İcralık Olan Memura Disiplin Cezası Verilir mi?
Devlet memuru olarak çalışan kişilerin memurlukları devam ederken borçlarından dolayı disiplin cezası ile karşı karşıya kalmaları mümkündür.657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 . maddesinde kınama cezası verilmesi gereken fiillerin anlatıldığı bölümde "Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak," fiilinin kınama cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür.Bu yazımızda devlet memurunun hangi durumlarda borcundan dolayı ceza alabileceğini,her maaşına haciz gelen memura disiplin cezası verilmesi gerekip gerekmediğini açıklamaya çalışacağız.
Her İcraya Verilen Memura Ceza Verilir mi?
Devlet memurlarına borçlarından dolayı disiplin cezası ile verilebilmesi için kanun maddesinde yer alan iki unsurun bir arada gerçekleşmiş olması gerekmektedir.Bunlardan birincisi borcun kasten ödenmemesi ikincisi ise borcunu ödemeyen memura karşı yasal takip icra işlemlerinin başlatılmış olması gerekmektedir.Borcunu kasten ödemeyen memurun bu eyleminden idare yasal takip yapılması halinde haberdar olacaktır.
Bu düzenlemeye göre, memura herhangi bir borcundan dolayı değil, kasten ödemediği için hakkında yasal yollara gidilen borcundan dolayı kınama cezası verilebilecektir.
Kanun maddesinde Borçlarını kasten ödemeyen memur dediği için İçinde bulunduğu maddi sıkıntılar sebebiyle ödeyemeyenler,maaşından kendisi ve ailesi için geçinebileceği miktardan sonra ödemeye yetecek gücü bulunmadığından dolayı ödeyemeyenlerin bunu ispatlamaları halinde bu maddenin ceza vermeye yetersiz olacağı kanaatindeyiz.
Nitekim Danıştay Onikinci Dairesinin 16/12/2014 tarih ve 2014/9072 sayılı Kararında; "...davacı hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/B-k maddesi uyarınca işlem tesis edilmiş olup; ilgili memura üzerine atılı disiplin suçunun oluşması yönünden kasıt unsurunun varlığı öngörülmüş iken, madde kapsamında yer alan fiilin kasıt olarak işlendiğini gösterecek nitelikte, davacının borcunu ödeme imkanı bulunmasına rağmen ödemediği yönünde bir tespit yapılmadan hakkında tesis edilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yönünde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir." şeklinde karar vererek borcunu ödemeyen memura ceza verilebilmesi için kasıt unsurunun varlığının tespitinin yapılmasını istemiş ,borcunu ödemeyen memura kasıt unsuru gözetilmeden verilen cezayı iptal etmiştir.
Danıştay Başkanlığı benzer nitelikte Danıştay 8. Dairesinin 15/11/2005 tarihli ve E.2004/3126, K.2005/4666 sayılı ve yine Danıştay 12. Dairesinin 13/03/2009 tarihli ve E. 2007/342, K. 2009/1324 sayılı ilamlarında da kasıt unsurunun tespitinin yapılması yönünde kararlar vermiştir.
İdarelerin memurun borcundan dolayı disiplin soruşturması yapması durumunda yukarıda yer alan mahkeme kararında yer alan hususları göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.
İdareler borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olan memur hakkında disiplin soruşturmasını olayın öğrenildiği tarihten itibaren bir ay içinde açmak zorundadırlar.Eğer soruşturmaya başlanmazsa, disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Öte yandan, “borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olma” fiilinin işlendiği tarihten itibaren iki yıl geçmişse, bu fiilden dolayı memura disiplin cezası verilemez.
Ayrıca Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesi, disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların sicilden silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanacağını hüküm altına almıştır. Borçlarını kasten ödemeyerek "hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak" fiilinin Devlet Memurları Kanunu'nda karşılık gelen disiplin cezası "kınama" cezasıdır. Eğer memur söz konusu fiili, disiplin cezasının bir süre sonra sicilden silinmesini düzenleyen süreler içinde yeniden işlemesi durumunda amirlerince bir derece ağır ceza olan "aylıktan kesme" cezası verilebilmesi de mümkün bulunmaktadır
