Danıştay, öğretmenlerin görevden uzaklaştırıldıkları dönemde ek ders ücretinden faydalanamayacaklarına hükmetti
Haklarında başlatılan soruşturmalar neticesinde görevlerinden uzaklaştırılan öğretmenlerin, görevlerine iade edildikten sonra, görevden uzaklaştırma nedeniyle, fiilen görev yapmadıkları dönemde yoksun kaldıkları ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte taraflarına ödenip ödenmeyeceği hususundan kaynaklanan bölge idare mahkemesi idari dava daireleri kararları arasındaki aykırılığın, “öğretmenlerin görevden uzaklaştırıldıkları döneme ilişkin ek ders ücretlerinin görevden uzaklaştırma işlemi bir yargı kararı ile iptal edilmedikçe yasal faiziyle birlikte ödenmesinin kanunen mümkün olmadığı” doğrultusunda giderilmesine yönelik Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 12/10/2023 tarih ve E:2023/31, K:2023/36 sayılı kararı.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2023/31
Karar No : 2023/36
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ
İSTEMİ HAKKINDA KARAR
İzmir Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 24/05/2023 tarih ve E:2023/18, K:2023/18 sayılı kararıyla;
................ vekili Av................................. tarafından, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 14/03/2023 tarih ve E:2023/359, K:2023/453 sayılı kararı ile Ankara Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 06/10/2020 tarih ve E:2020/683, K:2020/1729 sayılı kararı arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
"Aykırılığın davanın konusu işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi yolundaki Ankara Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkimi .......................................................... ın.. açıklamaları
dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI :
A-İZMİR BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 2. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2023/359 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: .................... ili, .............. ilçesi, ....... Ortaokulu'nda ilköğretim matematik öğretmeni olarak görev yapmakta iken 25/01/2019 tarihinde görevinden uzaklaştırılan ve 28/02/2022 tarihinde görevine iade edilen davacı tarafından, bu döneme ilişkin olarak sonradan ödenen 1/3 oranındaki aylıklara işletilecek yasal faizlerin ve ek ders ücretleri ile bu ek ders ücretlerine işletilecek yasal faizlerin ödenmesi istemiyle 01/04/2022 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin 04/04/2022 tarih ve 47025164 sayılı işlemin iptali ile aylık tutarlarına ilişkin faizlerin ve ödenmeyen ek ders ücretleri ile bu ücretlere işletilecek yasal faizlerin ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
Aydın 1. İdare Mahkemesinin 30/11/2022 tarih ve E:2022/1491, K:2022/2051 sayılı kararının özeti:
Anayasa'nın 125. maddesine; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 137. , 140., 141. ve 143.maddelerine; 439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun'un Ek 1. Maddesine; 16/12/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendine, 6. maddesinin 1. fıkrasına, 8. ve 12. maddelerine, 17. maddesinin 1. fıkrasına, 25. maddesinin 1. fıkrasına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Ek 32. maddesine yer verildikten sonra,
Aktarılan mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; 657 sayılı Kanunun 137 ila 145. maddelerinde görevden uzaklaştırma tedbiri ile ilgili hükümlerin ayrıntılı olarak düzenlendiği, 141. maddede görevden uzaklaştırılan memura bu dönemde aylıklarının 2/3'sinin ödeneceği, 143. maddedeki durumların ortaya çıkması nedeniyle göreve iade edilen memura ise kesilmiş olan 1/3 oranındaki aylıkların iade edileceği, bu sürelerin memuriyette geçmiş gibi değerlendirileceğinin kurala bağlandığı,
Bu bakımdan; davacının yargılanmış olduğu suçtan beraat ettiği, bu suç isnadı nedeniyle görevinden uzak kalmasından dolayı maaşlarından 1/3 tutarında kesinti yapıldığı, bu kesintiye yönelik kendisinin herhangi bir kusurunun bulunmadığı, diğer yandan, söz konusu işlem hiç tesis edilmemiş olsaydı, davacının fiilen çalışma şartını yerine getireceği, dolayısıyla Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün eğitim kurumunda öğretmen olarak görev yapıyor olması nedeniyle ek ders ücreti ödemelerinden de yararlanabilecek olduğu sonucuna varıldığı, bu döneme ilişkin olarak alamadığı 1/3 oranındaki aylıklara işletilecek yasal faizlerin ve ek ders ücretleri ile bu ek ders ücretlerine işletilecek yasal faizlerin ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmediği,
