Görevden uzaklaştırılan memurun maaşından kesilen tutar karar kesinleşmeden iade edilmemeli
Danıştay İkinci Dairesi, görevden uzaklaştırma nedeniyle eksik ödenen maaşlarının idarece ilgiliye ödenebilmesi için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 141. maddesinin yollamada bulunduğu 143. madde uyarınca, ancak beraat kararının kesinleşmesinden sonra mümkün bulunduğuna hükmetti.
T.C.
DANIŞTAY
2. DAİRE
Esas No: 2016/8979
Karar No: 2019/2428
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
..........................Başkanlığında bilgisayar işletmeni olarak görev yapmakta iken, İhale Şube Müdürlüğünde görevlendirilen davacının da aralarında yer aldığı ilgililer hakkında; davalı Üniversitenin merkez kampüs alanının 3. derece arkeolojik sit alanı statüsünden çıkarılması amacıyla yapılan çalışmalar kapsamında, sondaj kuyusu açılması için yapılan ihale işlemlerinde usulsüzlükler tespit edilmesi üzerine, 18/04/2011 ve 13/05/2011 tarihli soruşturma emirleriyle disiplin ve ceza soruşturması başlatılmıştır. Bu kapsamda, davacı hakkında 04/05/2011 tarihinde başlatılan uzaklaştırma tedbiri, Aydın 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2012/232 sayılı dosyasındaki ceza kovuşturmasının devam etmesi nedeniyle, her iki ayda bir uzatılmıştır.
Davacı, görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırılması ve görevden uzaklaştırma nedeniyle eksik ödenen parasal haklarının tarafına iade edilmesi yolundaki taleplerle 24/06/2014 tarihinde davalı idareye başvurmuş, bu başvurunun davalı idarece zımnen reddedilmesi üzerine, bu işlemin iptali ve görevden uzaklaştırma nedeniyle eksik ödenen parasal haklarının yasal faizi ile birlikte tarafına iadesi ve işlem nedeniyle uğradığını iddia ettiği 75.036,45-TL maddi, 50.000,00-TL manevi olmak üzere toplam 125.036,45-TL tazminatın tarafına ödenmesine hükmedilmesi istemiyle temyizen görülmekte olan davayı açmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun;
"Ceza kovuşturması sırasında görevden uzaklaştırma" başlıklı 140. maddesinde, "Haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan Devlet memurları da 138 inci maddedeki yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilirler.";
"Görevden uzaklaştırılan veya görevinden uzak kalan memurların hak ve yükümlülüğü" başlıklı 141. maddesinde, "Görevden uzaklaştırılan ve görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisi ödenir. Bu gibiler bu Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam ederler.
143 üncü maddede sayılan durumların gerçekleşmesi halinde, bunların aylıklarının kesilmiş olan üçte biri kendilerine ödenir ve görevden uzakta geçirdikleri süre, derecelerindeki kademe ilerlemesinde ve bu sürenin derece yükselmesi için gerekli en az bekleme süresini aşan kısmı, üst dereceye yükselmeleri halinde, bu derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir.";
"Tedbirin kaldırılması" başlıklı 142. maddesinde, "Soruşturma sonunda disiplin yüzünden memurluktan çıkarma veya cezai bir işlem uygulanmasına lüzum kalmıyan Devlet memurları için alınmış olan görevden uzaklaştırma tedbiri, 138 inci maddedeki yetkililerce (Müfettişler tarafından görevden uzaklaştırılanlar hakkında atamaya yetkili amirlerce) derhal kaldırılır.
