İşten çıkarma cezası alan kişinin hizmet tazminatı hakkında karar
Görevden uzaklaştırma ve aynı tarihte idari soruşturma başlatılması sonucu işten çıkarma cezası verilmesi ve isteği üzerine emekliye ayrılması nedeniyle hizmet tazminatından yararlandırılmamasına yönelik tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık ve aksi yönde verilen Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmediği hakkında.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/7124
Karar No : 2021/7231Anahtar Kelimeler : -
EDEN (DAVALI) : Türk Standardları Enstitüsü
VEKİLİ : Av. ...
TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. .
İSTEMİN KONUSU : ................................İdare Mahkemesinin 01/02/2016 tarih ve E:2014/2024, K2016/220 sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Türk Standardları Enstitüsü (TSE) .................................................... Temsilcisi olarak görev yapmakta iken, rüşvet almak suçundan 14/11/2013 tarihinde tutuklanan ve isteği üzerine 29/11/2013 tarihinde emekliye ayrılan davacı tarafından; disiplin soruşturması sonucunda 27/02/2014 tarihinde işten çıkarma cezasıyla tecziye edildiği gerekçesiyle, 22 yıl 10 ay 18 günlük çalışmasına karşılık hizmet tazminatı (emekli ikramiyesi) ödenmemesine ilişkin 07/08/2014 tarihli işlemin iptali ile yoksun kalınan tutarın ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: ....................................................................... İdare Mahkemesince; 132 sayılı Türk Standardları Enstitüsü Kuruluş Kanunu'nun 14. maddesine istinaden 14/07/2002 tarih ve 24815 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği'nin 18. maddesinde TSE'de çalışan personelin, emeklilik açısından 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'yla ilgilendirilmesinin öngörüldüğü; 85. maddesinde de, personelin sosyal güvenliklerinin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na, özlük işlerinin ise bu Yönetmelik hükümlerine göre yürütülmesinin kurala bağlandığı; 86. maddesinde de TSE'den ayrılan personele ödenecek hizmet tazminatına (emekli ikramiyesine) ilişkin usul ve esasların düzenlendiği; uyuşmazlık konusu olayda, Türk Standardları Enstitüsü ..................................................................... Temsilciliği görevini yürüten davacının rüşvet almak suçu nedeniyle 14/11/2013 tarihinde tutuklandığı, davacı hakkında 15/11/2013 tarihinde soruşturma başlatıldığı ve 3 ay süreyle görevden uzaklaştırılmasına karar verildiği, davacının 29/11/2013 tarihli dilekçesiyle emeklilik talebinde bulunduğu, 03/12/2013 tarihli Olur ile 29/11/2013 tarihinden geçerli olmak üzere emeklilik isteminin kabulü ile 11/01/1991-29/11/2013 tarihleri arasında geçen toplam 22 yıl 10 ay 18 günlük çalışmasına karşılık hizmet tazminatı ödenmesinin uygun görüldüğü; bununla birlikte davacı hakkında açılan disiplin soruşturması sonucu Türk Standardları Enstitüsü Disiplin Kurulunun 21/02/2014 tarihli kararıyla işten çıkarma cezasıyla tecziye edilmesi ve bu kararın da Türk Standardları Enstitüsü Yönetim Kurulu 27/02/2014 tarihli kararıyla onaylanması üzerine, Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği'nin 86. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi gereğince davacıya hizmet tazminatının ödenmediği; bu durumda, TSE'de çalışmakta iken emeklilik hakkını kazanan ve 11/01/199129/11/2013 tarihleri arasında geçen çalışmalarına karşılık hizmet tazminatı ödenmesi uygun görülen davacının, kazanılmış hakkının bulunduğu ve emeklilik tarihinden sonra verilen disiplin cezasının hizmet tazminatı ödenmesine engel olacağına ilişkin açık bir mevzuat hükmünün bulunmadığı dikkate alındığında; 22 yıl 10 ay 18 günlük çalışmasına karşılık davacıya hizmet tazminatı ödenmesi gerekirken, aksi yönde tesis edilen işlemde bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptali ile yoksun kalınan tutarın davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği'nde, personelin izin, disiplin ve diğer özlük haklarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda yer alan hükümlere benzer şekilde düzenlendiği; anılan Yönetmeliğin 86. maddesinde "hizmet tazminatı" ödenmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği ve bu madde uyarınca disiplin cezası ile işten çıkarılanlara hizmet tazminatı ödenmediği; buna göre disiplin soruşturması devam ederken emekliye ayrılan davacıya, emekli olduktan sonra işten çıkarma cezası verilmesi nedeniyle, hizmet tazminatı ödenmesinin mümkün bulunmadığı belirtilerek, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : .................................................................
DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY:
Davacı, Türk Standardları Enstitüsünde (TSE) mühendis olarak 11/01/1991 tarihinde işe başlamış, Enstitünün ...............................................Temsilciliği görevini yürütmekte iken rüşvet almak suçu nedeniyle 14/11/2013 tarihinde tutuklanmıştır.
Davalı idare tarafından, davacı hakkında 15/11/2013 tarihinde disiplin soruşturması başlatılmış ve görevden uzaklaştırılmasına karar verilmiştir.
Davacı, 29/11/2013 tarihinde emeklilik talebinde bulunmuştur.
03/12/2013 tarihli Başkanlık Oluru ile 29/11/2013 tarihinden geçerli olmak üzere emeklilik istemi kabul edilmiş; ayrıca 11/01/1991-29/11/2013 tarihleri arasındaki çalışmalarına karşılık toplam 22 yıl 10 ay 18 günlük hizmet tazminatının ödenmesi uygun görülmüş, bununla birlikte devam eden disiplin soruşturması nedeniyle, söz konusu tazminat davacıya ödenmemiştir.
Diğer taraftan, davacı emekliye ayrıldıktan sonra, disiplin soruşturması sonucunda, Türk Standardları Enstitüsü Disiplin Kurulunun 21/02/2014 tarihli kararı ile işten çıkarma cezası ile tecziye edilmiş; bu karar, Türk Standardları Enstitüsü Yönetim Kurulunun 27/02/2014 tarihli kararı ile onaylanmıştır.
Bunun üzerine, Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği'nin 86. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi gereğince hizmet tazminatı ödenmemiştir.
Davacı, emeklilik talebi kabul edildiği halde, emekli ikramiyesinin (hizmet tazminatının) ödenmediğinden bahisle, söz konusu tazminatın ödenmesi talebiyle 31/07/2014 tarihinde davalı idareye başvurmuştur.
İşten çıkarma cezası ile tecziye edilmesi nedeniyle, Yönetmeliğin 86. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca hizmet tazminatı ödenemeyeceğinden bahisle, davacının talebi 07/08/2014 tarihli işlemle reddedilmesi üzerine, temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
132 sayılı Türk Standardları Enstitüsü Kuruluş Kanunu'nun, dava tarihi itibarıyla yürürlükte olan 10/A maddesinin birinci fıkrasında, "Enstitünün hizmetlerinin gerektirdiği görevler için istihdam edilen personel, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır." kuralına; yedinci fıkrasında, "Enstitü personelinin izin, disiplin, intibak işleri ile diğer hususlar yönetmelikle belirlenir." kuralına; sekizinci fıkrasında da, "Enstitü personelinin ücretleri ile diğer malî hakları, 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14’üncü maddesi ve anılan madde uyarınca yürürlüğe konulan mevzuat hükümleri çerçevesinde, kurum içi hiyerarşi gözetilerek Yönetim Kurulunca tespit edilir." kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un 14. maddesinde de, ''Türk Stantlardları Enstitüsünün toplanma esas ve usulleri, yönetimi, denetlenmesi, organlarının kuruluş, görev, yetki ve çalışma usulleri ile organ ve üyelerinin görev süreleri, bütçelerinin düzenlenmesi, gelirlerinin toplanması ve sarf şekilleri ile bu kanunun uygulanmasını ilgilendiren sair konular Türk Standardları Enstitüsü Yönetim Kurulunca hazırlanıp Genel Kurulca kabul edilecek yönetmeliklerde belirtilir.'' kuralı yer almıştır.