Öte yandan, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunduğundan davacıya sonradan ödenen 1/3 oranındaki maaşlarının tahakkuk tarihinden itibaren işletilecek yasal faizin, ayrıca ek ders ücretleri ile bu ücretlere tahakkuk tarihinden itibaren işletilecek yasal faizin davalı idarece hesaplanarak davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle,
dava konusu işlemin iptaline, davacının görevinden uzakta geçirdiği döneme ilişkin olarak 1/3 oranında ödenen maaşlara tahakkuk tarihinden itibaren işletilecek yasal faizin ve ek ders ücretleri ile bu ücretlere tahakkuk tarihinden itibaren işletilecek yasal faizin davalı idarece hesaplanarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 14/03/2023 tarih ve E:2023/359, K:2023/453 sayılı kararının özeti:
Davacının görevden uzaklaştırıldığı döneme ilişkin olarak sonradan ödenen 1/3 maaşlara tahakkuk tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi yönünden;
Aydın 1. İdare Mahkemesince verilen 30/11/2022 tarih ve E:2022/1491, K:2022/2051 sayılı kararın, "davacının görevden uzaklaştırıldığı döneme ilişkin olarak sonradan ödenen 1/3 maaşlarına işletilecek yasal faizin ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmı yönünden dava konusu işlemin iptali ile davacının görevden uzaklaştırıldığı döneme ilişkin olarak ödenen 1/3 maaşlara tahakkuk tarihinden itibaren işletilecek yasal faizin davalı idarece hesaplanarak davacıya ödenmesi" ne yönelik kısmı yönünden dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, istinaf başvurusunun kabulünü gerektiren başka bir neden de bulunmadığı,
Davacının görevden uzaklaştırıldığı döneme ilişkin ek ders ücreti ödenmesi talebine ilişkin kısmı yönünden; 439 sayılı Kanun'un Ek 1. Maddesine; 16/12/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendine, 6. maddesinin 1. ve 3. fıkralarına, 8. ve 12. maddelerine, 25. maddesinin 1. fıkrasına yer verildikten sonra,
Yukarıda alıntısı yapılan yasal ve yönetsel düzenlemelere göre; uyuşmazlık konusu ek ders ücretinin ödenebilmesi için fiilen görev yapılmış olmasının şart olduğu,
Öte yandan, davacı hakkında verilen görevden uzaklaştırma kararının, hukuka aykırı olduğundan bahisle idare mahkemesince verilmiş bir iptal kararı bulunmadığından, hukuka uygunluk karinesinden yararlanacağı, dolayısıyla davacının fiilen görev yapamamasında idareye kusur atfedilemeyeceğinin açık olduğu,
Bu durumda, davacı tarafından talep edilen ek ders ücretinin asli göreve bağlı olarak ödenen bir özlük hakkı olmadığı, fiilen çalışmaya bağlı olduğu ve görevden uzak kalınan dönemler için ödenmesinin mümkün olmadığı, bu itibarla hakkında uygulanan görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılarak görevine iade edilen davacının, görevden uzaklaştırıldığı süre zarfında fiilen görev yapmadığından, ek ders ücretinin yasal faizi ile birlikte ödenmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı,
Ayrıca, dava konusu işlemin davacının görevden uzaklaştırıldığı döneme isabet eden ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmı hukuka uygun bulunduğundan, davacının bu işleme bağlı parasal hak talebinin de reddi gerektiği gerekçesiyle,
davalı idarenin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, Aydın 1. İdare Mahkemesince verilen 30/11/2022 tarih ve E:2022/1491, K:2022/2051 sayılı kararın; "dava konusu işlemin; davacının görevden uzaklaştırıldığı dönemde alamadığı ek ders ücretlerinin yasal faiziyle ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin kısmının iptali ile davacının görevden uzaklaştırıldığı döneme ilişkin ek ders ücretlerinin tahakkuk tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle davacıya ödenmesine" ilişkin kısmının kaldırılmasına, bu kısım yönünden davanın reddine, diğer kısımlar yönünden ise istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
B-ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 2. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2020/683 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, ............................................ ...... Anadolu Lisesinde tarih
öğretmeni olarak görev yapmaktayken, görevden uzaklaştırıldığı 29/07/2016-27/10/2016 ile 06/01/2017-22/03/2018 tarihleri arasında yoksun kaldığı ek ders ücretinin tarafına ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine dair 19/06/2019 tarih ve 11653121 sayılı Düzce Valiliği işleminin iptali ile dava konusu hak ve ücret kayıplarının, görevden uzaklaştırıldığı 29/07/2016 tarihinden itibaren ödeme tarihine kadar işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.
