İl eğitim müfettişleri taşımalı silah ruhsatı alabilir mi?
taşrada il merkezinde görev yapan merkezi denetim elemanı haricindeki denetmen müfettiş v.b kadrolarda yer alanların silah taşıma ruhsatları hakkında KDK kararı
T.C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2023/11869-S.23.18878
BAŞVURU NO : 2023/8360
KARAR TARİHİ : 19/09/2023
RET KARARI BAŞVURAN :
BAŞVURUYA KONU İDARE : İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğünde eğitim müfettişi olarak görev yapan başvuranın; adına silah taşıma ruhsatı düzenlenmesi talebi hakkındadır. BAŞVURU TARİHİ : 13/06/2023 I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ 1. Başvuran; Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğünde eğitim müfettişi olarak görev yaptığını, bu görevinin asli niteliğinin denetim ve teftiş yetkisi barındırdığını, İl Milli Eğitim Müdürlüğünün ve Erzurum Valiliğinin verdiği “soruşturma, inceleme, denetim ve rehberlik” görevlerini yerine getirmek için kırsal bölgelere gittiğini ve kamu adına riskli görevler yaptığını, bu sebeple Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında silah taşıma ruhsatı alma hakkı bulunan meslek grupları içerisinde yer aldığını, görevdeki eğitim müfettişlerinin bu madde kapsamında başvurularını yaparak ruhsatlarını aldıklarını, anılan düzenlemenin teftiş ve denetim görevi olan tüm kamu personeline silah taşıma ruhsatı hakkı verdiğinin açık olduğunu ancak bir önceki Yönetmelik’ten kaynaklı bilgi kirliliğinden dolayı taşıma ruhsatı çıkarmakta sorun yaşadığını, Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği’nin 53’üncü maddesinde eğitim müfettişi ve eğitim müfettiş yardımcılarının görev ve yetkilerinin sayıldığını, bunların arasında “ildeki her derece ve türden resmî ve özel örgün ve yaygın eğitim kurumları ile özel öğrenci barınma hizmetleri kurumlarının rehberlik, iş başında yetiştirme, denetim, izleme ve değerlendirme, araştırma, inceleme, soruşturma ve ön inceleme çalışmalarını yapmak” görevinin de bulunduğunu, ilgili mevzuat kapsamında silah taşıma ruhsatı için başvurmasına rağmen talebinin olumsuz sonuçlandırıldığını, bu işleme, eski Yönetmeliği temel alarak hazırlanan Emniyet Genel Müdürlüğünün 05/06/2014 tarihli ve 47227715-45285-62664-498-78605 sayılı yazısı ile 19/09/2014 tarihli ve 472277l5-45285-62664-655- l19925 sayılı görüş yazılarının dayanak gösterildiğini, bu durumun ilgili mevzuata aykırı olduğunu ve hak mahrumiyeti sonucu doğurduğunu belirterek Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında adına silah taşıma ruhsatı düzenlenmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI 2. İçişleri Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün başvuru konusuna ilişkin 27/07/2023 tarih ve sayılı yazısı ve eklerinde özetle;
2.1. Başvuranın ruhsatlı silah sahibi olabilmesinin ancak Kanun ve Yönetmelik’te belirlenen bütün şartları taşıması kaydıyla mümkün olduğu, kimlerin hangi hal ve şart altında silah ruhsatı alabileceğinin, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun ve 91/1779 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik ile belirlendiği, 2.2. Başvuranın Palandöken İlçe Emniyet Müdürlüğüne müracaatta bulunarak Milli Eğitim Bakanlığında eğitim müfettiş yardımcısı olarak görev yaptığını beyan ederek, 91/1779 sayılı Yönetmelik’in 8-1-e/4 maddesine göre tarafına kamu görevlisi taşıma ruhsatı verilmesi talebinde bulunduğu, görev belgelerinden başvuranın Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğünde eğitim müfettiş yardımcısı olarak görevli olduğunun anlaşıldığı,
2.3. Anılan Yönetmelik’in “Silah taşımalarına izin verilen kamu görevlileri” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendinde, “Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve merkezi yönetim kapsamında yer alan diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli görevleri ve kadroları teftiş ve denetim olan kamu görevlileri ile Sayıştay başraportör, raportör, başsavcı, savcı, denetçi ve denetçi yardımcılarına” düzenlemesinin yer aldığı, 2.4. Başvuranın, il milli eğitim müdürlüğü eğitim müfettişi olarak görev yaptığı, bu ünvanın ise 91/1779 sayılı Yönetmelik’in 8’inci maddesinde yer verilen ünvanlar arasında bulunmadığı, il milli eğitim müdürlüğünde çalışan müfettişin, bakanlık ve idarenin merkez teşkilatında çalışan müfettiş ve denetim elemanı olmadığı göz önüne alındığında, başvurana 91/1779 sayılı Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında kamu görevlisi silah taşıma ruhsatı verilemediği, İfade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT 3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı T.C. Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74’üncü maddesinde: “…Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler…” 4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında: “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”
