Disiplin cezasında tekerrür uygulaması hakkında Danıştay kararı
Memurlara verilecek olan disiplin cezalarında tekerrür uygulaması en sık yanlış yapılan hususların başında gelmektedir.Konuya ilişkin olarak Danıştay Başkanlığınca verilmiş olan bir kararda disiplin cezalarında tekerrür uygulamasının nasıl yapılması gerektiği ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Danıştay Kararında yer alan tekerrür uygulamasının açıklanması
"657 sayılı Kanun'da düzenlenen tekerrür müessesesi, bu Kanun'a göre cezalandırılan bir fiil veya halin belli aralıklarla işlendiği durumlarda, cezanın arttırılarak bir derece ağır ceza olarak uygulanması anlamına gelmektedir. Kanun'da yer alan düzenlemeye göre tekerrür nedeniyle bir derece ağır ceza verilebilecek iki durum bulunmaktadır.
Bu durumlardan ilkinde, cezaya konu olacak fiil veya halin gerçekleşmesinin ardından usulüne uygun olarak yapılacak disiplin soruşturması sonucunda fiilin cezalandırılarak cezanın ilgiliye bildirilmesini takiben aynı veya benzer bir fiilin önceki cezanın özlük dosyasından silenme süresi içinde bir daha işlenmesi gerekmektedir.
Diğer durumda ise almış olduğu ilk disiplin cezası kendisine tebliğ edilen ilgilinin, aynı derecede cezayı gerektiren fakat farklı vasıftaki bir fiil veya hal nedeniyle ikinci kez cezalandırılması ve bu cezanın kendisine bildirilmesinden sonra, önceki cezaların özlük dosyasından silenme süresi içinde, tekrar aynı derecede cezayı gerektiren fakat öncekilerden farklı vasıftaki bir fiil veya hali gerçekleştirmiş olması gerekmektedir.
Tekerrür hükümleri kamu görevlisinin davranışlarında daha dikkatli olmasını sağlamak amacını taşıdığından tekerrüre esas alınan önceki ceza veya cezaların ilgiliye tebliğ edilmiş olması, tekerrür hükümlerinin uygulanmasının doğal şartlarındandır. Aksi bir durum öngörülebilirlik ilkesine de aykırılık oluşturacaktır."
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2016/219 E. , 2019/2802 K.
TEMYİZ EDEN (DAVACI) :
KARŞI TARAF (DAVALI) :
VEKİLİ :
İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... Kaymakamlığına bağlı Toplum Sağlığı Merkezinde hekim olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/D-(b) maddesi uyarınca bir yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 04/12/2014 tarih ve 2014/78 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: 14/04/2014 tarihinde bir gün, 16/04/2014 tarihinde bir gün, 21/04/2014 - 22/04/2014 tarihleri arasında iki gün ve 28/04/2014 - 29/04/2014 tarihleri arasında iki gün göreve gelmediği, yapılan disiplin soruşturması ile sübuta eren davacının, geçmişte almış olduğu iki aylıktan kesme cezası nedeniyle tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, göreve gelmediği iddia edilen günlerde Toplum Sağlığı Merkezi başkanından kurum işleri ile adliyede olan işlerini halletmek için izin aldığı, diğer günlerde ise görevinin başında olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : 657 sayılı Kanun'da düzenlenen tekerrür hükümleri oluşmaksızın davacının bir üst ceza olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediğinden, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
... Kaymakamlığına bağlı Toplum Sağlığı Merkezinde hekim olarak görev yapan davacının, 14/04/2014 tarihinde bir gün, 16/04/2014 tarihinde bir gün, 21/04/2014 - 22/04/2014 tarihleri arasında iki gün göreve gelmemesi ile ilgili olarak Kaymakamlık makamınca verilen soruşturma izni üzerine disiplin soruşturmasına başlanılmış ancak daha sonra soruşturmaya, 28/04/2014 - 29/04/2014 tarihleri arasında iki gün göreve gelmeme eylemi de ek soruşturma oluru alınmaksızın dahil edilmiştir.
