Belediyeler ales kursu açabilir mi
belediye tarafından hizmet alımı ile yapılan ales kursu hizmet alımı sayıştay tarafından kamu zararı olarak kabul edilmiştir.
T.C. Sayıştay Başkanlığı - 8. Daire
Kamu İdaresi Türü: Belediyeler ve Bağlı İdareler
Yıl: 2022
İlam no.: 4
Karar No.: 301
Tutanak tarihi: 05.12.2023
Kararın Konusu: Personel Mevzuatı ile İlgili Kararlar
ALES Hazırlık Eğitim Kursu Hizmet Alımı
Belediye tarafından mevzuata aykırı olarak ALES Hazırlık Eğitim Kursu (Türkçe-Matematik) hizmet alımı yapılması suretiyle ... TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun;
"Amaç" başlıklı 2'nci maddesinde;
"Bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler.",
"Devlet memurluğuna eleman yetiştirilmesi" başlıklı 221'inci maddesinde;
"Kurumlar belirli sınıflardaki memurluklara eleman yetiştirmek amacıyla:
A) Kendi bünyeleri içerisinde mesleki öğretim ve eğitim yapabilirler.
B) Yurt içindeki öğrenim kurumlarında öğrenci okutabilir ve ihtisas yaptırabilirler.
C) Dış memleketlerde öğrenci okutabilir ve ihtisas yaptırabilirler."
hükümlerine yer verilmiştir.
02.07.1983 tarih ve 18095 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurt İçinde Mecburi Hizmet Karşılığı Öğrenci Okutma ve İhtisas Yaptırma Hakkında Yönetmelik'in;
"Eğitim-Öğretim Giderleri" başlıklı 26'ncı maddesinde;
"Öğrencinin eğitim - öğretim, sınav, laboratuvar, uygulama ve ders kitapları gibi öğretimle ilgili tüm giderleri ilgili kurumlarınca karşılanır.
Kurumlar, yukarıda belirtilen giderlerle ilgili bilgi ve belgeleri öğrenci okuttukları öğretim kurumlarından alırlar." düzenlemesine yer verilmiştir.
657 sayılı Kanun'un "Amaç" başlıklı 2'nci maddesinde, Kanunun; Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini düzenlediği hükmüne yer verilmiş, anılan Kanunun "Devlet memurluğuna eleman yetiştirilmesi" başlıklı 221'inci maddesinde ise bu Kanuna tabi kurumların belirli sınıflardaki memurluklara eleman yetiştirmek amacıyla ne yönde işlem tesis edebilecekleri düzenlenmiştir. Buna göre kurumlar, kendi bünyeleri içerisinde mesleki öğretim ve eğitim yapabilecekleri gibi yurt içindeki veya yurt dışındaki öğrenim kurumlarında öğrenci okutabilecek ve ihtisas yaptırabileceklerdir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 221, 222 ve 223'üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan Yurt İçinde Mecburi Hizmet Karşılığı Öğrenci Okutma ve İhtisas Yaptırma Hakkında Yönetmelik'in "Eğitim-Öğretim Giderleri" başlıklı 26'ncı maddesinde ise öğrencinin yalnızca eğitim - öğretim, sınav, laboratuvar, uygulama ve ders kitapları gibi öğretimle ilgili tüm giderlerinin ilgili kurumlarınca karşılanacağı düzenlenmiş olup bunun dışındaki giderlerin karşılanmasına cevaz verilmemiştir. Dolayısıyla devlet memurları için temel kanun niteliğinde olan 657 sayılı Kanunda ve bu Kanunun alt düzenlemelerinde yüksek lisans hazırlık kursu giderinin kurum bütçesinden karşılanabileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Diğer taraftan yılı bütçe kanunları ile bazı memurların yabancı dil kursu ücretlerinin belli bir kısmının kurum bütçesinden karşılanması öngörülebilmektedir. Ancak yüksek lisans hazırlık kursu giderinin kurum bütçesinden karşılanabileceğine ilişkin bir düzenlemenin ne yılı bütçe kanunlarında ne de diğer Kanuni düzenlemelerde yer almadığı görülmektedir.
Yargılamaya esas rapor konusu olayda ise Belediye tarafından ... İşletmecilik İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nden ALES Hazırlık Eğitim Kursu (Türkçe-Matematik) hizmet alımı yapıldığı, söz konusu kurs hizmet alımından 3 memur, 2 sözleşmeli personel ve 11 belediye şirket personeli olmak üzere toplam 16 adet personelin yararlandığı ve anılan şirkete ... TL kurum bütçesinden ödeme yapıldığı görülmektedir.
Yukarıda bahsedildiği üzere ALES Hazırlık Eğitim Kursu hizmet alımı neticesinde Belediye bütçesinden yapılan ... TL ödemenin yasal dayanağı bulunmadığından kamu zararı oluştuğu kanaatine varılmıştır.
Konunun sorumluluk yönünden değerlendirilmesine gelince;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 32 ve 33'üncü maddelerine göre; harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden; gerçekleştirme görevlileri de, işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerinin yürütülmesinden sorumludurlar.
Nitekim, Sayıştay Genel Kurulu'nun ... tarihli ve ... sayılı kararında da, harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerinin kamu zararından birlikte sorumlu olduklarına karar verilmiştir.
Bu nedenle ALES Hazırlık Eğitim Kursu hizmet alım bedelinin ödenmesine ilişkin ödeme emrini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi sıfatıyla imzalayan ... ile ... söz konusu ödeme sonucu oluşan kamu zararından sorumludurlar.
Alımlara onay verenlerin sorumluluğu değerlendirildiğinde;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Harcama Yetkisi ve Yetkilisi" başlıklı 31'inci maddesinin 3'üncü fıkrasında; "Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur" hükmü yer almaktadır.
Söz konusu hüküm uyarınca, ALES Hazırlık Eğitim Kursu hizmet alımına verilen onaylar, harcama talimatı niteliğindedir ve söz konusu talimatı veren kişiler de harcama yetkisinden doğan sorumluluğa tabidirler.
Buna göre söz konusu hizmet alımını talep eden Araştırma Geliştirme Müdür Vekili ..., uygun görüşle arz eden Belediye Başkan Yardımcısı ... ve olur veren Belediye Başkanı ...'nın diğer sorumlu sıfatıyla mali sorumluluklarının bulunduğu kanaatine varılmıştır. Nitekim Temyiz Kurulunun ... tarih ve ... tutanak nolu kararı da bu yöndedir.
Sonuç olarak Belediye tarafından mevzuata aykırı olarak ALES Hazırlık Eğitim Kursu hizmet alımı yapılması sonucu oluşan ... TL kamu zararının sorumlularına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesine karar verilmesi gerekmekte ise de sorumlular tarafından gönderilen savunmalardan, bu tutarın ... tarih ve ... nolu tahsilat makbuzu ile Harcama Yetkilisi ...'dan tahsil edildiği, ... tarih ve ... nolu muhasebe işlem fişi ile de bütçe gelir kaydının yapıldığı anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu edilen ... TL hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına, tahsilatın ilamda gösterilmesine oy birliğiyle karar verildi.
