Danıştay, bölüm başkanı atamalarında hangi kıstasın esas alınacağını karara bağladı
Bir üniversitede öğretim üyesi olarak görev yapan ilgilinin anılan yere bölüm başkanı olarak atanma talebinin reddi üzerine işlemi iptali istemiyle dava açıldı. Davaya bakan Danıştay 8. Dairesi, bölüm başkanı atamalarında bölümün aylıklı profesörleri; profesör unvanlı öğretim üyesi bulunmaması halinde ise aylıklı doçentleri" ibaresinden de anlaşıldığı üzere; "fiili görev" değil "kadrolu görev" yapan öğretim üyelerinin bölüm başkanlığına atanabileceğini belirterek işlemin iptali istemini reddetmiştir.
T.C.
DANIŞTAY
8. DAİRE
Esas No: 2014/11713
Karar No: 2019/4841
KARAR : Dava, ..... Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümü'nde öğretim üyesi olarak görev yapan davacının anılan yere bölüm başkanı olarak atanması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlem ile bölüm başkanlığına yapılan vekaleten atama işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; davalı idarenin bölüm başkanlığı görevine o bölümde görev yapan öğretim üyeleri arasından atama yapmak konusunda sahip olduğu takdir yetkisinin, davacının uzun yıllar bölüm başkanlığı yaptığı dikkate alınarak bu süre içinde hakkında düzenlenen sicil raporlarındaki değerlendirmeler, bölümde yaşanan huzursuzluklar, hakkındaki şikayetler, en son hakkında yürütülen soruşturma göz önüne alınarak davacının atanmaması yönünde kullandığı, kamu yararı amacını ve hizmet gereklerini gözeten davalı idarenin bölüm başkanlığına davacıyı atamak konusunda yargı kararı ile zorlanamayacağı, diğer yandan, ..... Üniversitesi Rektörlük işlemi ile 2547 Sayılı Kanun'un 13-b-4 maddesi uyarınca .... Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. ..... Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı'nda görevlendirildiği ve fiilen buradaki görevine başladıktan sonra mevzuat hükmü uyarınca fiilen görev yaptığı bölümün bölüm başkanlığına dava konusu işlem ile vekaleten atanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Bölüm" başlıklı 21. maddesinde; "Bir fakülte ya da yüksekokulda, aynı veya benzer nitelikte eğitim-öğretim yapan birden fazla bölüm bulunamaz. Bölüm, bölüm başkanı tarafından yönetilir. Bölüm başkanı; bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentler arasından fakültelerde dekanca, fakülteye bağlı yüksekokullarda müdürün önerisi üzerine dekanca, rektörlüğe bağlı yüksekokullarda müdürün önerisi üzerine rektörce üç yıl için atanır. Süresi biten başkan tekrar atanabilir. Bölüm başkanı, görevi başında bulunamayacağı süreler için öğretim üyelerinden birini vekil olarak bırakır. Herhangi bir nedenle altı aydan fazla ayrılmalarda, kalan süreyi tamamlamak üzere aynı yöntemle yeni bir bölüm başkanı atanır. Bölüm başkanı, bölümün her düzeyde eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölüme ait her türlü faaliyetin düzenli ve verimli bir şekilde yürütülmesinden sorumludur." hükmü yer almaktadır.
2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu temel alınarak çıkarılan 18/02/1982 tarih ve 17609 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Akademik Teşkilat Yönetmeliği'nin "Bölümler" başlığı altında yer alan 13. maddesinde, bölüm; fakülte ve yüksekokulların amaç kapsam ve nitelik yönünden bir bütün oluşturan ve lisans düzeyini de içeren en az bir eğitim-öğretim, bilim ve sanat dallarında araştırma ve uygulama yapan birim olarak tanımlanmış; 14. maddesinin birinci fıkrasında, birden fazla anabilim dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanı, o bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentleri arasından o bölümü oluşturan anabilim veya anasanat dalı başkanlarının 15 gün içinde verecekleri yazılı görüşlerini dikkate alarak bir hafta içinde fakültelerde dekanca atanacağı ve son fıkrasında da, bölüm başkanının, bölümün her düzeydeki eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölümle ilgili her türlü faaliyetin düzenli ve verimli olarak yürütülmesinden, kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamaktan sorumlu olduğu; fakülte veya yüksekokul kuruluna katılacağı, bölümü temsil edeceği, bölümde görevli öğretim elemanlarının görevlerini yapmalarını izleyeceği ve denetleyeceği, her öğretim yılı sonunda bölümün geçmiş yıldaki eğitim-öğretim ve araştırma faaliyeti ile gelecek yıldaki çalışma planını açıklayan raporu, bağlı bulunduğu rektör, dekan veya yüksekokul müdürüne sunacağı hüküm altına alınmıştır.
