Soruşturma onayında olmayan konu hakkında memura ceza verilemez
657 sayılı kanuna göre memurlar hakkında yürütülecek olan disiplin soruşturmasından önce alınacak olan soruşturma onayında memur hakkında yapılacak soruşturma konusuna yer verilmelidir. Soruşturma onayında olmayan bir hususun soruşturma esnasında ortaya çıkması halinde soruşturmacı yeni olay için disipin amirinden yeniden onay istemelidir. Onay alınmadan yapılacak soruşturma neticesinde verilecek olan disiplin cezası mahkemelerce iptal edilmektedir.
Yazımız ekinde yer olan kararda ilgili durum "Buna göre, soruşturma onayında bulunmayan ve soruşturulması gereken yeni disipline aykırı fiil ile ilgili olarak Bakanlığın bilgilendirilmesi, Bakanlık tarafından verilecek soruşturma onayı üzerine soruşturmanın yürütülmesi ve hazırlanacak raporda varılan kanaate göre öneride bulunulması gerekirken, ilk soruşturma onayında bulunmayan konu hakkında yapılan soruşturmaya dayalı olarak verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır." şeklinde açıklanmıştır.
Danıştay 12. Daire 2008/6979 E. , 2009/854 K.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Dava; … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi olan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125/C-a maddesi uyarınca "1/8 oranında aylıktan kesme" cezası ile cezalandırılmasına dair … günlü ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararı ile; davacının üzerine atılı fiilin sübuta erdiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Disiplin soruşturma onayında bulunmayan ve soruşturulması gereken yeni disipline aykırı fiil ile ilgili olarak Bakanlığın bilgilendirilmesi, Bakanlık tarafından verilecek soruşturma onayı üzerine soruşturmanın yürütülmesi ve hazırlanacak raporda varılan kanaate göre öneride bulunulması gerekirken, ilk soruşturma onayında bulunmayan ve soruşturma sırasında öğrenilen konu hakkında yapılan soruşturmaya dayalı olarak verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan,11.1.2007 tarihinde davacı hakkında şikayet dilekçesinin … Eğitim ve Araştırma Hastanesine verilmiş olması karşısında, Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik ile Sağlık Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği hükümlerine göre, davacının disiplin amiri olan … … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi tarafından bir ay içerisinde en geç 10.2.2007 tarihine kadar usulüne uygun bir soruşturmacı tayin edilerek soruşturmaya başlanılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra şikayet dilekçesinin İl Sağlık Müdürlüğü aracılığı ile iletildiği Sağlık Bakanı tarafından 28.2.2007 tarihinde verilen soruşturma onayı ile yapılan disiplin soruşturmasında disiplin soruşturma zamanaşımına ilişkin bir aylık sürenin geçirildiği görülmektedir.
