Memurların izin hakları
657 devlet memurları kanununa tabi olarak çalışan memurların yıllık izin, mazaret izinleri ve aylıksız izinleri hakkında merak edilen hususları bu yazımızda ayrıntılı olarak açıklamaya çalışacağız .
Konu İçerisindekiler:
- Memur İzinleri
- Memurların yıllık izin süreleri ve kullanma esasları
- Memurların mazeret izinleri ve kullanma esasları
- Memurların aylıksız izin süreleri ve kullanma esasları
- Memurların hastalık izin süreleri ve kullanma esasları
1.Memur İzinleri
Devlet Memurlarına tanınan izin hakları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 102-108 maddeleri arasında ayrıntılı olarak tanımlanmıştır.İlgili maddelerde memurun yıllık izin hakkkı, analık izni , babalık izni , evlenme düğün izni , ölüm izni ücretsiz aylıksız izin hakları ayrıntılı şekilde açıklanmıştır. Şimdi Kanun maddelerinde yer alan memurlara verilecek izinleri ayrıntılı olarak incelemeye başlayalım.
2.Memurların yıllık izin süreleri ve kullanma esasları
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 102 nci maddesinde yer alan düzenlemeye göre 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olan tüm kamu çalışanları (Öğretmenler hariç) yıllık izin hakkından faydalanabilirler. Hizmete göre; 1 yıl için 20 gün 10 yıldan fazla hizmeti olanlar için 30 gün memurun izin hakkı bulunmaktadır.
Yıllık izin kullanma esasları
- Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir.
- Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
- Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.
- Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.
3.Memurların mazeret izinleri ve kullanma esasları
657 sayılı devlet memurları kanunun 104 maddesinde memurların analık, babalık, evlenme, ölüm v.b şekildeki mazeret izinleri ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Şimdi bu izinleri açıklamaya çalışalım.
3.1 Memurların analık izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (A) fıkrası hükmüne göre bayan memurların 16 Hafta (Doğum öncesi Sekiz+ Doğum Sonrası Sekiz) "analık izin" hakları vardır.
3.1.1 Analık izni kullanma esasları
- Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir.
- Beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir.
- Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğum öncesi analık izninin başlaması gereken tarihten önce gerçekleşen doğumlarda ise doğum tarihi ile analık izninin başlaması gereken tarih arasındaki süre doğum sonrası analık iznine ilave edilir.
- Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir.
3.2 Memur evlat edinme izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (A) fıkrası hükmüne göre Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, çocuğun teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta süre ile izin verilir. Bu izin evlatlık kararı verilmeden önce çocuğun fiilen teslim edildiği durumlarda da uygulanır.
3.3 Memur babalık izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre Memura, eşinin doğum yapması hâlinde talebi üzerine memura 10 gün babalık izni verilir. Babalık izni doğum olayına bağlı bir izin olduğu için memurun eşinin doğum tarihinden itibaren kullanılabilir. Memur babalık izni takvim gününe göre verildiğinden babalık izin dönemine denk gelen resmi tatiller izinden sayılır.
3.4 Memur evlenme izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre Memurun kendisinin veya çocuğunun evlenmesi halinde isteği üzerine memura 7 gün evlenme izni verilir.Memur evlenme iznini nikah tarihi ile düğün tarihi farklı tarihlerde ise isteğine göre iki tarihten birinde kullanabilir.
3.5 Memur Ölüm İzin Hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre Memura eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine memura 7 gün ölüm izni verilir. Memur ölüm iznini kanunda sayılan yakınları için kullanabilir.Kanunda sayılmayan memur dede,nine, amca, dayı, teyze, hala v.b yakınları için memura ölüm izni verilemez. Memur bu yakınlarının ölümü durumunda kullanmak ister ise yıllık izin kullanmak zorundadır.
3.6 Memur 10 günlük mazaret izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre Memura babalık, evlilik ve ölüm halleri dışında zorunlu sebeplerde mazeretine bağlı toptan veya bölümler halinde 10 gün izin verilebilir. Zaruri hallerde öğretmenler hariç olmak üzere, bir sefer daha 10 gün izin verilebilir. Bu durumda, bu süreler yıllık izinden düşülür.
