Sürekli görevde evini taşımayan kişilere ödenecek olan harcırah konusunda sayıştay kararları
Bilindiği üzere bir yerden başka yerdeki görevlere atanan memur ve harcıraha mustehak kanunda sayılan yakınları için sürekli görev yolluğu içinde yer değiştirme masrafı ödenmektedir.Yer değiştirme masrafı ile ilgili olarak en sık karşılaşılan sorunların başında ilçeden ilçeye,köyden ilçeye veya köyden köye yapılan atamalarda sürekli görev yolluğu ödenip ödenemeyeceği veya önce il merkezine atanıp daha sonra ilçelere gönderilen memurlara ilden ilçeye harcırah ödenip ödenemeyeceği hususunda yaşanmaktadır.Geçmiş yıllarda ilgili konulara ilişkin olarak verilmiş olan sayıştay genel kurul kararlarını yazımız ekinde yayımlıyoruz.
Sayıştay Genel Kurulu Karar no : 4793/1
5442 sayılı il idaresi kanununun 8'inci maddesinin (b) bendi hükmü uyarınca önce valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe, bucak veya köylere atanan öğretmenlere ödenecek harcırahın unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının hesabında, kendisi ve harcıraha müstehak aile fertlerinin, her biri için, yurt içi gündeliğinin belirli kat tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için de dikkate alınması gerektiği ve içtihadın bu yolda birleştirilmesi hk.
Sayıştay Genel Kurulu K. 4585/1 T. 13.11.1986
İlçe merkezinden köye köyden ilçe merkezine veya köyden köye atanan memurlar ( yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak koşuluyla sürekli görev yolluğu ödenmesi gerekeceği ) 6245/m.3/g, 5, 9, 10/1 Yetkili makamın onayına göre aynı ilçe hudutları içinde ilçe merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya köyden köye atanan memurlara, yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak koşuluyla sürekli görev yolluğu ödenmesi gerekir. Yetkili makamın onayına göre aynı ilçe hudutları içinde ilçe merkezinden köye, köyden ilçe merkezine veya köyden köye atanan memurlara, yeni görev yerleri "memuriyet mahalli" dışında olmak koşuluyla sürekli görev yolluğu ödenmesi gerektiğine oybirliğiyle karar verildi.
Sayıştay Genel Kurulu K. 4497/3 T. 9.5.1985
Öğretmenlere ödenecek yer değiştirme masrafı ( önce valilik emrine verilip sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe bucak veya köylere atanan - her iki atama için de dikkate alınması gereği )
6245/m.5,9,10/1,45; 5442/m.8; 2451/m.2, 3, 3046/m.43 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 8'inci maddesinin ( B ) bendi hükmü uyarınca önce valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe, bucak veya köylere atanan öğretmenlere ödenecek harcırahın unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının hesabında, kendisi ve harcıraha müstahak aile fertlerinden her biri için, yurtiçi gündeliğinin belirli katı tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için de dikkate alınması gerektiğine ve içtihadın bu yolda birleştirilmesine çoğunlukla karar verildi.
…
Yukarıda açıklanan hükümlerden anlaşılacağı üzere, bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlüklerin taşra teşkilatında görevli ve merkeze bağlı memurlardan, 5442 sayılı Kanunun "I- İl memurlarının tayin usulü" başlıklı kısmında yer alan 8'inci maddesinin ( A ) bendinde yazılı olanların atamaları, görev yerleri de belirtilmek suretiyle doğrudan doğruya bakanlık veya genel müdürlüklerce yapılmakta, bunların dışında kalanlar önce bakanlık veya genel müdürlüklerce valilik emrine, sonra da valilerce görev yerlerine atanmaktadırlar. Böylece bu gibi memurlar farklı mevzuat gereği ayrı kurumlarca ve iki kez atamaya tabi tutulmakta ve haklarında iki ayrı atama işlemi söz konusu olmaktadır.
6245 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde, memurların, her atama işleminde yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafından oluşan harcıraha müstahak olacakları belirtildiğine göre, 5442 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin (b ) bendi uyarınca, bakanlıklarca valilik emrine, valilerce de asıl görev yapacakları yere atanan memurlara, yukarıda belirtilen unsurlardan oluşan harcırahın iki kez ödenmesi gerekmektedir.
………………….
Öte yandan, yer değiştirme masrafının sabit unsuru, yeni görev yerine varış tarihinden o mahalde ev bulup yerleşinceye kadar geçecek günlere ait giderlerle diğer çeşitli giderleri karşılamak amacıyla ödenmektedir. 5442 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin ( B ) bendi uyarınca, önce valilik emrine atanıp ile gelen sonra valilikçe atandığı ilçe,
bucak veya köylerdeki asıl görev yerine giden memur söz konusu giderleri iki kez yapacağından, kendisine kat yevmiyesinin her iki atama için ayrı ayrı ödenmesi, amaca da uygun düşecektir.
Bu nedenlerle, 5442 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin ( B ) bendi hükmü uyarınca önce valilik emrine atanıp, sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe, bucak veya köylere gönderilen memurlara bu meyanda öğretmenlere ödenecek yer değiştirme masrafının hesabında, kendisi ve harcıraha müstahak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin belirli katı tutarında verilecek sabit unsurunun her iki atama için ayrı ayrı dikkate alınmasında kanuna aykırı bir husus bulunmamaktadır.
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 8'inci maddesinin ( B ) bendi hükmü uyarınca önce valilik emrine verilip, sonra valilikçe asıl görev yapacakları ilçe, bucak veya köylere atanan öğretmenlere ödenecek harcırahın unsurlarından biri olan yer değiştirme masrafının hesabında, kendisi ve harcıraha müstahak aile fertlerinden her biri için, yurtiçi gündeliğinin belirli katı tutarında verilecek sabit unsurun her iki atama için de dikkate alınması gerektiğine ve içtihadın bu yolda birleştirilmesine çoğunlukla karar verildi.
Yukarıda yer verilen hükümün, Sayıştay Genel Kurulu Kararı ile birlikte değerlendirilmesi neticesinde; yer değiştirme masrafının hesabında her iki atama için de ayrı ayrı hesaplama yapılması gerekmektedir.
YER DEĞİŞTİRME MASRAFI KANUN GEREKÇESİ (Md 47)
Bu madde, yer değiştirme masrafının hesaplanmasında esas tutulacak kilometre veya deniz milinin sureti teshilini hükme bağlamaktadır. Bu hükme göre bu hususta nazarı itibara alınacak mesafe, yeni eski memuriyet mahalleri arasında gidip gelmeye elverişli kara ve denizyolu olup bunun hesaplanmasında memurun bu kamuna göre seyahat etmeye müstehak olduğu yol ve vasıtanın rolü yoktur. Zira bu son yol ve vasıta yalnız mesafeye göre değilyevmiyeler de nazarı itibare alınmak suretiyle- ekonomik bakımdan elverişli olmasına göre taayyün eder.
Ancak layihada derpiş edilmiş bazı hususi haller vardır ki bu hallerde memur yeni tayin olunduğu mahalle ailesi efradiyle birlikte aynı yerden hareket ederek gitmez; memur başka yerden ve ailesi de başka yerden hareket ederek yeni memuriyet mahalline gelirler. Mesela: Layihanın 16’ncı maddesinin B fıkrasına göre ailesi yasak bir bölgeden çıkarılarak yasak olmıyan bölgede ikamet eden bir askeri şahsın yasak olmıyan bir yere tayini halinde ailesi, ikamet yerinden yeni memuriyet mahalline ve memur ise eski vazife mahallinden yeni vazife mahalline kadar seyahat edeceklerdir. Yani memurla ailesinin yeni vazife mahalline gitmek için hareket ettikleri yerler ve binnetice mesafeler başka başkadır. Yer değiştirme masrafı ise memur ve ailesi efradının aynı yerde bulunduğu göz önünde tutularak prensip itibariyle bunların yeni memuriyet mahalline kadar ve beraberce eşya nakil ve sair masraflarını karşılamak için verilir, işte bu maddede bu gibi hallerde 46'ncı maddenin son fıkrası hükmü uygulanacak ve memur eski vazife mahallinden yeni vazife mahalline kadar olan mesafe ile ailesi efradının ikamet ettiği yerden keza yeni vazife (veya
ikamet) yerine kadar olan mesafelerin mecmuunun yansı, yer değiştirme masrafını kilometre başına verilecek unsurunun hesaplanmasında esas tutulacaktır.
