Memuriyetten İstifa ve Emeklilik Nedeniyle Ayrılanlara Disiplin Cezası Verilebilir mi?
Memur olarak çalışmakta iken istifa veya emekli olmak suretiyle memuriyetten ayrılanlar hakkında disiplin soruşturması yapılıp yapılamayacağı hususunu bu yazımızda değerlendirmeye çalışacağız.Devlet memuru olarak çalışanlara uygulanacak olan disiplin cezaları ve bu cezalara ilişkin çeşitli hususlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. maddesinde ve bu maddeyi takip eden maddelerde açıklanmıştır.İlgili maddelere bakıldığında memur olarak görev yapanların memur oldukları dönemlerde işlemiş oldukları suçlardan dolayı memuriyetten emeklilik, istifa ve çeşitli nedenlerle ayrılmaları durumunda sorumlu tutulamayacaklarına ilişkin bir hüküm yer almamaktadır.Bu nedenle emeklilik veya istifa nedeniyle memurlukları sona erenlerin memur oldukları dönemdeki işlemiş oldukları suçlardan dolayı haklarında disiplin soruşturması yapılabilir ve ilgili kişilere disiplin cezası verilebilir.Bu kişiler hakkında yapılacak olan disiplin soruşturmasında ve verilecek olan disiplin cezalarında ilgili kişilerin emekli ve istifa etmiş olmalarına bakılmaksızın disiplin soruşturması açısından memur olan kişilere uygulanan işlem süreçleri aynen uygulanmalıdır.Emeklilik ve istifa nedeniyle memuriyetten ayrılanlara açılacak olan disiplin soruşturmalarında öncelikle bakılması gereken husus verilecek olan disiplin cezasına ilişkin zamanaşımı sürelerinin dolup dolmadığıdır.
657 sayılı kanunun 127 inci madde sinde "Bu Kanunun 125 inci maddesinde sayılan fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren;
a) Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin
soruşturmasına,
b) Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına,
başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar."denilmektedir.
Kanun maddesi hükmüne göre emeklilik veya istifa v.b sebeplerle memuriyetten ayrılan kişiler hakkında açılacak ve yapılacak olan soruşturmalarda ve verilecek olan cezalarda zamanaşımı süreleri dikkate alınarak işlem yapılmalıdır.
Yine ilgili kişilere verilecek olan cezaların değerlendirilmesinde 657 sayılı kanunda anlatılmış olan disiplin cezalarında tekerrür uygulaması ve olumlu sicilden dolayı bir alt ceza verilmesi işlemleri de uygulanmalıdır.
657 sayılı yasaya göre belli disiplin cezalarını alan kişiler bazı görevlere atanamamaktadırlar.
-Aylıktan kesme cezası alan memur 5 yıl süreyle, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memur ise 10 yıl süreyle; daire başkanı ve dengi veya daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamamaktadır.
-Devlet memurluğundan çıkarma cezası alanlar, yeniden Devlet memuru olamamaktadır.
Bu nedenlerle, memuriyetten ayrılmış olsalar bile yapılan soruşturma sonucunda disiplin cezası alanların almış oldukları cezalar ilgililerin özlük dosyalarına işlenmeli ve memuriyetten çıkarılma cezası verilen kişilerin Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesi gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak daha önceki yıllarda verilmiş olan Danıştay 10. Dairesinin 1984/2480 Esas 1985/43 karar nolu kararında da memuriyetten ayrılanlar hakkında yapılan disiplin soruşturması hakkında ayrıntılı açıklama yapılmıştır.İlgili kararıda yazımız ekinde yayımlıyoruz.
Danıştay 10. Dairesinin 1984/2480 Esas 1985/43 karar nolu kararı
"Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacını taşıyan disiplin cezaları, memuriyet statüsünde işlenen disiplin suçlarının karşılığıdır. Memuriyet statüsündeyken disiplin suçu işleyen kişinin, memuriyetle ilişiğinin kesilmesi, personel hukukuna göre disiplin cezası verilmesine engel bulunmamaktadır. Devlet memuru iken işlenen disiplin suçunun, ilgili, memuriyetle ilişiğini kesmiş olsa bile, her suça işlendiği andaki fiili ve hukuki duruma göre yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde ceza verilmesi gerektiğine ilişkin hukuk kuralına göre cezalandırılması gerekir. Öte yandan, memuriyetle ilişiği kesilen kişiye, memur statüsündeki bir fiili nedeniyle verilen disiplin cezasının, cezanın niteliğine göre uygulama olanağı var ise uygulanması, yok ise disiplin cezasına ilişkin kararın o kişinin sicil dosyasında korunması gerekmektedir."