Bolu İdare Mahkemesinin 30/12/2019 tarih ve E:2019/540, K:2019/1157 sayılı kararının özeti:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 141. maddesine; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 89. maddesine, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi ile 25. maddesine yer verildikten sonra,
Alıntılanan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ''Görevden uzaklaştırılan veya görevinden uzak kalan memurların hak ve yükümlülüğü'' başlıklı 141. maddesi gereğince, görevden uzaklaştırılan personelin tekrar göreve başlatılması üzerine bunların aylıklarının kesilmiş olan üçte birinin ödeneceği açıksa da, uyuşmazlık konusunun, aylığa ilişkin olmadığı, ek ders ücretlerinin ödenmemesi olduğundan, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararının 25. maddesi uyarınca ek ders ücretinin ödenebilmesi için ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı haller bakımından adı geçen bu Kararda belirtilen koşulların oluşması gerektiği,
Olayda; öğretmen olan davacının görevi başında olsa bile maaşa esas ders saatini tamamladıktan sonra ek ders için görevlendirilmesi ve bu görevi fiilen yapmış olmasının, ek ders ücreti ödenmesi için gerekli şart olduğundan, ek ders görevinin verilip verilmeyeceği ihtimal dahilinde olan davacıya fiilen girmediği ek ders ücretinin ödenemeyeceğinin mevzuat gereği olduğu, şartları oluşmayan davacıya ek ders ücreti ödenmemesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı,
Nitekim, benzer uyuşmazlığa ilişkin Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesi'nin 21/11/2018 tarih ve E:2018/1220,K:2018/1438 sayılı kararının da bu yönde olduğu,
Öte yandan, dava konusu işlem hukuka uygun tesis edildiğinden dava konusu hak ve ücret kayıplarına görevden uzaklaştırıldığı 29/07/2016 tarihinden itibaren ödeme tarihine kadar yasal faiz yürütülmesi istemin de reddine karar verilmesi gerektiğinin açık olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 06/10/2020 tarih ve E:2020/683, K:2020/1729 sayılı kararının özeti:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 137. ve 141.maddelerine; 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 1. maddesi ile 25. maddesinin 1. fıkrasına yer verikten sonra,
Memurların, haklarında yapılan soruşturmalar nedeniyle görevlerinden uzaklaştırıldığı süre boyunca yukarıda hükümlerine yer verilen 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca maaşlarının 1/3'ü oranında kesintiye uğrayacağı, 2/3'ünün ise kendilerine ödenmeye devam edileceği, idarece bu kişilerin haklarında tesis edilmiş olan görevden uzaklaştırma işlemi kaldırılarak görevlerine iade edilmeleri durumunda ise, maaşlarından kesinti yapılan 1/3'ü tutarları toplamının bu kişilere ödeneceği hususunun açık olduğu, fakat maaşın yanında ek ders ücreti gibi bir takım ilave yan ödemelerin, görevden uzak kalınan dönemde fiilen çalışılma olmadığı için ödenip ödenmeyeceği hususunda tereddüt bulunduğu, yukarıda hükümlerine yer verilen mevzuata göre de, sözü edilen yan ödemelerin memura ödenebilmesi için fiilen hizmet vermenin şart olduğu düzenlenmiş ise de; burada aranan "fiilen çalışma koşulunun" memurlardan görevde iken yan ödemeleri gerektiren görevleri fiilen yapmayanların anlaşılması gerektiği, idarece tesis edilen görevden uzaklaştırma işlemi nedeniyle fiilen hizmet verme imkanı olmayanların anlaşılmaması gerektiği, örneğin, ek ders ücreti için, bir öğretmenin görevinde olsa dahi ek ders ücreti alacak kadar fazladan derse girmeyebileceği ya da nöbet tutmayabileceği kanaatine ulaşıldığı,
Dava konusu uyuşmazlıkta; .................................... Anadolu Lisesinde Tarih Öğretmeni olarak görev