Görevden uzaklaştırma tedbirini kaldırmıyan görevli hakkında 139 uncu madde hükmü uygulanır.";
"Memurun göreve tekrar başlatılması zorunlu olan haller" başlıklı 143. maddesinde, "Soruşturma veya yargılama sonunda yetkili mercilerce:
a) Haklarında memurluktan çıkarmadan başka bir disiplin cezası verilenler;
b) Yargılamanın men'ine veya beraatine karar verilenler;
c) Hükümden evvel haklarındaki kovuşturma genel af ile kaldırılanlar;
ç) Görevlerine ve memurluklarına ilişkin olsun veya olmasın memurluğa engel olmayacak bir ceza ile hükümlü olup cezası ertelenenler;
Bu kararların kesinleşmesi üzerine haklarındaki görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılır.";
"Görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırılmasında amirin takdiri" başlıklı 144. maddesinde, "140 ıncı ve 142 nci maddelerde 143 üncü maddenin a, b, c fıkralarında yazılı olanlar hakkındaki görevden uzaklaştırma tedbiri, Devlet memurunun soruşturmaya konu olan fiillerinin, hizmetlerini devama engel olmadığı hallerde her zaman kaldırılabilir.";
"Süre" başlıklı 145. maddesinde, "Görevden uzaklaştırma; bir disiplin kovuşturması icabından olduğu takdirde en çok 3 ay devam edebilir. Bu süre sonunda hakkında bir karar verilmediği takdirde memur görevine başlatılır.
Bir ceza kovuşturması icabından olduğu takdirde görevinden uzaklaştırmaya yetkili amir (Müfettişlerin görevinden uzaklaştırdıkları memurlar hakkında atamaya yetkili amir) ilgilinin durumunu her iki ayda bir inceliyerek görevine dönüp dönmemesi hakkında bir karar verir ve ilgiliye de yazı ile tebliğ eder." hükümleri bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare Mahkemesi kararının, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmı, davalı idare tarafından temyiz edilmediğinden kesinleşmiştir.
Davacının Temyiz İstemi Yönünden:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin varlığına bağlı olup, davalı idarelerce ileri sürülen hususlar, İdare Mahkemesi kararının; maddi ve manevi tazminat talebinin reddine ilişkin kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Davalı İdarenin Temyiz İstemi Yönünden;
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun yukarıda anılan 141. maddesinin ikinci fıkrasında, 143. maddede sayılan durumların gerçekleşmesi hâlinde, görevden uzaklaştırılan memurlara, aylıklarının kesilmiş olan üçte birinin ödeneceği ve görevden uzakta geçirdikleri süre, derecelerindeki kademe ilerlemesinde ve bu sürenin derece yükselmesi için gerekli en az bekleme süresini aşan kısmının, üst dereceye yükselmeleri halinde, bu derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirileceği belirtilmiş; 143. maddede ise bu hâller sınırlı olarak sayılmış ve tedbirin kaldırılması hususu, bu hâllerin / kararların kesinleşmesi şartının gerçekleşmesi durumuna bağlanmıştır. Bu durumda, 143. maddede anılan hâller gerçekleşmemiş iken, görevden uzaklaştırma tedbiri sona erdirilerek görevine iade edilen memurlara, aylıklarının kesilmiş olan üçte birinin ödenebilmesi, 143. maddede belirtilen kararların kesinleşmesinden sonra mümkün bulunmaktadır.
İdare Mahkemesi kararında, davacı tarafından, 03/03/2015 tarihinde dosyaya sunulan Aydın 2. Ağır Ceza Mahkemesine ait duruşma tutanağında, davacının beraatine karar verildiği belirtilmekteyse de; uyuşmazlıkta, görevden uzaklaştırma nedeniyle eksik ödenen maaşlarının idarece davacıya ödenebilmesi, anılan Kanun'un 141. maddesinin yollamada bulunduğu 143. madde uyarınca, ancak beraat kararının kesinleşmesinden sonra mümkün bulunmaktadır.
Bu durumda, İdare Mahkemesi kararının; işlemden kaynaklanan maddi zararların (maaştan yapılan 1/3 oranındaki kesinti ve diğer parasal haklar) tazminen davacıya ödenmesi yolundaki kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
