesine hükmedilmiş olup söz konusu kararın Samsun Bölge İdare Mahkemesince onandığı görülmüştür. Yine Diyarbakır 1. İdare Mahkemesinin 24/01/2021 tarihli ve 2021/74 sayılı kararında da ek ders ödemesinin artırımlı yapılması yönünde karar verildiği anlaşılmıştır.
Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; rehber öğretmen olarak görev yapan ve yüksek lisans eğitimini tamamlamış olan başvurana, 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme kapsamında arıtımlı ek ders ücreti ödemesi yapılmaması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, başvuru kapsamında Kurumumuzun bilgi ve belge talebine süresi içinde cevap verildiği görülmüştür.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup, Çorum İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle; BAŞVURUNUN KABULÜNE,
Başvurana, 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme hükümleri kapsamında arıtımlı ek ders ücreti ödemesi yapılması yönünde MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, idare tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın BAŞVURANA ve MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA tebliğine
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
Şeref MALKOÇ
Kamu Başdenetçisi