Yine anılan Yönetmeliğin 18. maddesinde; "Bölüm, anabilim, anasanat, bilim ve sanat dalları başkanlarının görev süreleri üç yıldır. Süresi biten başkan yeniden aynı usullerle atanabilir. Bölüm başkanları ile yardımcıları devamlı statüde veya devlet memurlarının tabi oldukları mesai saatlerine ve süresine tabi olmak şartıyla kısmi statüde olan öğretim üyeleri arasından bu Yönetmeliğin 14'üncü; anabilim, anasanat, bilim ve sanat dalları başkanları ile yardımcıları devamlı statüde veya devlet memurlarının tabi olduğu mesai saatlerine ve süresine tabi olmak şartıyla kısmi statüde olan öğretim üyeleri, bulunmadığı takdirde öğretim görevlileri arasından Yönetmeliğin 16. ve 17. maddelerinde belirtilen esaslara göre seçilir. Gerektiğinde, bir kişide birden fazla yöneticilik görevi, ancak rektörün onayı ile toplanabilir. Dekan gerekli gördüğü hallerde değişik eğitim birimlerinin koordinatörlüğünü yapar. Ancak birden fazla anabilim dalının kapsandığı bölümlerde bölüm başkanı bir anabilim dalı başkanlığını, birden fazla bilim dalının kapsandığı anabilim dallarında, anabilim dalı başkanı bir bilim dalı başkanlığını üstlenebilir. Dekan gerekli gördüğü hallerde değişik eğitim birimlerinin koordinatörlüğünü yapar. Anabilim veya anasanat dalı, bilim veya sanat dalı başkanlıkları boşaldığında, yüksekokul müdürü, konservatuvar müdürü veya dekan, o anabilim veya anasanat, bilim veya sanat dalında görevli öğretim üyelerini ve öğretim görevlilerini, boşalmış olan dal başkanını seçmek üzere bir hafta içinde toplantıya çağırır. Seçimler üye tam sayısının yarıdan bir fazlasının katılması ile gizli oyla yapılır. Başkan katılan üye sayısının salt çoğunluğu ile seçilir. ( Değişik son cümle:RG-23/07/2003-25177 ) Anabilim veya anasanat, bilim veya sanat dalı başkanlarının seçiminde üçüncü tur sonunda salt çoğunluğun sağlanamaması halinde dördüncü turda da en çok oy alan aday seçilmiş olur. ( Değişik altıncı fıkra:RG-23/07/2003-25177 ) Dördüncü turda oyların eşit çıkması halinde beşinci tur oylama yapılır. Bu turda da eşitliğin bozulmaması halinde başkan, eşit oy alanlar arasından yüksekokul müdürü, konservatuar müdürü veya dekan tarafından doğrudan atanır ve atama Rektörlüğe bildirilir." kuralı yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 11/01/1999 tarihinden itibaren ..... Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölüm Başkanı olarak görev yapan davacının, bölüm başkanlığı görevinin 01/09/2012 tarihinde sona erdiği, davacının tekrar bölüm başkanlığına atanma talebi ile 30/08/2012 tarihli dilekçesi ile davalı idareye başvurduğu, davacının bu talebinin 03/09/2012 tarih ve 1792 Sayılı işlem ile reddedildiği, bu arada ..... Üniversitesi .... Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. ...... 27/11/2012 tarihli rektörlük işlemi ile 2547 Sayılı Kanun'un 13-b-4 maddesi uyarınca Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalında görevlendirildiği, 30/11/2012 tarihinde yeni görevine başladığı ve 25/12/12012 tarih ve 35163 Sayılı rektörlük işlemi ile 30/11/2012-30/05/2013 tarihleri arasında altı (6) aylık süre ile Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği'nin 14. maddesi uyarınca vekaleten atanması üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde yer alan açık hüküm gereği bölüm başkanlarının bölümün aylıklı profesörleri; profesör unvanlı öğretim üyesi bulunmaması halinde ise aylıklı doçentleri arasından seçilmesi gerektiği tartışmasızdır.
