İlgilisine tebliğ edilmeyen disiplin cezası tekerrüre esas alınır mı?
Danıştay 12. Dairesi, ilgilisine tenbliğ edilmeyen disiplin cezasının tekerrüre esas alınamayacağına hükmetti.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1685
Karar No : 2022/1227
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi (Kapatılan) .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Mersin ili Orta Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünde memur olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendi uyarınca kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılması gerekmekte iken, anılan Kanun'un 125. maddesinin 2. fıkrası uyarınca tekerrür hükümleri uygulanarak Devlet memurluğundan çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
.... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; soruşturma kapsamında araca güvenlik mührü tatbik edilen araç şoförü, iş takipçisi, muayene ve tescil memurlarının alınan ifadelerinde açık sevk ile gelen beyannamelerin gümrük işlemlerinde mühür tatbik edilmeyeceğinin beyan edildiği, araç şoförü ve iş takipçisi tarafından gümrük güvenlik mührünü kendilerinin almadığı ve araçlarına tatbik edilmediğinin beyan edildiği, Van Emniyet Müdürlüğü ekiplerince yapılan araştırma sonucunda ......plaka numaralı tırda yer alan ...sayılı gümrük mührünün sökülmesi üzerine 312,500 paket kaçak sigara yakalandığı, dosyada yer alan ...sayılı gümrük mührünün açık sevk edilen ve ...plakalı çekiciye bağlı olan ... geçici plakalı "yarı römork ile LPG tankı" cinsi eşyaların Afganistan'a ihraç edilmek üzere gelen araca ya da eşyaya tatbik edilmiş gibi transit refakat belgesi ve gümrük mühür takip defterinin davacı tarafından imzalandığı ve doldurulduğu, ancak gümrük uygulamalarında eşyanın özelliği dolayısıyla açık sevk işlemlerde araca ya da eşyaya güvenlik mührünün tatbik edilmediği, eşyanın muayenesini yapan memurun ifadesinden de açık sevk araçlara güvenlik mührünün takılmadığının anlaşıldığı, bu durumda, dava dosyasında yer alan soruşturma raporu ve eklerinin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, davacıya isnat edilen fiilin sübuta erdiği görüldüğünden, daha önce aynı fiilden dolayı hakkında verilen disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içerisinde tekerrürü nedeniyle davacının fiiline uyan disiplin cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Mükerrer mühürlerin daha önce de mevcut olduğu, kendisinin yaptığı işlemlerde de mükerrer mühür durumunun söz konusu olduğu dolayısıyla dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacının eyleminin sabit olduğundan, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümleri uyarınca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yerine Ticaret Bakanlığı hasım mevkiine alınmak suretiyle işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
.................................................Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünde memur olarak görev yapan davacının, 05/09/2014 tarihinde... sayılı gümrük mührünü açık sevkle giden LPG tankerine tatbik etmiş gibi kayıtlara geçirmesine rağmen aynı sayılı mührün 312,500 paket kaçak sigara taşıyan başka bir tırın üzerinden çıkması olayıyla ilgili hakkında başlatılan disiplin soruşturması sonucunda "gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek" fiilini işlediğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendi uyarınca kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılması gerekmekte iken, anılan Kanun'un 125. maddesinin 2. fıkrası uyarınca tekerrür hükümleri uygulanarak Devlet memurluğundan çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu işlemi tesis edilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
Diğer yandan, davacı hakkında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Doğu Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Bölge Disiplin Kurulunun 20/05/2015 tarih ve 30 sayılı kararıyla, "gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek" fiilini işlediğinden bahisle 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendi uyarınca 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılmasına karar verildiği, anılan disiplin cezasının iptali istemiyle açılan davada; .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı davanın reddine dair karara karşı temyiz başvurusunda bulunulmadığından anılan kararın kesinleştiği ve davacı hakkında bu disiplin cezası göz önünde bulundurularak tekerrür hükümlerinin uygulanarak bir derece ağır disiplin cezasının verildiği anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun, 125. maddesinin (D) bendinin (f) alt bendinde, "Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek," fiili kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.
Aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir." hükmü yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
657 sayılı Kanun'da düzenlenen tekerrür müessesesi, bu Kanun'a göre cezalandırılan bir fiil veya halin belli aralıklarla işlendiği durumlarda, cezanın arttırılarak bir derece ağır ceza olarak uygulanması anlamına gelmektedir. Kanun'da yer alan düzenlemeye göre tekerrür nedeniyle bir derece ağır ceza verilebilecek iki durum bulunmaktadır:
Tekerrür kelime olarak tekrarlama, yineleme anlamına gelmekte olup, belli bir suçun veya kabahatin belli aralıklarla işlenmesi halinde cezanın arttırılarak verilmesine neden olan hukuki bir müessesedir. Bir cezanın tekerrür nedeni ile arttırılarak verilebilmesi için önce bir Kanun maddesinin ihlali nedeni ile bir ceza verilmesi, bu cezanın ilgiliye bildirilmesini müteakip aynı veya benzer fiilin bir daha işlenmesi gerekmektedir.
657 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen ve tekerrür müessesesini düzenleyen maddesinin birinci cümlesinde özel tekerrür, ikinci cümlesinde ise genel tekerrür hali düzenlenmiştir. Buna göre özel tekerrür halinin oluşabilmesi için önceki fiil ile sonraki fiilin aynı nitelikte olması gerekmektedir. Burada her iki fiillin de aynı tür cezayı gerektirmesi önemlidir. Genel tekerrür uygulamasında özel tekerrürden farklı olarak aynı cezayı gerektiren ve fakat mahiyeti farklı olan fiilin üçüncü kez işlenmesi şartı aranmaktadır.
Diğer yandan, tekerrür müessesesi ile amaçlanan, uyması gereken düzenleme ve yasaklara uymamakta ısrar eden kamu görevlisinin ağırlaştırılmış ceza ile cezalandırılmasıdır. Bu nedenle, tekerrür hükmünün uygulanabilmesi için, sonraki fiilin, önceki fiille aynı olması, aynı madde hükmüne göre cezalandırılması veya aynı madde hükmüne göre cezalandırılacak eyleminin üçüncü kez tekrarlanması; bununla birlikte sonraki fiili işlediğinde, kamu görevlisinin ilk disiplin cezasını tebliğ almış olması gerekmektedir.
Dava konusu işlem, yukarıda açıklanan tekerrür şartları yönünden incelendiğinde;
Davacı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Doğu Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Bölge Disiplin Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararıyla, "gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek" fiilini işlediğinden bahisle 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendi uyarınca 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılmış olup, bu karar davacıya 02/06/2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.
Diğer yandan, davacının iş bu dava konusu edilen disiplin cezasına konu eylemi ise, 05/09/2014 tarihinde gerçekleşmiştir.
Davacının, dava konusu işleme gerekçe olan fiilini işlediği tarihte, tekerrür şartları bakımından, kendisine uygulanmış bir disiplin cezasının olmadığı; diğer bir deyişle olayda genel veya özel tekerrür hükümlerinin uygulanmasını gerektirecek koşulların oluşmadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, 657 sayılı Kanun'da düzenlenen tekerrür hükümlerinin uygulanmasına ilişkin koşullar oluşmaksızın davacının bir üst ceza olan Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde tekerrür hükümlerinin uygulanması yönünden hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesine ilişkin temyize konu kararda hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.