14/07/2002 tarih ve 24815 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği'nin "Emeklilik" başlıklı 18. maddesinde, "(Değişik:RG-23/8/2013-28744) Personel, sosyal güvenlik yönünden 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır." kuralına; "Sosyal güvenlik" başlıklı 85. maddesinde, "(Değişik:RG-23/8/2013-28744) TSE personelinin Sosyal Güvenlikleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine, özlük işlemleri ise bu Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür. TSE personeline ödenecek hizmet tazminatının hesaplanmasında, personelin en son aldığı aylık ücreti ile diğer ödemelerin tamamı ve ikramiyeler esas alınır." kuralına yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin "Hizmet tazminatının ödenmesi ve zorunlu emeklilik" başlıklı 86. maddesinde; "(Başlığıyla birlikte değişik:RG- 23/8/2013-28744) Aşağıdaki hallerde,
Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatına göre emeklilik hakkını kazanan ve bunu SGK’dan aldıkları belge ile doğrulayan personele,
İsteği halinde, muvazzaf askerlik sebebiyle görevden ayrılanlara,
En az 15 yıl hizmeti bulunmak şartıyla kendi isteği ile TSE’den ayrılanlara,
Ölüm halinde veya sağlık kurulu raporu ile belgelenen sakatlık, malûllük ve hastalık sebebi ile görevden ayrılan personele,
İstekleri halinde, milletvekili veya mahalli idareler seçimlerine katılmak maksadı ile ayrılanlara,
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan (T.C. Emekli Sandığı, Bağ-Kur, Sosyal Sigortalar Kurumu ve benzeri) emekli olarak ikramiyesini alıp Enstitüde çalışırken ayrılanlara (Mülga ibare:RG-3/5/2015-29344) (•••),
Yeniden seçilemeyen veya ayrılan TSE Başkanlarına, (TSE’de geçmiş her tam hizmet yılı için Yönetim Kurulu kararına gerek kalmaksızın),
Disiplin cezası haricinde bir nedenle Yönetim Kurulunca işten çıkarılanlara,
ı) T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak aynı ya da değişik kamu kurum ve kuruluşlarında geçen en az toplam 15 yıl hizmeti bulunan TSE personeline, önceki çalıştığı kurumlardan ayrılırken hangi ad altında olursa olsun aldığı tazminatın dönemi hariç olmak üzere ve TSE’de en az dört yıl hizmeti bulunmak şartıyla kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı da dikkate alınarak, hizmet tazminatı ödenir.
Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla hizmet tazminatı veya ikramiye ödenmez.
Birinci fıkranın (ı) bendi gereğince hizmet tazminatı ödenen personelin bilgileri mükerrer ödemeleri engellemek için hizmet tazminatı dönemi belirtilmek suretiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.
Yukarıda belirtilenlerin dışında TSE’den ayrılanlara hizmet tazminatı ödenmez. (Mülga cümle:RG-3/5/2015-29344) (...) Bir yıldan az süreler için ödenecek tazminat orantılanmak suretiyle hesaplanır. Bu tazminat genel hükümlere göre belirlenen tazminat tavanını geçemez.
Enstitü personelinden kadınlarda 60, erkeklerde 65 yaşını dolduranların Enstitüyle ilişikleri kesilir." düzenlemesi yer almıştır.
Aynı Yönetmeliğin "Disiplin Kovuşturması Sırasında Enstitüden Ayrılma" başlıklı 127. maddesinde, "Cezayı gerektiren bir fiilden sonra çekilme, nakil, emeklilik veya diğer sebeplerle Enstitüden ayrılma disiplin kovuşturmasına veya cezanın verilmesine engel olmaz." kuralına yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Kamu görevlilerinin emekliye sevk onayları" başlıklı 48. maddesinde, "4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların yaşlılık, malûllük veya vazife malûllüğü işlemleri; ... b) İstek üzerine veya yaş haddi, malûllük veya vazife malûllüğü hallerinde kamu idaresinin en yüksek amirinin, ... onayı ile tekemmül eder.
Özel kanun hükümleri hariç olmak üzere yetkili makamın emekliye sevk onayı, talep tarihinden itibaren bir ayı geçemez. ...
... Birinci fıkranın (b) bendine göre emekliye ayrılmak isteyenler için her durumda, istek tarihinden itibaren bir aylık süre sonunda ilişikleri kesilmiş sayılır." kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık, Türk Standardları Enstitüsünde görev yapmakta iken rüşvet almak suçu nedeniyle hakkında disiplin soruşturması açılan, soruşturma süreci tamamlanmadan emekliye ayrılan ve disiplin soruşturması sonucunda da işten çıkarma cezası ile tecziye edilen davacıya, Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği'nin 86. maddesi çerçevesinde hizmet tazminatı (emekli ikramiyesi) ödenip ödenemeyeceğinden kaynaklanmaktadır.