5. 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’un 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde: “Ateşli silahları ancak;… 3. Cumhurbaşkanı kararı ile silah taşıyabileceklerine karar verilen Devlet, belediye, özel idare ve kamu iktisadi teşebbüsleri memur ve mensupları, …taşıyabilirler veya mesken ya da işyerinde bulundurabilirler.” 6. 01/06/1991 tarih ve 20888 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik’in “Silah taşımalarına izin verilen kamu görevlileri” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendinde: “Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (3) ve (6) numaralı bentleri uyarınca silah taşımalarına karar verilenler; … e) Özellik arzeden görev yapanlardan;… 4) Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve merkezi yönetim kapsamında yer alan diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli görevleri ve kadroları teftiş ve denetim olan kamu görevlileri ile Sayıştay başraportör, raportör, başsavcı, savcı, denetçi ve denetçi yardımcılarına,” 7. 01/03/2022 tarihli ve 31765 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği’nin; 7.1. “Hizmet bölgeleri” başlıklı 31’inci maddesinde: “(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki eğitim müfettişlerinin atama ve yer değiştirmelerine esas olmak üzere, ekonomik ve sosyal yönden gelişmişlik düzeyi ile hizmet gereklerinin karşılanması bakımından birbirlerine benzerlik gösteren iller gruplandırılarak beş hizmet bölgesine ayrılmıştır. Hizmet bölgeleri ve puan değerleri Ek-3’te yer alan Hizmet Bölgeleri, Bölgelere Dahil İller ve Puan Değerleri Formunda gösterilmiştir.” 7.2. “Eğitim müfettişleri başkanlığının kuruluşu” başlıklı 39’uncu maddesinde: “(1) Mevzuatında verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla il millî eğitim müdürlüklerinde eğitim müfettişleri başkanlığı oluşturulur…” 7.3. “Eğitim müfettişi ve eğitim müfettiş yardımcılarının görev ve yetkileri” başlıklı 53’üncü maddesinde: “(1) Eğitim müfettişi ve eğitim müfettiş yardımcılarının görev ve yetkileri şunlardır: a) İldeki her derece ve türden resmî ve özel örgün ve yaygın eğitim kurumları ile özel öğrenci barınma hizmetleri kurumlarının rehberlik, iş başında yetiştirme, denetim, izleme ve değerlendirme, araştırma, inceleme, soruşturma ve ön inceleme çalışmalarını yapmak…” 8. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün 25/04/2023 tarihli ve 2023/11 sayılı Silah İşlemleri Genelgesi’nin 4.2.3.23’üncü maddesinde: “91/1779 Sayılı Yönetmelik’in 8’inci Maddesinin Birinci Fıkrası (e) Bendi (4) Numaralı Alt Bendi Kapsamında; a) Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve merkezi yönetim kapsamında yer alan diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli görevleri ve kadroları teftiş ve denetim olan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında (I) sayılı cetvelde belirtilen genel bütçeli idarelerde ülke genelinde denetim görevi yapan kamu görevlileri ile savunma sanayi uzmanlarına, b) Sayıştay başraportör, raportör, başsavcı, savcı, denetçi ve denetçi yardımcılarına, harçsız ve görev süresi devamınca silah taşıma ruhsatı düzenlenir, savunma sanayi uzmanları hariç merkezi yönetimde görevli ve ülke genelinde denetim yapanlardan, bu görevi yaptığına dair görev belgesi istenir.” Düzenlemelerine yer verilmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ YAHYA AKMAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ
9. Yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın iddiaları, İdarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan Ret Karar Önerisi Kamu Başdenetçisi'ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE A. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme 10. Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğünde eğitim müfettişi olarak görev yapan başvuran, kendisine Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında silah taşıma ruhsatı verilmesini talep etmektedir. 11. Silah ruhsatlarına ilişkin işlemler; 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik ve 2023/11 sayılı Silah İşlemleri Genelgesi hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. 