Vekâlet nedeniyle görevlendirmelerde gündelik
Vekâlet; en genel şekliyle bir kimsenin görevinin diğer bir kişi tarafından üstlenilmesi olup, asil görevlinin iş başında olmadığı bazı durumlarda, kamu hizmetlerinde aksama yaşanmaması için bu kadroya tanınan yetkileri kullanmak üzere başka bir kişinin bu kadro için görevlendirilmesi gerekebilir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86’ncı maddesinde, Kanunda sayılan istisnalar dışında boş kadrolara ait görevlerin lüzum görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekâleten gördürülebileceği, memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabileceği, bu ayrılmalar dolayısıyla aynı kurumdan atanan vekil memurlara vekâlet görevinin 3 aydan fazla devam eden süresi için, kurum dışından atananlara da göreve başladıkları tarihten itibaren vekâlet aylığı ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 175’incimaddesinde, bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekâletsuretiyle atananlara, Harcırah Kanunu’nun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümlerinin uygulanacağı; 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 14’üncü maddesinde ise, kurumlara ait bir vazifenin yapılması amacıyla geçici olarak yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilenlere geçici görev yolluğu olarak yol gideri ve gündelik verileceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, söz konusu 14’üncü maddenin 1’inci fıkrasının 3’üncü bendinde, “..Memuriyet merkezlerinin bulunduğu mahal dışındaki bir vazifeye vekâleten gönderilenlere…” de geçici görev harcırahı verileceği sayılmıştır.
Ancak, anılan Kanunlarda, vekâleten görevlendirmelerde Harcırah Kanunu’nun geçici görevlendirmelere ilişkin hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmişse de Harcırah Kanunu’nda vekâleten görevlendirmelere ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmediği gibi, geçici görevle başka yerde bulunurken bulunduğu yerden başka bir mahalle gönderilenlere aynı gün için birden fazla gündelik ödeneceğine dair herhangi bir hüküm de bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, Harcırah Kanunu uyarınca ilgililere geçici görev yolluğu olarak yol gideri ve gündelik, ilgililerin başka yerde hizmet görmelerinden doğan gerçek giderlerinin karşılanması amacıyla ödenmekte olup, aynı kişiye aynı gün için birden fazla gündelik ödenmesinin mümkün olmayacağı değerlendirilmektedir.
6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 14’üncü maddesinde de, kurumlara ait bir vazifenin yapılması amacıyla geçici olarak yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilenlere geçici görev yolluğu olarak yol gideri ve gündelik verileceğinin ifade edilmesi nedeniyle, geçici bir görevin yerine getirilmesi amacıyla vekâleten atama yapılmış olması halinde, 6245 sayılı Kanunun 42’nci maddesindeki sınırlamalar da dikkate alınarak geçici görev yolluğu ödenmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda, kurumlara ait bir vazifenin yapılması amacıyla geçici olarak yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilenlere ve memuriyet mahalli dışına vekâleten gönderilenlere 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 14 ve 42’nci maddeleri dikkate alınarak geçici görev yolluğu ödenmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, 6245 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinin birinci fıkrasında, harcırahın verilmesinde memurun fiilen almakta olduğu aylık derecelerinin esas alınacağı genel kural olarak hükme bağlanmış, aynı maddenin son fıkrasında ise, terfi suretiyle atananların harcırahının, terfi ettikleri aylık derecesi üzerinden ödeneceği belirtilerek söz konusu genel kurala bir istisna getirildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, harcırahın, sadece terfi suretiyle atamalarda terfi edilen aylık derece üzerinden, bunun dışındaki durumlarda ise fiilen alınmakta olunan aylık dereceler üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Dolayısıyla, vekâleten yapılan görevlendirmelerde, vekâlet edilen görev üzerinden gündelik hesaplanmasına imkân bulunmadığı değerlendirilmektedir
Kaynak : Ticaret Bakanlığı İç denetim birimi 100 soruda harcırah rehberi