yapmakta iken, 29/07/2016-27/10/2016 ile 06/01/2017-22/03/2018 tarihleri arasında görevden uzaklaştırılıp, en son 19/03/2018 tarihli Milli Eğitim Bakanlığı Olur'u ile görevine iade edilen davacı tarafından, 29/07/2016-27/10/2016 ile 06/01/2017-22/03/2018 tarihleri arasında yoksun kaldığı ek ders ücretlerinin ödenmesi istemiyle 18/06/2019 tarihinde yaptığı başvurusunun 19/06/2019 tarih ve E.11653121 sayılı işlem ile reddine karar verildiği, davalı idarece birinci savunma dilekçesinde, davacının talep konusu ettiği ek ders ücretinin ödenmemesi sebebinin, sözü edilen dönemde fiilen görev yapmamış olduğu belirtilmiş ise de, davacının sözü edilen ek ders ödemelerini alamamasının temelinde görevden uzaklaştırılmış olmasının bulunduğu, akabinde ise görevden uzaklaştırılmasına dair işlem kaldırılarak idarece görevine iade edildiği, dolayısıyla, davacı görevde olsaydı, talepte bulunduğu yan ödemelerini hak edecek hizmeti vereceğinin açık olduğu, kendi kusurundan kaynaklanmayan bir durumdan dolayı hakkında tesis edilen işlem neticesinde ortaya çıkan sonuçların davacıya yükletilmesinin hakkaniyetle bağdaşmasının mümkün olmadığının anlaşılması karşısında; davacının açıkta geçirdiği sürelere ilişkin ek ders ücretlerinin, tarafına ödenmesi istemiyle davalı idareye yapmış olduğu 18/06/2019 tarihli başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı,
Nitekim, Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 12/12/2018 tarih ve E:2013/2, K:2018/2 sayılı kararının da aynı yönde olduğu; her ne kadar içtihadı birleştirme toplantısında görüşülerek içtihada bağlanan uyuşmazlıkların sebebi, bakılmakta olan dava konusu uyuşmazlığın sebebinden farklı olarak, görevden uzaklaştırılan memurun idarece görevine iade edilmesinden değil de, memurun yargı kararı üzerine görevine iade edilmesi nedeniyle görevde olmadığı dönemde fiilen çalışmayı gerektirdiği için ödenmeyen döner sermaye ek ödemesinin verilip verilmeyeceğine ilişkin olsa da, bakılmakta olan dava ile içtihada bağlanan uyuşmazlıkların temelinin aynı sebep olan fiilen çalışılıp çalışılmamaya dayandığı ve İçtihadı Birleştirme Kurulunca da, fiilen çalışma olmasa da döner sermaye ek ödemesinin verilmesi gerektiğine hükmedildiğinin görüldüğü,
Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yerine, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle,
davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Bolu İdare Mahkemesi'nce verilen 30/12/2019 tarih ve E:2019/540, K:2019/1157 sayılı kararın kaldırılmasına; dava konusu işlemin iptaline, davacının işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının hak ediş tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, kesin olarak karar verilmiştir.
II-İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Uyuşmazlıklarda, öğretmen olarak görev yaparken, haklarında başlatılan soruşturmalar nedeniyle görevlerinden uzaklaştırılan davacıların; göreve iade edilmeleri üzerine görevden uzakta kaldıkları döneme ilişkin ek ders ücretlerinin yasal faiziyle ödenmesi talebiyle yaptıkları başvurularının reddine dair işlemlerin iptali ile yoksun kaldıkları ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açtıkları davalarda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.
İLGİLİ MEVZUAT :
1-657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
Ders görevi:
Madde 89 – (Değişik: 30/5/1974 – KHK-12; Aynen kabul: 15/5/1975 - 1897/1 md.)
Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir.
Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı,ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar Cumhurbaşkanı kararı ile tespit olunur.(1)
Görevden uzaklaştıran amirin sorumluluğu:
Madde 139 – (Değişik: 23/12/1972 – KHK-2/1 md.)
Görevinden uzaklaştırılan Devlet memurları hakkında görevden uzaklaştırmayı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması şarttır.
