Memuru görevden uzaklaştırmaya kimler yetkilidir?
Memurlar hakkında yürütülen soruşturma esnasında veya soruşturma olmasa bile soruşturma başlamadan önce olayın durumuna ve ağırlığına bağlı olarak görevi başında durmasında sakınca görülen memurlar görevlerinden uzaklaştırılabilirler. 657 sayılı kanunda görevden uzaklaştırmaya yetkili olanlar ilgili kanunun 138 . maddesinde başlıklar halinde sayılmıştır..Buna göre Atamaya yetkili amirler, Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri, İllerde valiler ve ilçelerde kaymakamlar görevden uzaklaştırma yetkisine sahiptirler. Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri haricindeki inceleme denetim soruşturma yürüten diğer görevlilerin görevden uzaklaştırma yetkileri bulunmamaktadır. Görevden uzaklaştırma tedbiri uygulama yetkisi olmayanların yaptığı soruşturmada görevden uzaklaştırma tedbiri uygulanması yönünde kanaat oluşursa kanunda sayılan atamaya yetkili amir vali veya kaymakama ilgili durum derhal bildirilir. Gerek görülmesi halinde görevden uzaklaştırma tedbiri ilgili amirlerce yapılır.
Görevden uzaklaştırma:
Madde 137 – Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırma tedbiri, soruşturmanın herhangi bir safhasında da alınabilir.
Yetkililer:
Madde 138 – Görevden uzaklaştırmaya yetkililer şunlardır.
a) Atamaya yetkili amirler;
b) Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri;
c) İllerde valiler;
ç) İlçelerde kaymakamlar (İlçe idare şube başkanları hakkında valinin muvafakati şarttır.)
Valiler ve kaymakamlar tarafından alınan görevden uzaklaştırma tedbiri, memurun kurumuna derhal bildirilir
Konuya ilişkin örnek danıştay kararları
DANIŞTAY 5. DAİRE Esas No : 1994 / 286 Karar No : 1997 / 966 Karar Tarihi : 5.05.1997
İlgili Mevzuat :
657 DEVLET MEMURLARI KANUNU ( Madde 137 , Madde 138 )
Özü : Bakanlık Ve Genel Müdürlük Müfettişleri Dışındaki Soruşturma Ve Denetim Elemanlarının Görevden Uzaklaştırma Yetkisine Sahip Olmadıkları Veancak Bu Konuda Görevden Uzaklaştırmaya Yetkili Amirlere Teklifde Bulunabilecekleri Hakkında
İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Sekreteri olan davacı, görevden uzaklaştırılmasına ilişkin 8.1.1992 tarihli işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 21.5.1993 günlü, 1993/771 sayılı kararıyla; 2547 sayılı Yasanın 52. maddesinde, üniversitelerde görevli memurların atanma usulünün düzenlendiği; 657 sayılı Yasanın 138. maddesinde ise görevden uzaklaştırmaya yetkili amirlerin belirtildiği;
Yüksek Öğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 26. maddesi ile memurları görevden uzaklaştırmaya yetkili kişiler arasında disiplin amirleri ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Üyeleri de sayılmak suretiyle Yasa hükmünün genişletilmesi sözkonusu ise de, Anayasanın 124. maddesine göre Yönetmeliklerin, kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılan objektif düzenleyici tasarruflar olarak öngörülmüş bulunması karşısında yasa hükmünü daraltıcı veya genişletici yönetmeliklerin yürürlükte bulunması halinde bile İdare Hukuku İlkelerine göre bu durumun, uygulanan işlemin iptal edilmesini engelleyici bir niteliği bulunmadığı, kaldı ki Yönetmeliğin ilgili maddesinde disiplin amirlerinin de Yüksek Öğretim Kurumları memurlarını görevden uzaklaştırabilecekleri belirtilirken memurlar arasında genel sekreterlerin ve birim sekreterlerinin hariç tutulduğu; bu durumda, Fakülte Sekreteri olan davacının, atamaya yetkili amiri Üniversite Rektörü olduğuna göre 657 sayılı Yasanın 137. maddesine göre disiplin amiri sıfatıyla Fakülte Dekanı tarafından görevden uzaklaştırılmasına ilişkin işlemde yetki yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Davalı İdare; ilgili Yönetmeliğin 26. maddesine göre disiplin soruşturması esnasında görevi başında kalmasında sakınca görülenler için disiplin amiri ve soruşturmacılar tarafından soruşturulan şahsın görevden uzaklaştırılmasının mümkün olduğu öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 138. maddesinde görevden uzaklaştırmaya yetkili amirler; atamaya yetkili amirler, Bakanlık ve genel müdürlük müfetişleri, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar olarak sınırlı bir şekilde sayılmış olup, memur güvenliği gereği görevden uzaklaştırma yetkisi her üste değil, ancak anılan maddede belirtilen amirlere tanınmıştır. Bu sebeple sözü edilen maddede Bakanlık ve genel müdürlük müfettişlerine tanınan yetkinin diğer soruşturma ve denetim elemanlarınca kullanılamayacağı, ancak bu kişilerin yetkili amirlere görevden uzaklaştırma için teklifte bulunabilecekleri açıktır.
Olayda Soruşturma Komisyonunca davacının görevden uzaklaştırılması gerekli görülmüş ve bu tedbire başvurulması Dekanlığa teklif edilmiş ise de, bu önerinin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 52. maddesi uyarınca davacıyı atamaya yetkili amir olan Rektöre yapılması ve ancak Rektörün adıgeçeni görevden uzaklaştırması mümkün bulunduğundan dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle İstanbul 4. İdare Mahkemesince verilip, hukuk ve usule uygun bulunan 21.5.1993 günlü, 1993/771 sayılı kararın onanmasına, karar verildi.