3.7 Memur süt izni hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (D) fıkrasına göre Doğum sonrası analık izni bitiminden sonra; İlk altı ay 3 saat İkinci altı ay 1,5 saat olmak üzere Süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi dikkate alınır.
3.8 Memur engelli çocuk izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (E) fıkrasına göre engelli çocuğu olan memura 10 gün mazeret izni verilir.
- Memurlara; en az yüzde 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun Hastalanması hâlinde hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla verilir.
- Engelli ya da süreğen hastalı olan çocuğun evli olması durumunda eşinin de en az yüzde 70 oranında engelli olması gerekmektedir.
3.9 Memur süt izni kullanmaksızın ilave analık izni
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (F) fıkrasına göre memura Birinci Doğumda 2 ay İkinci Doğumda 4 ay Üçüncü Doğumda 6 ay olmak üzere günlük çalışma süresinin yarısı izin verilebilir.
- Çoğul doğumlarda belirtilen sürelere 1 ay eklenmektedir.
- Çocuğun engelli doğması veya doğumdan sonraki on iki ay içinde çocuğun engellilik durumunun tespiti hâllerinde bu süreler on iki ay olarak uygulanır.
- Evlatlık edinen memurlar da bu izinden yararlanabilmektedir.
4.Memurların aylıksız izin süreleri ve kullanma esasları
657 sayılı devlet memurları kanunun 108 maddesinde memurların aylıksız izin haklarının neler olduğu açıklanmıştır. Memurların aylıksız izin haklarını kısaca açıklamaya çalışalım.
4.1 Memur uzun süreli hastalık halinde aylıksız izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 üncü maddesinin (A) fıkrasına göre memura 18 aya kadar Kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalık halleri için verilen aylıklı izinlerin sonunda hastalığın devamı halinde verilebilmektedir.
4.2 Memur doğum nedeniyle aylıksız izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre Doğum yapan memura, doğum sonrası analık izni süresinin veya süt izni hariç doğum sayısına bağlı olarak verilen izin süresinin bitiminden itibaren; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine 24 aya kadar verilmektedir
4.3 Memur evlat edinme aylıksız izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmidört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir
4.4 Memur yurtdışı görev veya eğitim nedeniyle aylıksız izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 üncü maddesinin (D) fıkrasına göre Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile 77 nci maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.
4.5 Memurlardan 5 yıllık hizmeti olanların aylıksız izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 üncü maddesinin (E) fıkrasına göre memura En Fazla İki Defa Kullanılması Şartıyla 1 Yıla Kadar aylıksız izin verilebilir.
5 yıllık hizmet süresine göre alınacak aylıksız izin kullanma esasları
- Yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olanlara isteği halinde en fazla iki defa kullanılması kaydıyla bir yıla kadar izin verilir.
- Sıkıyönetim, olağanüstü hâl veya genel hayata müessir afet hâli ilan edilen bölgelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz
4.6 Memurun askerlik nedeniyle aylıksız izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 üncü maddesinin (F) fıkrasına göre memura askerlik süresi boyunca aylıksız izin verilir.
5.Memurların hastalık izin süreleri ve kullanma esasları
Memurların uzun süreli ve kısa süreli hastalık hallerine göre hastalık izni kullanma hakları vardır.
5.1 Memur uzun süreli hastalık izin hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesine göre memura Kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı hâlinde 18 aya kadar, diğer hastalık hâllerinde ise 12 aya kadar hastalık izni verilir.
- Memura uzun bir süre tedavi ihtiyacı gösteren hastalıklarda özlük hakları korunarak verilir.
- Memurun hastanelerde yatarak gördüğü tedavi süreleri de hastalık izni olarak dikkate alınır.
- Hastalık izni kullanan memurun iyileşememesi halinde belirtilen süreler kadar ilave izin verilir. Bu süre zarfında da memur iyileşemezse malulen emekliye sevkedilir
5.2 Memur kısa süreli hastalık izin hakkı
Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları İle Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında memurlara Tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün, bir evvelki raporda doktor tarafından kontrol muayenesi öngörülmüş ise en çok 10 gün daha hastalık izni verilebilir.Bir takvim yılı içerisinde tek hekim tarafından verilecek raporların toplamı 40 günü geçemez. Bu süre geçtikten sonra verilecek hastalık raporları Sağlık Kurulu olarak düzenlenmek zorundadır.
