Kamuda 4 d kadrosunda çalışan sürekli işçiler ek iş yapabilir mi?
Kamuda işçi kadrosunda çalışan işçilerin mesai saatleri haricinde başka bir işte çalışıp çalışmayacakları işçiler arasında merak konusu olmaktadır.Konuya ilişkin 4857 sayılı İş Kanunu işçilerin ek iş yapmasına dair yasaklayıcı bir hüküm getirmemiştir.İş kanununda da bu konuda bir düzenleme yapılmadığından işçinin ek iş yapması hususunda iş sözleşmesinde yer alan hükümlere bakılması gerekmektedir. İş sözleşmesinde ek iş yapılmasına dair herhangi bir yasaklayıcı hüküm yoksa işçinin ek iş yapmasında bir sakınca yoktur.Ancak işçinin yapacağı ek işin kanunla yasaklanan , ahlaka ve kanununa aykırı işlerden olmaması gerekmektedir.
İş sözleşmesinde işçinin başka bir işte çalışması yasaklanmış ise iş verenin sözleşmeyi tek taraflı olarak fesh etme hakkı vardır.Konuya ilişkin olarak bir yargıtay kararında bu yönde bir karar verilmiştir.
9. Hukuk Dairesi, 2016/1438 E. , 2019/11172 sayılı Kararında, toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle işçinin başka bir işte çalışmayacağına ilişkin kural getirilmişse, buna aykırı davranan işçinin iş sözleşmesinin, sadakat borcuna aykırılık nedeniyle tazminatsız feshedilebileceğine karar vermiştir.
İşveren İşçiyi Aynı Anda Birden Fazla İşte Çalışması Sebebiyle İşten Çıkarabilir Mi?
İşverenin işçiyi eşzamanlı olarak birden fazla işte çalışması sebebiyle doğrudan işten çıkarması mümkün değildir. Yani işçinin birden fazla işte çalışması işten çıkarılması için salt bir neden olmamaktadır. Ancak bazı durumlarda işçinin aynı anda birden fazla işte çalışması sadakat borcuna aykırılık teşkil edebilir. İşçinin başka bir işyerinde çalışması sadakat borcuna aykırı ise, başka bir işte çalışma işveren bakımından hukuken kabul edilemeyecek bir haksız rekabet oluşturuyorsa işçinin başka bir işyerinde çalışması kabul edilemez
Ayrıca işçinin yapmış olduğu işle alakalı dışarıda da aynı işi yapması ve çalışmış olduğu iş yerine rakip olması durumununda da iş verenin sözleşmeyi fesh etme hakkı vardır.Kamu işçisi açısından bu duruma örnek vermek gerekirirse kamu kreşinde görev yapan bir işçinin kreşe yakın yerde kreş açarak çalışmış olduğu iş yerindeki velileri kendi iş yerine yönlendirmesi iş akdinin fesh edilmesini gerektirecektir.
Konu ile alakalı örnek bir Yargıtay kararına bakacak olursak; …Davalı işveren 3.6.2005 tarihli fesih yazısında” 31.5.2005 tarihinde tespit edilen izinsiz olarak çalışmak şeklindeki iş ve eylemlerinden ötürü 4857 Sayılı İş Kanunun 25/2-e maddesi” uyarınca davacının hizmet akdinin haklı nedenle feshedildiğini bildirmiştir. Ancak yargılama aşamasında davacının davalı işyerinin karşısında bir dükkan kiralayarak burayı manav olarak işletmeye başladığını davalı işyerinin iştigal konusuna giren ürünleri sattığını davalı mağazanın müşterilerini kendi dükkanına yönlendirdiği bu şekilde rekabet etmeme yükümlülüğüne ve sadakat borcuna aykırı davranışları nedeniyle hizmet akdinin feshedildiğini savunmuştur. İşveren fesih bildiriminde belirttiği sebeplerle bağlı olup bu sebepleri sonradan değiştiremez. Kaldı ki davacının başka yerde çalıştığı olgusuna dayanan işveren bu iddiasını da her türlü şüpheden uzak delillerle de kanıtlayamamıştır. Bölge sorumlusu olarak dinlenen davalı tanığı Ş.Ş. davacının davalı işyerinin karşısında resmiyette kimin adına açıldığını bilmediği manav dükkanının çalışmaya hazırlık safhalarının davacı tarafından gerçekleştirildiğini ancak davacının hazırlık faaliyetlerini mesai saatleri dışında gerçekleştirdiğini beyan etmiştir. Küçük Yol Vergi Dairesinin yazısına göre de söz konusu dükkanın 6.6.2005’de (fesihten sonra) davacının annesi M.H. tarafından faaliyete geçirildiği belirtilmiştir. Dolayısıyla davacının işyerinin tam karşısında bir manav dükkanı açtığı kabul edilsebile mesai saatleri dışında sözkonusu yerde çalışması hizmetakdinin gerektirdiği yükümlülüklerin ihlal edildiği anlamına gelmez. Bu sebeple davalı işverene karşı doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunduğu, kanıtlanamayan davacının hizmet akdinin bu şekilde feshedilmesi tazminatı gerektirir. Bu eylem olsa olsa geçerli bir fesih nedeni oluşturur. Mahkemece ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddedilmesi hatalıdır.
Yıllık izin alan İşçi izin süresinde başka bir işte çalışabilir Mi?
Yıllık ücretli izin çalışanların yıl içinde çalışmaları karşılığında dinlenmeleri, fiziki ve psikolojik olarak pozitif verimle çalışabilir halde olmaları için verilmiş olan bir haktır. Kanun bunu sağlamak amacıyla işçiye yıllık izinde çalışma yasağı getirmiştir. Yıllık izin kullanan işçinin bu sürede dinlenmeyip başka bir işte çalışması ise iznin anlamını yitirmesi demektir. Bu nedenle yıllık iznin amacını sağlamak için işçiye izinde çalışma yasağı getirilmiştir.
İş Kanunu m. 58’de yer alan düzenlemeye göre, yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen izin ücreti işveren tarafından geri alınabilecektir.