Disiplin soruşturması sonucunda davacının bu eylemlerinin sübuta erdiği kanaatine varılarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/C-(b) maddesi uyarınca ayrı ayrı dört defa aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılması teklif edilmiş ancak Kaymakamlık makamınca, davacının daha önce de almış olduğu aylıktan kesme cezaları bulunduğundan bahisle teklifin il disiplin kurulu tarafından değerlendirilmesi talep edilmiştir. Kaymakamlık tarafından kendisine gönderilen dosyası inceleyen il disiplin kurulu, davacının, dört ayrı eyleminden dolayı tek bir aylıktan kesme cezası verilmesine ancak daha önce almış olduğu iki aylıktan kesme cezasının bulunduğu ve aynı derecede cezayı gerektiren farklı fiil ve hallerin üçüncü kez işlendiğinden bahisle tekerrür hükümleri uyarınca bir derece ağır ceza olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına karar vermiştir.
Bakılan dava bu işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin ikinci fıkrasında, "Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
657 sayılı Kanun'da düzenlenen tekerrür müessesesi, bu Kanun'a göre cezalandırılan bir fiil veya halin belli aralıklarla işlendiği durumlarda, cezanın arttırılarak bir derece ağır ceza olarak uygulanması anlamına gelmektedir. Kanun'da yer alan düzenlemeye göre tekerrür nedeniyle bir derece ağır ceza verilebilecek iki durum bulunmaktadır.
Bu durumlardan ilkinde, cezaya konu olacak fiil veya halin gerçekleşmesinin ardından usulüne uygun olarak yapılacak disiplin soruşturması sonucunda fiilin cezalandırılarak cezanın ilgiliye bildirilmesini takiben aynı veya benzer bir fiilin önceki cezanın özlük dosyasından silenme süresi içinde bir daha işlenmesi gerekmektedir.
Diğer durumda ise almış olduğu ilk disiplin cezası kendisine tebliğ edilen ilgilinin, aynı derecede cezayı gerektiren fakat farklı vasıftaki bir fiil veya hal nedeniyle ikinci kez cezalandırılması ve bu cezanın kendisine bildirilmesinden sonra, önceki cezaların özlük dosyasından silenme süresi içinde, tekrar aynı derecede cezayı gerektiren fakat öncekilerden farklı vasıftaki bir fiil veya hali gerçekleştirmiş olması gerekmektedir.
Tekerrür hükümleri kamu görevlisinin davranışlarında daha dikkatli olmasını sağlamak amacını taşıdığından tekerrüre esas alınan önceki ceza veya cezaların ilgiliye tebliğ edilmiş olması, tekerrür hükümlerinin uygulanmasının doğal şartlarındandır. Aksi bir durum öngörülebilirlik ilkesine de aykırılık oluşturacaktır.
Dava konusu işlem, yukarıda açıklanan tekerrür şartları yönünden incelendiğinde;
Davacıya tekerrür hükümlerinin uygulanmasına neden olan iki aylıktan kesme cezasından ilki olan 25/08/2010 tarih ve 160 sayılı söz konusu cezanın özü itibarıyla kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olmasına rağmen bir derece hafif ceza uygulaması nedeniyle bu cezanın aylıktan kesme şeklinde uygulandığı ve davacıya 27/09/2010 tarihinde tebliğ edildiği görülmektedir.
Dolayısıyla ilk cezanın aslında aylıktan kesme cezasını gerektirir bir hal nedeniyle verilmemiş olması nedeniyle aynı derecede cezayı gerektiren farklı fiil ve hallerin üçüncü kez işlenmesinden söz edilemeyeceği ancak öyle olduğu kabul edilse dahi (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/C-(ı) maddesi uyarınca aylıktan kesme cezası verilmesine neden olan) ikinci disiplin suçunun, ilk cezanın tebliğ tarihinden sonraki bir tarihte işlenmiş olması gerektiği halde bu suçun, ilk cezanın tebliğ tarihi olan 27/09/2010 tarihinden önce işlendiği ve bu suç nedeniyle teklif edilen Devlet memurluğundan çıkarma cezasının, yüksek disiplin kurulunca 03/08/2010 tarihinde reddedilmesi üzerine 06/10/2010 tarihinde tekerrüre esas alınan ikinci aylıktan kesme cezasının tesis edildiği görülmektedir.
Dava konusu olayda, aynı fiil veya halin tekerrürünün söz konusu olmadığı gibi aynı derecede cezayı gerektiren farklı fiil ve hallerin üçüncü kez işlenmesi durumunun da meydana gelmediği ayrıca ikinci suçun, ilk cezanın tebliğ tarihinden önce işlendiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 657 sayılı Kanun'da düzenlenen tekerrür hükümleri oluşmaksızın davacının bir üst ceza olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