Türk kamu personel sisteminde, kamu kurum ve kuruluşlardaki görevleri çeşitli nedenlerle sona eren kamu görevlilerine, ilgili mevzuatta aranan koşulların gerçekleşmesi kaydıyla, geçmiş hizmetlerine karşılık olarak ve hukuki statüleri dikkate alınarak kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya emekli ikramiyesi gibi adlar altında toplu ödeme yapılmaktadır.
Bu kapsamda, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesiyle işçilere "kıdem tazminatı"; 06/06/1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar'ın 7. maddesiyle 4/B'li sözleşmeli personele "iş sonu tazminatı"; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun 89. maddesiyle de memurlara ve diğer kamu görevlilerine "emekli ikramiyesi" ödenmektedir.
132 sayılı Türk Standardları Enstitüsü Kuruluş Kanunu'nun 10. maddesine istinaden yürürlüğe konulan Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliğiyle, Enstitü personelinin işe alınma, ilerleme ve yükselme, disiplin ve göreve son verme, mali ve sosyal hakları ile diğer özlük işleri ayrıntılı bir biçimde düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin 86. maddesiyle, Enstitüde görevi sona eren sözleşmeli personele "hizmet tazminatı" adı altında (diğer kamu personeline ödenen emekli ikramiyesi, kıdem tazminatı veya iş sonu tazminatına benzer nitelikte) toplu ödeme yapılması öngörülmüş; aynı maddede, hizmet tazminatının ödeneceği haller sayma yoluyla tek tek belirlenmiş ve sayılan nedenler dışında Enstitüden ayrılan personele hizmet tazminatı ödenmeyeceği belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 86. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde, disiplin cezası haricinde TSE Yönetim Kurulunca işten çıkarılanlara hizmet tazminatı ödenmesi öngörülmüş, böylece "disiplin cezası nedeniyle işten çıkarılanlara" hizmet tazminatı ödenmemesi amaçlanmıştır.
Ayrıca, anılan Yönetmeliğin 127. maddesinde, disiplin cezası
gerektiren bir fiil işledikten sonra görevinden çekilen, emekli olan veya diğer sebeplerle Enstitüden ayrılanlar hakkında, disiplin kovuşturması yapılmasının ve disiplin cezası verilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat ve açıklamaların birlikte değerlendirilmesinden; Türk Standardları Enstitüsü Personel Yönetmeliği hükümleri uyarınca emekliye ayrılanlara hizmet tazminatı (emekli ikramiyesi) ödendiği, bununla birlikte disiplin cezası nedeniyle işten çıkarılan personele hizmet tazminatı ödenmediği, ayrıca disiplin soruşturması açıldıktan sonra emekli olan Enstitü personeline, görevden ayrılmış olsa dahi disiplin cezası verilebildiği dikkate alındığında; disiplin soruşturması açıldıktan sonra emekliye ayrılan ve emekli statüsünde iken işten çıkarma cezası ile tecziye edilen Enstitü personeline hizmet tazminatı ödenmesinin mümkün bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Aksi yaklaşımın kabulü halinde, işledikleri fiiller nedeniyle işten çıkarma cezası alması muhtemel olan Enstitü personelinin, disiplin soruşturması tamamlanmadan istifa veya emeklilik gibi nedenlerle Enstitüden ayrılarak hizmet tazminatından yararlanması sonucunu doğuracağı, bunun da hizmet tazminatının getiriliş amacıyla bağdaşmayacağı açıktır.
Bu durumda, TSE ................................................Temsilciliği görevi yürütmekte iken rüşvet almak suçundan 14/11/2013 tarihinde tutuklanan, 15/11/2013 tarihinde görevden uzaklaştırılan ve aynı tarihte hakkında idari soruşturma başlatılan, 29/11/2013 tarihinde de isteği üzerine emekliye ayrılan davacının, hakkında devam eden disiplin soruşturması sonucunda, Türk Standardları Enstitüsü Yönetim Kurulunun 27/02/2014 tarihli kararıyla işten çıkarma cezası ile tecziye edilmesi nedeniyle, hizmet tazminatından yararlandırılmamasına yönelik tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
-2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
-Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali ile yoksun kalınan tutarın davacıya ödenmesine ilişkin Ankara 17. İdare Mahkemesinin 01/02/2016 tarih ve E:2014/2024, K2016/220 sayılı kararının BOZULMASINA,
-Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
-2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 29/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