Memuru görevden uzaklaştırdıktan sonra memur hakkında derhal soruşturmaya başlamıyan, keyfi olarak veya garaz veya kini dolayısiyle bu tasarrufu yaptığı, yaptırılan soruşturma sonunda anlaşılan amirler, hukuki, mali ve cezai sorumluluğa tabidirler.
Ceza kovuşturması sırasında görevden uzaklaştırma:
Madde 140 – Haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan Devlet memurları da 138 inci maddedeki yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilirler.
Görevden uzaklaştırılan veya görevinden uzak kalan memurların hak ve yükümlülüğü:
Madde 141 – (Değişik: 30/5/1974 – KHK-12; Aynen kabul; 15/5/1975 - 1897/1 md.)
Görevden uzaklaştırılan ve görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisi ödenir. Bu gibiler bu Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam ederler.
üncü maddede sayılan durumların gerçekleşmesi halinde, bunların aylıklarının kesilmiş olan üçte biri kendilerine ödenir ve görevden uzakta geçirdikleri süre, derecelerindeki kademe ilerlemesinde ve bu sürenin derece yükselmesi için gerekli en az bekleme süresini aşan kısmı,üst dereceye yükselmeleri halinde, bu derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir.
Tedbirin kaldırılması:
Madde 142 – Soruşturma sonunda disiplin yüzünden memurluktan çıkarma veya cezai bir işlem uygulanmasına lüzum kalmıyan Devlet memurları için alınmış olan görevden uzaklaştırma tedbiri, 138 inci maddedeki yetkililerce (Müfettişler tarafından görevden uzaklaştırılanlar hakkında atamaya yetkili amirlerce) derhal kaldırılır.
Görevden uzaklaştırma tedbirini kaldırmıyan görevli hakkında 139 uncu madde hükmü uygulanır.
Memurun göreve tekrar başlatılması zorunlu olan haller:
Madde 143 – Soruşturma veya yargılama sonunda yetkili mercilerce:
Haklarında memurluktan çıkarmadan başka bir disiplin cezası verilenler;
Yargılamanın men'ine veya beraatine karar verilenler;
Hükümden evvel haklarındaki kovuşturma genel af ile kaldırılanlar;
Görevlerine ve memurluklarına ilişkin olsun veya olmasın memurluğa engel olmıyacak bir ceza ile hükümlü olup cezası ertelenenler;
Bu kararların kesinleşmesi üzerine haklarındaki görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılır.
(...)
Deyimler:
Madde 147 – (Değişik: 30/5/1974 – KHK-12; Aynen kabul: 15/5/1975 - 1897/1 md.)
Bu Kanunda geçen;
A) Aylık: Bu Kanuna tabi kurumlarda görevlendirilen memurlara hizmetlerinin karşılığında, kadroya dayanılarak ay itibariyle ödenen parayı,
E) Ders görevi ücreti: Bu Kanuna tabi kurumlara ait her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmenlik veya öğretim üyeliği yapan öğretmen, öğretim üyesi ve diğer memurlara ders saati itibariyle ödenen parayı,
.... ifade eder.
2- 439 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun:
Ek Madde 1 – (Değişik: 3/4/1998 - 4359/7 md.)
Anaokullarında, anasınıflarında, yetiştirme yurtlarında, okuma yazma kurslarında, gezici köy kurslarında görevli öğretmenler ile ilköğretim kurumlarında görevli sınıf öğretmenleri aylıkları karşılığında haftada 18 saat, branş öğretmenleri 15 saat ders okutmakla yükümlüdürler. Bunlara; kanun, tüzük, yönetmelik ve eğitim programlarında verilen görevlerin yerine getirilebilmesi için zorunlu olarak ek ders görevi verilir.
Belirtilen kurumlarda öğretmen ve yönetici olarak görev alanlarla diğer eğitim kurumlarında ve Milli Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında görev alanlardan kimlerin zorunlu ek ders görevi alacağı ve haftalık çalışmalarının ne kadarının zorunlu ek ders görevinden sayılacağı; birden fazla sınıf okutan öğretmenlere verilecek haftalık zorunlu ders görevinin sayısı, öğretmen ve yöneticilere haftada verilecek zorunlu ek ders sayısı ve diğer hususlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89 uncu maddesi hükümleri uyarınca düzenlenir.