Bir başka anlatımla; birden çok bölümden oluşan fakültelerde hangi bölüm için bölüm başkanı seçilecekse mevzuatta yer alan şartları taşıyan o bölüm öğretim üyeleri arasından yine mevzuatta öngörülen usulle atama yapılacaktır.
Yine, mevzuatta bölüm başkanının o bölümün öğretim üyeleri arasından seçileceği kuralı dikkate alındığında; bölüm, bir anabilim dalı başkanlığından oluşuyorsa o anabilim dalı öğretim üyeleri arasından; birden fazla anabilim dalından oluşuyorsa yine bölüm altında bulunan anabilim dallarının tamamında görev yapan bir başka anlatımla; kadrolu olarak görev yapan, öğretim üyelerinin tamamının değerlendirilmesi suretiyle şartları sağlayanlar arasından atanacağı tartışmasızdır.
Olayda; ......Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümünün Almanca Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı Başkanlığı ile İngilizce Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı Başkanlığı'ndan oluştuğu, davacının İngilizce Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı'nda profesör unvanlı tek öğretim üyesi olduğu, Almanca Mütercim tercümanlık Anabilim Dalı'nda da profesör unvanlı bir öğretim üyesinin bulunduğu, dolayısıyla Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümü'nde davacı ile birlikte iki (2) profesör unvanlı öğretim üyesinin kadrolu görev yaptığı, dolayısıyla boşalan bölüm başkanlığı atamasının yukarıda yer alan yasal düzenlemeler uyarınca, bölümün kadrolu öğretim elemanları arasından yapılması gerekirken bu usule uyulmaksızın davacının başvurusunun reddedilmesi ve bölüm başkanlığına ...Üniversitesi, ....... Fakültesi, Yabancı Diller Eğitimi Bölümü, Alman Dili Eğitimi Anabilim Dalı Başkanlığı'nda kadrolu öğretim üyesi olan Prof. Dr. ..... atanmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan; davalı idarece Prof.Dr. ...... 27/11/2012 tarihli Rektörlük işlemi ile 2547 Sayılı Kanun'un 13-b-4 maddesi uyarınca Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalında görevlendirildiği, 30/11/2012 tarihinde yeni görevine başladığı ve 25/12/2012 tarih ve 35163 Sayılı rektörlük işlemi ile 30/11/2012-30/05/2013 tarihleri arasında altı (6) aylık süre ile Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği'nin 14. maddesi uyarınca vekaleten atanmasının mevzuata uygun olduğu, anılan kişinin fiilen bölümde görev yaptığı savunulmakta ise de; gerek Kanun'da gerek Yönetmelik'te yer alan " bölümün aylıklı profesörleri; profesör unvanlı öğretim üyesi bulunmaması halinde ise aylıklı doçentleri" ibaresinden de anlaşıldığı üzere; "fiili görev" değil "kadrolu görev" yapan öğretim üyelerinin bölüm başkanlığına atanabilecek kişiler arasında yer aldığı tartışmasızdır.
Bu durumda; idarece bölümde şartları sağlayan kadrolu öğretim elemanları arasından mevzuat hükümleri uyarınca atama yapılmaksızın bölümün öğretim görevlisi olmayan Prof.Dr. .... bölüm başkanlığına vekaleten atanmasında hukuka uyarlık; aksi yöndeki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; İzmir 4. İdare Mahkemesi'nin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 ( onbeş ) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 20.05.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
