Eşlerin memur olması durumunda çocuklar için harcırahı kim alır
Sürekli görev yolluğu ödemelerinde her ikisi de memur olan kişilerin yolluk ödemelerinde tereddüt yaşanan durumlardan biriside aile bireyleri için ödenecek harcırah kısmında yaşanmaktadır.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 4. maddesinde , "Bu kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan memur ve hizmetliler ile aile fertlerine ve aynı kurumlarda fahri olarak çalışanlara" kanunda öngörülen hallerde harcırah verileceği hükmüne yer verilmiş,aynı kanunun 3 maddesinde ise "aile fertlerinin "memur ve hizmetlinin, harcırah verilmesini gerektiren olay sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ile bakmakla yükümlü olduğu usul ve furuunu ve erkek ve kız kardeşlerini" ifade edeceği açıklanmış bulunmaktadır.Kanun maddesinde geçen Usul kelimesi , “asıl” kelimesinin çoğulu olup, bir şeyin varlığının dayandığı asıl kaynağı ifade eder. Bu bakımdan, kanunlarımızda usul deyimi, bir kimsenin ana ve babası ile her dereceden büyükanne ve büyükbabaları kapsayan anlamda kullanılmaktadır. “Füru” deyimi ise, dal ve kol anlamındaki “fer”in çoğulu olup, çocuklar, torunlar ve onların çocuklarını ifade etmektedir. Bir başka ifade ile yek diğerinin sulbunden gelenler arasındaki hısımlığa usul ve füruu hısımlığı denir. Kanunun ifade ettiği hısımlık tabi usul füruu hısımlığıdır. Buna göre; anne, baba, dede, nine, çocuklar ve torunlar ve torunların çocukları için harcırah alınır.Burada dikkat edilmesi gereken bir husus ise maddede geçen “bakmakla yükümlü” olduğu kavramıdır. Harcırah Kanunu’nda bakmakla yükümlü olduğu kavramıyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmadığı gibi herhangi bir kanuna da atıfta bulunmamıştır. Harcırah ödemesinin kişinin beyanı esasına dayandığı kabulünden hareket edersek kişinin beyannamesinde bakmakla yükümlü olduğunu ifade ettiği usül ve füruu ile erkek ve kız kardeşi için harcırah ödenmesi gerekmektedir.
Sürekli Görev Yolluğunda Aile Fertleri İçin Yer Değiştirme Masrafı
Harcırah Kanununun Yurtiçinde yer değiştirme masrafı başlıklı 45. maddesinde yer alan " Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin on katı (Bu miktar yurtiçi gündeliğinin kırk katını aşamaz)," hükümüne göre memur olan eşler aile fertleri için yer değiştirme masrafı olarak kendi yevmiyelerinin 40 katına kadar yer değiştirme masrafı alabilirler.Kanun maddesinde zikredilen durum her ikisi de memur olan eşlerin her biri için ayrı ayrı değerlendirilmeli ve harcırah ödemeleri buna göre yapılmalıdır.
Yazımızın yukarıda yer alan kısmında ayrıntılı olarak anlatıldığı üzere her ikisi de memur olan eşlerin tayinlerinin aynı yerden aynı yere çıkması durumunda çocukların anne veya baba tarafından beyan edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.Ancak farklı yerlerde görev yapmakta iken eş durumu ile tayin olunması durumunda tayini çıkan eşin beyanda çocukları bildirebilmesi için çocukların fiilen tayini çıkan eşle yaşıyor olması gerekmektedir.
Bunun yanında memurların yanında birlikte yaşadıkları anne baba,kardeş gibi aile fertleri de bulunuyor ve bunlarda memurlarla birlikte tayin olunacak yere gidiyorlarsa ilgili aile fertleri için de aile masrafı talep edilebilir.Ancak burada memurlar kendi anne,baba veya kardeşleri gibi usul furü aile bireylerini bizzat kendi sürekli görev yolluğu beyanlarında bildirmek zorundadırlar.Yani erkek olan memur eşinin annesi için harcırah alamaz iken bayan memurun kendi annesini tayin olduğu yere beraberinde götürmek şartı ile harcırah alması mümkündür.
Konunun daha iyi anlaşılması için bir örnekle açıklamak gerekirse:
Her ikiside memur olan eşlerin naklen tayinleri çıkmış ve ilgili memurların 5 çocuğu,erkek memurun anne ve babası ile kadın memurun 2 kardeşinin memurların yanında yaşadığını varsaydığımızda sürekli görev yolluğu ödemesinde memurlar beyanlarını aşağıda gösterildiği gibi yapabileceklerdir.
Erkek Memur : Çocuklar ile anne ve babası için Aile masrafı talep edebilir.
Bayan Memur:Çocuklar ile kardeşleri için aile masrafı talep edebilir.
Ancak burada memurlar ile birlikte gidecek olan aile fertlerinin sayısı 9 olduğundan ve her bir memur aile fertleri için kendi yevmiyesinin toplamda 40 katına kadar yer değiştirme masrafı alabileceğinden her ikiside memur olan eşler yanlarında 9 kişi götürmüş olsalar bile toplamda 40 kat +40 kat olmak üzere yer değiştirme masrafı alabilecek ve aile fertlerinden biri için yer değiştirme masrafı hesaplanmayacaktır.
Yer değiştirme masrafında dikkat edilmesi gereken hususlardan biriside çocuklar için yapılan beyanda tüm çocukların bir memur tarafından beyan edilme zorunluluğu olmamasıdır.Örneğin 6 çocuğu olan ve her ikiside memur olan eşler yer değiştirme masrafında tüm çocuklar için yer değiştirme masrafı alabilmek için erkek memur 4 çocuk bayan memur 2 çocuk şeklinde kendi beyanlarında gösterebilirler.Ancak burada da dikkat edilmesi gereken husus diğer memur tarafından beyan edilen çocuk için diğer eşin beyan vermemesi gerekmektedir.
Sürekli Görev Yolluğunda Aile Fertlerinin Yol Parası ve Yolda Geçen Süreler İçin Yevmiye Ödenmesi
Harcırah kanununun Aile masrafının miktarı başlıklı 44. maddesinde "Aile masrafı, aile fertlerinden her biri için memur veya hizmetlilerin bu Kanuna göre müstehak oldukları taşıt ücreti ile gündeliklerinden oluşur." hükmü yer almaktadır.Yer değiştirme masrafında her bir memur için 40 kat sınırlaması getirilmiş iken memurun yanında götürmüş olduğu aile fertleri için ödenecek taşıt ücretlerinde ve yolda geçen süreler için ödenecek yevmiyeler için herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir.Bu nedenle yukarıda vermiş olduğumuz örnekte yer alan tüm aile fertleri için taşıt parası ve yolda geçen süreler için yevmiye ödenebilecektir.Burada da çocuklar için alınacak aile masrafı çocukları beyan eden memur tarafından alınacak olup erkek memurun anne ve babası erkek memur tarafından beyan edilmeli ve bayan memurun kardeşleri bayan memur tarafından beyan edilmeli ve ödemeler buna göre yapılmalıdır.
Bu yazının tüm hakları Mevzuatinyeri.com’a aittir. 5856 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca alıntılanamaz. Aktif link verilmek suretiyle paylaşılabilir.
Diğer güncel makalelerimizden haberdar olmak için Facebook Grubumuza üye Olabilirsiniz.