İkinci fıkrada belirtilenlere ilave olarak, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil denetim elemanlarına da ek ders ücreti ödenir.
(Değişik fıkra: 21/3/2006-5473/6 md.) Hazırlık ve plan çalışmaları karşılığında öğretmenlere, haftada 3 saati geçmemek kaydıyla, aylık ve ücret karşılığı okuttukları her 10 saat için 1 saat ek ders ücreti ayrıca ödenebilir.
(Ek fıkra: 21/3/2006-5473/6 md.) Yarıyıl ve yaz tatillerinde yapılan ders görevleri, ders görevinin yapılmış sayılacağı haller ile yüz yüze yapılan ders görevleri dışındaki ek ders görevleri hariç, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında aylık karşılığı ders görevini doldurmayanlara ek ders ücreti ödenmez.
3-Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı:
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Kararda geçen;
...
f) Ek ders görevi: Aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersleri,...
İfade eder.
Ek ders görevi
MADDE 6- (1) Kapsama dâhil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli olup, aylık karşılığı ders görevini tamamlayan;
Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcılarına haftada 6 saate,
Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saate,
Atölye ve laboratuvar öğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saate, kadar alanlarında, alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir.
(...)
(Değişik: 28/11/2019 tarihli ve 1810 sayılı CK) Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde bir öğretim yılında dört haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir. (Değişiklik öncesi hali:(3) Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre öğretim yılı başında ve sonunda yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde iki haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir.)
Yetiştirme, okuma -yazma ve uyum kursları
MADDE 8- (1) Bu Kararla belirlenen azamî ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere; ..
Bu madde kapsamında belirtilen eğitim faaliyetlerinde cumartesi ve pazar günleri ile yarıyıl ve yaz tatillerinde fiilen yerine getirilen ders görevleri, ek ders ücreti karşılığında verilir......................................................................................
Görevin fiilen yapılması
MADDE 25- (1) Bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı hâller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşması şarttır. Ek ders ödemelerinden harcama yetkilisi, ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi ve bu Kararda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde ek ders görevinin gerçekleştiğine ilişkin belgeyi düzenleyen ve onaylayan diğer gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumludur.
Yapılan inceleme sonucunda fiilen yapılmadan ve gerekli koşullar oluşmadan ödendiği anlaşılan ek ders ücretleri ilgililerden yasal faizi ile birlikte geri alınır.
(Değişik: 24/11/2008 tarihli ve 2008/14575 sayılı BKK) (Değişik: 03/01/2012 tarihli ve 2012/2664 sayılı BKK) (Değişik: 13/03/2017 tarihli ve 2017/10010 sayılı BKK) Bu Kararın 10 ve 14 üncü maddeleri ile 16 ncı maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca ödenen ek ders ücretleri, yarım günlük izinler hariç, her ne şekilde olursa olsun izinli ve raporlu olunan sürelerde ödenmez.
4-2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun:
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu:
Madde 3/C- (Ek: 18/6/2014-6545/6 md.)
...
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri şunlardır: ...
c) Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek. ...
(Değişik:17/10/2019-7188/7 md.) Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.
Başvuruya konu olan kararlar arasındaki aykırılık, haklarında başlatılan soruşturmalar neticesinde görevlerinden uzaklaştırılan davacıların, görevlerine iade edildikten sonra, görevden uzaklaştırma nedeniyle, fiilen görev yapmadıkları dönemde yoksun kaldıkları ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte taraflarına ödenip ödenmeyeceği hususundan kaynaklanmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 137 ve 145. maddeleri arasında düzenlenen "Görevden uzaklaştırma", Devlet kamu hizmetinin gerektirdiği hallerde görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbir olarak tanımlanmıştır. Anılan maddede; görevden uzaklaştırılan Devlet memurlarına, görevden uzakta geçirdikleri süre boyunca aylıklarının üçte ikisinin ödenmeye devam edileceği ve 657 sayılı Kanunda öngörülen tüm sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam edileceği hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Kanun'un 141. maddesinde geçen "aylık" tanımının, aynı Kanun'un 147. maddesinde, bu Kanun'a tabi kurumlarda görevlendirilen memurlara hizmetlerinin karşılığında, kadroya dayanılarak ay itibariyla ödenen para olarak ifade edildiği; anılan Kanun'un 141. maddesinde geçen "sosyal hak ve yardımlar"ın ise, aynı Kanun'un VI. Bölümünde düzenlendiği, bu ifadenin, "aile yardımı ödeneği, tedavi yardımı, doğum yardımı ödeneği" gibi sosyal yardımları kapsadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde ek ders görevi, aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersler olarak tanımlanmış ve ek ders ücretinin aylığın dışında olduğu belirtilmiştir.