12. İlgili mevzuatta, silah taşıma ruhsatı verilebilecek kamu görevlilerine ve meslek mensuplarına ayrıntılı bir şekilde yer verilmiş olup mezkûr Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendinde, Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar ile birlikte merkezi yönetim kapsamında yer alan diğer kamu kurum ve kuruluşlarında asli görevleri ve kadroları teftiş ve denetim olan kamu görevlileri de silah taşımalarına izin verilen kişiler arasında sayılmıştır. 13. Anılan Genelge’de de ilgili Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve merkezi yönetim kapsamında yer alan diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli görevleri ve kadroları teftiş ve denetim olan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında (I) sayılı cetvelde belirtilen genel bütçeli idarelerde ülke genelinde denetim görevi yapan kamu görevlileri ile savunma sanayi uzmanlarına, Sayıştay başraportör, raportör, başsavcı, savcı, denetçi ve denetçi yardımcılarına, harçsız ve görev süresi devamınca silah taşıma ruhsatı düzenleneceği, ayrıca savunma sanayi uzmanları hariç merkezi yönetimde görevli ve ülke genelinde denetim yapanlardan, bu görevi yaptığına dair görev belgesi isteneceği düzenleme altına alınmıştır. 14. Bahse konu düzenlemelerden asli görevleri ve kadroları teftiş ve denetim olan kamu görevlilerine; merkezi yönetimde görevli olmaları ve ülke genelinde denetim yapıyor olmaları şartıyla silah taşıma ruhsatı verilebileceği anlaşılmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği hükümlerine bakıldığında; eğitim müfettişi olarak görev yapan başvuranın da teftiş ve denetim görevini yürüttüğü ancak başvuranın hizmet bölgesinin il olduğu ve il millî eğitim müdürlüklerinde oluşturulmuş olan eğitim müfettişleri başkanlığı bünyesinde görev yaptığı görülmektedir. Nitekim anılan Yönetmelik’in 53’üncü maddesinde eğitim müfettişi ve eğitim müfettiş yardımcılarının görev ve yetkileri arasında sayılmış olan, “ildeki her derece ve türden resmî ve özel örgün ve yaygın eğitim kurumları ile özel öğrenci barınma hizmetleri kurumlarının rehberlik, iş başında yetiştirme, denetim, izleme ve değerlendirme, araştırma, inceleme, soruşturma ve ön inceleme çalışmalarını yapmak” düzenlemesinden de başvuranın bağlı bulunduğu il sınırları içerisinde görevini yürüttüğü sonucuna ulaşılmaktadır. Tüm bu hususlar çerçevesinde; başvuranın Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında silah taşıma ruhsatı verilebilmesi için aranan, merkezi yönetimde görevli olma ve ülke genelinde denetim yapıyor olma şartlarını taşımadığı değerlendirilmiştir. 15. Bunların yanında Danıştay 15. Dairesinin 22/05/2018 tarihli ve E.2015/7501, K.2018/5115 sayılı kararında da silah taşıma ruhsatı verilmesinin herkese tanınmış bir hak olmadığı şu şekilde ifade edilmiştir: “Kamu düzeninin, genel asayişin, kamu yararının korunması amacıyla temel hak ve hürriyetlerin, Anayasa'nın sözüne ve ruhuna uygun olarak Kanunla sınırlanabileceği Anayasa kuralıyla benimsenmiş olmakla birlikte, silah taşıma ya da bulundurma ruhsatı almanın herkese tanınmış temel bir hak ve özgürlük olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Belirlenen çerçevede, silah taşıma ve bulundurmaya ilişkin yapılan düzenlemelerde konuya özgü kurallara yer verilmesinin ve dayanağı Kanun hükümlerini aşmamak üzere sınırlamalar yapılabileceğinin kabulü gerekmektedir.” 16. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğünde eğitim müfettişi olarak görev yapan başvurana Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında silah taşıma ruhsatı verilmemesinde hukuka ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme 17. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 6’ncı maddesinde yer verilmiş olup, idareden istenilen bilgi ve belgelerin süresi içinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği ayrıca idarenin başvuranla ilgili işlemlerinde “kanunlara uygunluk”, “makul sürede karar verme”, “hesap verilebilirlik”, “şeffaflık”, ve “kararların gerekçeli olması” ilkelerine uygun davrandığı, ancak idari işleme karşı hangi sürede hangi mercilere başvurulabileceği bildirilmediğinden “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uygun davranmadığı anlaşılmış olup idarenin bundan böyle bu ilkeye de uyması beklenmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA 18. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca gerekçeli ret kararının başvurana tebliğinden itibaren varsa dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup, Erzurum İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır. VII. KARAR Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE; Kararın Başvurana ve İçişleri Bakanlığına tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