Belirtilen nedenlerle, disiplin soruşturma zamanaşımı geçirildikten sonra soruşturma onayı alınması ve soruşturma onayında yer almayan konu hakkında soruşturma yapılarak düzenlenen raporda yer alan öneri doğrultusunda verilen disiplin cezasının iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: … İdare Mahkemesinin … günlü E: …, K: … sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi olan davacı hakkında aynı klinikteki başasistan tarafndan verilen şikayet dilekçesi üzerine soruşturmacı olarak görevlendirilen Sağlık Bakanlığı Müfettişi tarafından ifadesi alınması sırasında şikayetçinin ifadesinde yeni fiillerden bahsetmesi üzerine Sağlık Bakanlığı Teftiş kurulu Yönetmeliğinin 12/c, 14 üncü maddeleri ile, Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğin 17 nci madde hükümleri dikkate alınarak öğrenilen yeni fiil ile ilgili olarak Bakanlıktan alınacak onay ile soruşturma yapılması gerekirken yeniden onay alınmadan soruşturma yürütülerek elde edilen bilgi ve belgelere göre ilk soruşturma onayında bulunmayan konu hakkında disiplin cezası önerildiği ve bu rapora dayanılarak disiplin cezası ile cezalandırıldığı anlaşıldığından işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan aynı klinikte görevli başasistan tarafından 11.1.2007 günlü dilekçe ile şikayette bulunulduğu 19.1.2007 tarihli yazı ile dilekçenin il Sağlık müdürlüğüne bildirildiği İl Sağlık müdürlüğünce de gerekli incelemenin Bakanlık Müfettişlerince yapılması için 12.2.2007 günlü yazı ile sağlık Bakanlığına bildirildiği, Sağlık Bakanı tarafından 28.2.2007 tarihinde verilen soruşturma onayı ile yapılan soruşturma sonucu davacının disiplin cezası ile cezalandırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı hakkında verilen 11.1.2007 tarihli şikayet dilekçesinin Araştırma Hastanesine verilmiş olması nedeniyle Sağlık Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliğinin eki (1) sayılı cetvelin "Eğitim Hastaneleri" bölümünde "klinik şefleri"nin disiplin amiri "başhekim" Üst disiplin amiri de "Sağlık müdürü" olması nedeniyle davacının disiplin amiri olan … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi tarafından bir ay içerisinde en geç 10.2.2007 tarihine kadar usulüne uygun bir soruşturmacı tayin edilerek soruşturmaya başlanması gerekirken, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 127 nci maddesinin (a) fıkrası ile Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğinin 19/a maddesinde öngörülen 1 aylık süre geçtikten sonra Sağlık Bakanı tarafından 28.2.2007 tarihinde verilen olur ile yapılan disiplin soruşturmasına dayanılarak düzenlenen disiplin cezasında mevzuat hükümlerine aykırılık açıktır.
Belirtilen nedenlerle temyiz isteminin kabulüyle mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onikinci Dairesince 2577 sayılı Kanununun 17/2. maddesi uyarınca duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği düşünüldü:
Dava; … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi olan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125/C-a maddesi uyarınca
"1/8 oranında aylıktan kesme" cezası ile cezalandırılmasına dair … günlü ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararı ile; davacının … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp Damar Cerrahi Kliniği şefi olarak görev yaptığı 2006 yılında kardiyoloji-kalp damar cerrahisi kliniğinin şefliğini üstlendiği … Hastanesine hasta yönlendirmeye çalıştığı, … buna alet olmaması nedeniyle şahsına karşı tavır aldığı ve baskı yaptığı yönündeki şikayeti ile ilgili olarak yapılan soruşturma sırasında, davacı tarafından gerçekleştirilen ameliyatlardan, … Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yatışı ve hasta dosyası olan hastaların bu hastanedeki hasta dosyaları ile İl Sağlık Müdürlüğü'nden alınan verilerle yapılan incelemede bahsi geçen hastalardan ulaşılabilenlerin kendilerinin veya yakınlarının alınan ifadelerinin değerlendirilmesi neticesinde, şefi olduğu hastaneden … Hastanesine hasta yönlendirmesi yaptığından bahisle 657 sayılı Kanunun 125/C-a maddesi uyarınca "1/8 oranında aylıktan kesme" cezası ile cezalandırıldığının anlaşıldığı, soruşturma raporu ve eki belgelerin değerlendirilmesinden, davacının üzerine atılı bulunan fiili işlediği kanaatine varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı; disiplin cezası verilirken eylem ile cezanın orantılı olması ilkesine riayet edilmediğini, raporda birden fazlayı cezayı gerektiren eylemlerin işlenmiş gibi gösterildiğini, bir aylık disiplin soruşturma zamanaşımı süresi geçtikten sonra alınan olura dayanılarak soruşturmanın yapıldığını ve disiplin cezası verildiğini, 1982 yılından itibaren özel muayenehanesinin bulunduğunun disiplin cezası verilirken gözetilmediğini, özel hastaneye yönlendirildiği iddia edilen kırk hastanın sadece beşinin daha önce … Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yattığını ileri sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
Disiplin cezaları, kamu hizmetinin gereği gibi yürütülebilmesi bakımından kamu görevlilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri veya mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde doğrudan ve önemli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve bireysel etkileri bulunduğu gibi kamu görevinin gereği gibi sürdürülmesi ve kamu düzeninin sağlanması bakımından objektif ve kamusal öneme sahiptirler.
Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek yöntem, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve kurullar pozitif olarak mevzuatla belirlenmekte, doktrin ve yargısal içtihatlarla da konu ile ilgili disiplin hukuku ilkeleri oluşturulmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "güvenlik" başlıklı 18. maddesinde; kanunlarda yazılı haller dışında Devlet memurunun memurluğuna son verilemeyeceği, aylık ve başka haklarının elinden alınamayacağı, 24. maddesinde de; Devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması ve haklarında dava açılmasının özel hükümlere tabi olduğu, 25. maddesinde ise; Devlet memurları hakkındaki ihbar ve şikayetler, garez veya mücerret hakaret için, uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı ve soruşturma veya yargılamanın tabi olduğu kanuni işlem sonucunda bu isnat sabit olmadığı takdirde, merkezde en büyük amiri, illerde valiler, isnatta bulunanlar hakkında kamu davası açılmasını Cumhuriyet Savcılığından isteyecekleri hükmüne yer verilmiştir.
Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği'nin 12/c maddesinde; müfettişlerin, görevlerini yaparken bizzat ya da ihbar yoluyla öğrenmiş oldukları ve görev emrinin dışında kalan yolsuzluk ve usulsüzlükler için, gecikmeden hadiseye el koyabilmek üzere, durumu hemen Bakanlığa bildirmeleri, ...Bakanlıkça isteğin yerinde görülmesiyle alınacak onaya istinaden doğrudan savcılığa duyuruda bulunup raporun bir örneğini Bakanlığa göndermeleri, 14. maddesinde de; müfettişlerin, Bakandan veya Bakanın emri ve onayı üzerine Başkandan aldıkları emirle görev yapacakları, aldıkları görevlerin sonuçlarını Başkanlığa bildirecekleri belirtilmiştir.
Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinde de; disiplin amirlerinin, başvurular hakkında gerekli soruşturmayı yaptırıp sonucuna göre hareket edecekleri kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; … Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi olan davacı hakkında aynı klinikte başasistan … tarafından verilen şikayet dilekçesinin; davacının ameliyat listelerini geç hazırladığı, ameliyatı yapacak doktorların belirlenmesinde haksızlık yaptığı, ameliyathanede 2006 yılı Şubat ayından Eylül ayına kadar açık kalp ameliyatını engellediği, klinikte bulunan eşyaları istek dışında zimmetlediği, nöbet listelerinde haksızlıklar yaptığı, klinik başasistanının daha kıdemsiz uzman doktorların görev yapması gereken acil serviste görevlendirilmesi konularını içermesine rağmen; soruşturmacı olarak görevlendirilen Sağlık Bakanlığı Müfettişi tarafından ifadesi alınan … 8.3.2007 günlü ifadesinde, davacı tarafından kendisine yönelik olarak uygulanan baskının nedeninin davacının 2006 yılında … Hastanesinin kardiyoloji-kalp damar cerrahisi servisinin işletmesini üstlenmesi ve bu dönemde … Eğitim ve Araştırma Hastanesinden … Hastanesine hasta yönlendirmeye çalışması ve kendisinin de bu çabasına alet olmaması nedeniyle tavır almasından kaynaklandığını ifade etmesi üzerine yukarıda belirtilen hükümler dikkate alınarak öğrenilen yeni fiil ile ilgili olarak Bakanlıktan alınacak onay ile soruşturma yapılması gerekirken, yeni onay alınmadan soruşturmanın yürütüldüğü, elde edilen bilgi ve belgelere göre davacının … Hastanesine hasta yönlendirdiğine dair varılan kanaate göre ceza önerisinde bulunulduğu ve öneri doğrultusunda davacının cezalandırıldığı görülmektedir.