Bu duruma göre; Devlet memuruna, "görevden uzaklaştırma" tedbiri sona erdirilerek göreve iade edilmesi halinde, geçmişe dönük olarak yapılabilecek ödemeler için aylık kavramının esas alınması gerektiği, aylık dışında kalan diğer ödemelerin ise, göreve iade edilen memurlara geçmişe dönük olarak ödenebilmesinin kanunen olanaklı olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, "aylık" kavramına girmeyen ve sosyal hak ve yardımlardan olmayan hiçbir parasal hakkın idarece ilgililere ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre, fiilen çalışma şartına bağlı bir ödeme olan ve aylık dışında kalan ek ders ücretlerinin, 657 sayılı Kanun'un 141. maddesi uyarınca görevden uzaklaştırılan memurlara iade edilecek ödemeler içinde yer almadığı anlaşılmaktadır.
Diğer yandan, aykırılık istemine konu kararlarda atıf yapılan, Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 12/12/2018 tarih ve E:2013/2, K:2018/2 sayılı kararına da değinmek icap etmektedir. Anılan karar "Sağlık Bakanlığı personeli olup, döner sermaye ek ödemesinden yararlananlar hakkında tesis edilen naklen atama, ikinci görevin üzerinden alınması gibi işlemlerin iptali istemiyle açılan davalar sonucunda verilen iptal kararları üzerine, ilgililerin fiilen çalışmaması hukuka aykırı bulunan işlemden kaynaklandığından ve iptal edilen hukuka aykırı işlem sonucu tüm maddi hakların ödenmesi Anayasa hükmü ve idare hukuku ilkesi gereği olduğundan, döner sermaye ek ödemesinin de davacıların yoksun kaldığı parasal haklardan sayılarak ilgili dönem için kendilerine ödenmesi gerektiği"ne yöneliktir.
Belirtilen karar fiili çalışma karşılığında ödenen döner sermaye ek ödemelerine ilişkin olup, karardaki ilgililerin, fiilen çalışmalarına engel teşkil eden idarelerin işlemleri için açtıkları davalar "iptal" ile sonuçlanmıştır. Hal böyle olunca idarelerin anılan işlemleri tesis etmekte kusurunun bulunduğu ve anılan işlemlerin hukuka aykırı olduğu yargı kararlarıyla tespit edilmiştir.
Buna göre, görevden uzaklaştırılan memurlara, " aylık" ve 657 sayılı Kanunda belirtilen "sosyal hak ve yardımlardan" olmayan diğer maddi ödeme unsurlarının ödenebilmesi için "görevden uzaklaştırma" işleminin yargı kararı ile iptal edilmesi gerekmektedir; diğer bir anlatımla; idarenin, görevden uzaklaştırma işleminin tesisinde kusurlu olduğunun, memurun fiilen görevinin başında olmasına engel teşkil eden idari işlemin (hukuki engelin) yani görevden uzaklaştırma işleminin hukuka aykırılığının ortaya konulması gerektiği açıktır.
Bu itibarla; "görevden uzaklaştırma" işlemlerine dava açılmadığı, dolayısıyla bu işlemlerin hukuka aykırılığının yargı kararı ile ortaya konulmadığı ve hukuka uygunluk karinesinden yararlanıldığı durumlarda; görevden uzakta kalınan dönemlere ilişkin ek ders ücretlerinin ödenmesine imkan bulunmamaktadır.
III- SONUÇ :
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, öğretmenlerin görevden uzaklaştırıldıkları döneme ilişkin ek ders ücretlerinin görevden uzaklaştırma işlemi bir yargı kararı ile iptal edilmedikçe yasal faiziyle birlikte ödenmesinin kanunen mümkün olmadığı yolunda giderilmesine, kesin olarak, 12/10/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar
