Toplu iş sözleşmesiyle memurlar eliyle yürütülecek görevler işçilere verilemez
Sayıştay Temyiz Kurulu, Devlet memurları eliyle yürütülmesi gereken Temizlik İşleri Müdürlüğüne vekalet etmesi karşılığında belediye işçisine, günlük yevmiyesinin %70 fazlasının idari sorumluluk tazminatı olarak ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verildiğine hükmetti.
Belediye işlemlerinin denetlenmesi esnasında, işçi kadrosunda bulunan bir personelin Belediye Başkanı onayıyla Temizlik İşleri Müdürlüğüne vekaleten görevlendirildiği ve karşılığında kendisine toplu iş sözleşmesine konulan “İdari Sorumluluk Tazminatı" başlıklı hüküm uyarınca günlük yevmiyesinin %70 fazlasının vekalet ücreti olarak ödendiği tespit edilmiştir.
Söz konusu işlemin dayanağının ise belediye işe yetkili sendika arasında imzalanan toplu sözleşme hükmü olduğu belirtilmiştir.
Konuyu inceleyen Sayıştay Temyiz Kurulu, toplu iş sözleşmesi ile memurları ilgilendiren konularda düzenleme yapılamayacağını belirterek vekaleten görevlendirilen işçiye ödenen tutarın kamu zararı olduğuna ve yapılan ödemeden Belediye Başkan yardımcısının sorumlu olduğuna hükmetmiştir.
Temyiz Kurulu,
TEMYİZ KURULU KARARI
Tarih : 26.06.2024
No : 56989
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
286 sayılı İlamın 1'inci maddesi ile; Belediyesinde işçi kadrosunda bulunan ...................... 'e, devlet memurları eliyle yürütülmesi gereken Temizlik İşleri Müdürlüğüne vekalet etmesi karşılığında, günlük yevmiyesinin %70 fazlasının idari sorumluluk tazminatı olarak ödenmesi sonucu TL tutarında kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak,
657 sayılı Kanun'un "Kapsam" başlıklı 1'inci maddesinde; bu Kanun'un, genel ve katma bütçeli kurumlar, il özel idareleri, belediyeler, il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda çalışan memurlar hakkında uygulanacağı, hükmü yer almaktadır.
Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin;
"Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde; bu Yönetmeliğin, il özel idareleri, belediyeler ve bu idarelerin bağlı kuruluşları ile bunların kurdukları birlik, müessese, işletme ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapan devlet memurlarından, 5'inci maddede sayılan kadrolara görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakları kapsadığı,
"Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar" başlıklı 5'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise; müdür kadrosunun görevde yükselmeye tabi kadrolar arasında yer aldığı,
Belirtilmektedir.
Ayrıca, 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren "Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar"ın 9'uncu maddesinin birinci fıkrasında; vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları gerektiği, hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer alan hükümler birlikte değerlendirildiğinde; müdür kadrosuna asaleten atanabilmek veya görevi vekaleten yürütebilmek için öncelikle 657 sayılı Kanun'a göre memur olmak gerekmektedir.
Ancak yapılan incelemede, işçi kadrosundaki ............................... 'ün tarihli Belediye Başkanı onayıyla Temizlik İşleri Müdürlüğüne vekaleten görevlendirildiği ve karşılığında kendisine toplu iş sözleşmesine konulan “İdari Sorumluluk Tazminatı" başlıklı hüküm uyarınca günlük yevmiyesinin %70 fazlasının vekalet ücreti olarak ödendiği tespit edilmiştir.
............................................. Belediyesi ile Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçi Sendikası arasında imzalanan ve dönemini kapsayan Toplu İş Sözleşmesinin 31'inci maddesinin "İdari Sorumluluk Tazminatı" başlıklı fıkrasının (a) bendinde; Belediye Başkanının Olurlarıyla 1'inci derece idari sorumluluk verilmesi halinde mevcut yevmiyelerinin %70 fazlasının 1 inci Derece İdari Sorumluluk Tazminatı olarak ödeneceği belirtilmiş, ancak söz konusu toplu iş sözleşmesinde 1'inci derece idari sorumluluğun hangi görevleri kapsadığı tanımlanmamıştır. Kaldı ki, toplu iş sözleşmesinde sadece işçileri ilgilendiren hususların düzenlenmesi gerektiği dikkate alındığında, toplu iş sözleşmesine 657 sayılı Kanun'a göre memurlar eliyle yürütülmesi gereken bir görevin işçi kadrosunda yer alan personel eliyle yürütüleceğine dair hüküm konulması mümkün olmadığı gibi, buna ilişkin bir sorumluluğun da toplu iş sözleşmesinde düzenlenmesi mevzuata uygun bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, Toplu İş Sözleşmesini sendika adına imzalayan kişinin, sorgu konusu Temizlik İşleri Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten ...........................olduğu anlaşılmaktadır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Kamu zararı" başlıklı 71'inci maddesinde; kamu zararı kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması olarak tanımlanmış ve mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması kamu zararı nedenleri arasında sayılmıştır.
Anılan Kanun'un 32'nci maddesinde harcama yetkililerinin, 33'üncü maddesinde ise gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğundan bahsedilmiş olup;
"Harcama talimatı ve sorumluluk" başlıklı 32'nci maddesinde;
"Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.",
"Giderin gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddede ise;
"Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar."
Denilmektedir.
Söz konusu görevlendirme işlemi Belediye Başkanı 'in 27.06.2014 tarihli onayıyla gerçekleşmiş ve Toplu İş Sözleşmesini belediye adına imzalayan Belediye Başkanı ile Belediye Başkan Yardımcısı tarafından idari sorumluluk tazminatı ödemesini içeren tarihleri arasında uygulanacak toplu iş sözleşmesi onaylanmıştır. Görevlendirme onayı ve toplu iş sözleşmesinde yer alan hüküm uyarınca harcama yetkilisi tarafından harcama talimatı verilmiş ve harcama talimatı üzerine gerçekleştirme görevlileri tarafından ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması sağlanmıştır.
Açıklanan gerekçelerle, işçi kadrosunda bulunan 'ün Temizlik İşleri Müdürlüğüne vekaleten görevlendirilmesi ve karşılığında toplu iş sözleşmesine göre 1'inci derece idari sorumluluk tazminatı ödenmesi işleminde; harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin mali sorumlulukları bulunmamakta olup, söz konusu hatalı uygulamadan ve oluşan kamu zararından görevlendirme yazısını imzalayan (aynı zamanda toplu iş sözleşmesini belediye adına imzalayan) belediye başkanı ile yine toplu iş sözleşmesini belediye adına imzalayan belediye başkan yardımcısının sorumlulukları bulunmaktadır.
Bu itibarla, yukarıda belirtilen gerekçelerle Gümüşhane Belediyesinde işçi kadrosunda bulunan 'e, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapan devlet memurları eliyle yürütülmesi gereken Temizlik İşleri Müdürlüğüne vekalet etmesi karşılığında toplu iş sözleşmesine göre günlük yevmiyesinin %70 fazlasının idari sorumluluk tazminatı olarak ödenmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiğinden, sorumlunun konunun esasına ilişkin iddia ve itirazlarının REDDİ ile 286 sayılı İlamın 1'inci maddesi ile verilen TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE,