Buna göre, soruşturma onayında bulunmayan ve soruşturulması gereken yeni disipline aykırı fiil ile ilgili olarak Bakanlığın bilgilendirilmesi, Bakanlık tarafından verilecek soruşturma onayı üzerine soruşturmanın yürütülmesi ve hazırlanacak raporda varılan kanaate göre öneride bulunulması gerekirken, ilk soruşturma onayında bulunmayan konu hakkında yapılan soruşturmaya dayalı olarak verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Zamanaşımı" başlıklı 127. maddesinin (a) fıkrasında; bu Kanunun 125. maddesinde sayılan fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren, uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanılmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğrayacağı, 124. maddesinde de; disiplin amirlerinin, kurumların kuruluş ve görev özellikleri dikkate alınarak Devlet Personel Başkanlığı'nın görüşüne dayanılarak özel yönetmeliklerinde tayin ve tespit edilecek amirler oldukları hükmüne yer verilmiştir.
Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğinin 19/a maddesinde; disiplin amirlerinin memurların uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve memurluktan çıkarma cezalarından biriyle cezalandırılması gereken disipline aykırı davranışlarını öğrendikleri tarihten itibaren kanunen belli süreler içinde disiplin soruşturmasını başlatarak; gerekli cezayı uygulayarak, disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğramasını önlemek zorunda oldukları belirtilmiştir.
Sağlık Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği eki (II) sayılı Cetvelin "Eğitim Hastaneleri" bölümünde "klinik şef"lerinin disiplin amiri "başhekim", üst disiplin amiri de, "sağlık müdürü" olarak gösterilmiştir.
Davacı hakkında aynı klinikte görevli … tarafından 11.1.2007 günlü dilekçe ile şikayette bulunulduğu, 19.1.2007 tarihli yazı ile dilekçenin … İl Sağlık Müdürlüğü'ne gönderildiği, İl Sağlık Müdürlüğü'nce gerekli incelemenin Bakanlık Müfettişlerince yapılması için konunun … günlü yazı ile Sağlık Bakanlığı'na bildirildiği, Sağlık Bakanı tarafından … tarihinde verilen soruşturma onayı ile yapılan soruşturma sonucu davacının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125/C-a maddesi uyarınca "1/8 oranında aylıktan kesme" cezası ile cezalandırıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, 11.1.2007 tarihinde davacı hakkında şikayet dilekçesinin … Eğitim ve Araştırma Hastanesine verilmiş olması karşısında, yukarıda aktarılan
Yönetmelik hükümlerine göre, davacının disiplin amiri olan … Eğitim ve Araştırma Hastanesi başhekimi tarafından bir ay içerisinde en geç 10.2.2007 tarihine kadar usulüne uygun bir soruşturmacı tayin edilerek soruşturmaya başlanılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra Sağlık Bakanı tarafından 28.2.2007 tarihinde verilen soruşturma onayı ile yapılan disiplin soruşturmasında disiplin soruşturma zamanaşımına ilişkin bir aylık sürenin geçirildiği görülmektedir.
Bu durumda, disiplin soruşturma zamanaşımı geçirildikten sonra alınan olura dayanılarak soruşturma yapılmış olması ve soruşturma onayında bulunmayan konu hakkında da soruşturma yapılarak düzenlenen raporda yer alan öneri doğrultusunda verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında da isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulüyle … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E: …, K: … sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/c fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen nedenler gözetilmek suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, kullanılmayan …- TL yürütmenin durdurulması harcı ile …-TL posta ücreti avansının istemi halinde davacıya iadesine,18.2.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
