KDK'dan artırımlı nöbet ücreti hakkında tavsiye kararı
KDK, nöbetleri esnasında yoğun bakım, diyaliz, ameliyathane, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde geçici süreli hizmet sunan, bu birimlerin risk ve hizmet şartlarını geçici süreyle paylaşan sağlık personelinin artırımlı nöbet ücretinden faydalandırılması yönünde SAĞLIK BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA karar verdi.
T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2024/12215-S.24.18532
BAŞVURU NO : 2024/6511 KARAR TARİHİ : 08/11/2024
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN
BAŞVURUYA KONU İDARE : SAĞLIK BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Artırımlı nöbet ücreti ödenmesi talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ : 21/05/2024
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran özetle; Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi Transfüzyon biriminde Laboratuvar Teknisyeni olarak görev yaptığını, Kan Merkezlerinin çalışma usul ve esaslarında ‘kan merkezlerinde görevin 24 saat aralıksız olarak devam edeceği, kan merkezi idaresinin mevzuat dahilinde görevin aralıksız devamından sorumlu olduğu, teknik çalışmalardan müdür, laboratuvar uzmanı ve görev yapan teknisyenlerden sorumlu olduğu’ ifadelerine yer verildiği, yine 2022-2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme ve 2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmesinde “Diyaliz, ameliyathane ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren laboratuar ve röntgen hizmetleri ile entegre sağlık hizmeti sunan merkezlerde tutulan nöbetler için nöbet ücreti %50 artırımlı ödenir.” ibaresinin yer aldığını, başvuru ekinde yer alan tablolardan da son üç ayda kan transfüzyon merkezine mesai ve mesai dışı nöbetlerinde; ameliyathane, yoğun bakım, acil servise (kırmızı alan, sarı alan, yeşil alan) hizmet verildiğinin görüldüğünü, kan ve kan ürünlerinin acil başvurular veya acil gelişen durumlarda ve başvuru yapan hasta ya da yatarak tedavi gören hastalara gerekli kan testleri yapılarak takıldığını, Mikrobiyoloji ve Biyokimya laboratuvarında görev yapan biyolog, laboratuvar teknisyeni/teknikeri, laborant gibi kendisinin de aynı görev ve tanımlarla kamu hizmetini sürdürdüğünü belirterek tarafına yapılan ödemelerin acil servise hizmet veren bölüm olarak değerlendirilerek nöbet ücretlerinin artırımlı olarak ödenmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzun 25.06.2024 tarihli bilgi belge isteme yazısına istinaden İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 24.10.2024 tarihinde gönderilen - ............sayılı cevabi yazı ve eklerinde özetle;
2.1. Başvuranın talebine ilişkin Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliğine vermiş olduğu dilekçenin mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde cevaplandırıldığı ve konu hakkında yeni bir yasal düzenleme olmadığı sürece bunun dışında herhangi bir işlem tesis edilemediği,
2.2. Kan transfüzyon merkezlerinin laboratuvar kapsamında değerlendirilmediğinden bu merkezlerde görev yapan personele 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 33 üncü maddesine ve mesai saatleri dışındaki hizmetlerin ücretlendirilmesine ilişkin 03.09.2023 tarih ve 32298 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2024-2025 Yıllarını Kapsayan 7.Dönem Toplu Sözleşmenin nöbet ücretlerine ilişkin hükümleri çerçevesinde ödeme yapılmadığı,
2.3. Başvuranın Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesinde ‘Laboratuvar Teknikeri’ olarak çalıştığına ilişkin atama karan ve diğer evrakların yazı ekinde gönderildiği,
2.4. Nöbet ücretlerinin yüzde elli artırımlı ödenmesine ilişkin tüm hukuki belgelerde "laboratuvar" ifadesine yer verildiğinden ve Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazım ekinde yer alan ‘Kan Transfüzyon Merkezlerinin Laboratuvar Olarak Değerlendirilemeyeceğine" ilişkin yazısına istinaden başvuranın artırımlı nöbet ücreti talebinin reddedildiği,
2.5. 03,09.2023 tarih ve 32298 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara ilişkin 2024-2025 Yıllarını Kapsayan 7.Dönem Toplu Sözleşmenin "Sağlık ve Sosyal Hizmet Koluna İlişkin 'Toplu Sözleşme" başlıklı Üçüncü Bölümünün "Nöbet Ücreti" başlıklı 7 nci maddesinin üçüncü bendinde "diyaliz, ameliyathane ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren röntgen ve laboratuvar hizmetleri ile entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde tutulan nöbetler için ödenen nöbet ücretleri %50 artırımlı ödenir." ibaresinin yer aldığı ve Hastanede bu birimlerde görev yapan personele nöbet ücretlerinin %50 artırımlı ödendiği,
2.6. Kan transfüzyon merkezinde çalışan personele maaş dışında taban ödeme, teşvik ödeme ve mesai saatleri dışında tutmuş oldukları nöbet ücretlerinin artırımsız olarak ödendiği,
2.7. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kan Transfüzyon Merkezinde toplam yedi kişinin çalışmakta olup bunlardan Mayıs 2024 döneminde dört kişinin nöbet tuttuğu, kişilere ödenen nöbet ücretinin normal birim nöbet ücreti olup başvuran ve diğer üç personele ilişkin nöbet çizelgesi ve bordrosunun yazı ekinde sunulduğu,
2.8. Başvurucu ve Hastane idaresi arasında konuyla ilgili; yargı organlarında görülmekte olan veya yargı organlarınca karara bağlanmış herhangi bir uyuşmazlık bulunmadığı,
2.9. Şikâyet konusu ile ilgili yapılan tüm iş ve işlemlerin mevcut yasal düzenlemeler doğrultusunda yapıldığı, nöbet ücretlerinin ödenmesine ilişkin genel olarak tüm hukuki düzenlemelerin kişilerin unvanlarına göre değil, çalıştıkları birimlere göre tasnif edildiği, durum böyle iken laboratuvar teknisyeni olarak biyokimya laboratuvarında görev yapan ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren bir laboratuvar teknisyenine (biyokimya biriminin laboratuvar olarak değerlendirilmesi sebebiyle) artırımlı nöbet ücreti ödenebiliyorken kan transfüzyon merkezinde görev yapan ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren bir laboratuvar teknisyenine (kan transfüzyon merkezinin laboratuvar olarak değerlendirilmemesi sebebiyle) artırımlı nöbet ücreti ödenemediği,
Hususları ifade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 18.10.1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının;
3.1. “Ücrette adalet sağlanması” başlıklı 55 inci maddesi;
“Ücret emeğin karşılığıdır.
Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.”
3.2. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları;
“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”
3.3. “Genel ilkeler” başlıklı 128 inci maddesi;
“... Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.”
4. 14.06.2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun "Kurumun görevi" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrası;
“Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”
5. 14.07.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 33 üncü maddesi;
“Yataklı tedavi kuramları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. (Ek cümle: 2/1/2014 - 6514/10 md.) Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı
ödenir. Ancak ayda aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde 60 saatten, diğer yerlerde ve hiçbir şekilde 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz. Bu ücret damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
Bu madde hükmü, üniversitelerin yataklı tedavi kurumlarında çalışan ve 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 50 nci maddesinin (e) bendi kapsamında bulunanlar ile yataklı tedavi kurumlarında çalışan ve 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Kanunun ek 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında bulunanlar hakkında da uygulanır.(1)
İcap nöbeti tutan ve bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir icap nöbeti saati için, icap nöbeti süresi kesintisiz 12 saatten az olmamak üzere, yukarıda nöbet ücreti için belirlenen ücretin yüzde 40'ı tutarında icap nöbet ücreti ödenir. Bu şekilde ücretlendirilebilecek toplam icap nöbeti süresi aylık 120 saati geçemez.
Bu madde uyarınca yapılacak ödemeler, döner sermayesi bulunan kurumlarda döner sermaye bütçesinden karşılanır. ”
6. 13.01.1983 tarihli ve 17927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumlan İşletme Yönetmeliğinin;
7.1. 37 nci maddesi;
“Yataklı tedavi kuramlarında çalışmalar günün 24 saatinde kesintisiz devam eder. Normal mesai saatleri dışındaki hizmetler, acil vak'aların muayene ve tedavisini acil ameliyat ve müdahalelerin yapılmasını ve yatmakta olan hastaların bakımlarının devamını kapsar.”
6.2. 41 inci maddesi;
“Genel olarak yataklı tedavi kurumlarında nöbet; normal çalışma saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde dışarıdan gelecek hastalarla, kurum içindeki hastaların acil durumlarında tıbbi ve bununla ilgili idari ve teknik yardımları vaktinde sağlıyabilmek, olması muhtemel idari ve teknik olay ve kasalara zamanında müdahale edebilmek amacını güder.
d) Nöbet hizmetleri, yataklı tedavi kurumlarının tiplerine, yatak ve personel kadrosuna, yer ve önemine, faaliyetinin çokluğuna göre ayrı ayrı hükümlere tabidir.
e) Gece nöbeti tutanlara ertesi günü görev verilmez. Geceyi yoğun mesai ile uykusuz geçiren personele, kurumun personel durumu ve imkânları müsait olmak, hizmeti aksatmamak kaydıyle evinde veya kurum içersinde lüzum görüldüğü sürece dinlenmesi için baştabib izin verebilir. Bu takdirde de bunlar acil durumlarda baştabib veya nöbetçi tabibin davetine uymaya mecburdurlar.
Hafta tatillerinde ve resmi tatil günlerinde nöbet tutanlara hizmeti aksatmamak kaydıyle diğer iş günlerinde nöbet süresi kadar izin verilebilir.
f) Kurum nöbet cetvelleri her hizmet bölümü veya meslek grubu için ayrı ayrı düzenlenir. Nöbet listeleri aylık olarak hazırlanır; tabib ve doğrudan baştabibliğe bağlı görevlilerin listelerini baştabiblik, idareye bağlı personelin listesini hastane müdürlüğü, başhemşireliğe bağlı olanların listelerini ise baş hemşirelik düzenler ve bunları baştabib onaylar. Nöbet listelerinin birer örneği baştabib odasına, nöbetçi tabib odalarına ve ayrıca kurumun görülebilen bir yerine asılır. Birer örneği de Sağlık müdürlüğüne gönderilir.
Nöbet listeleri normal günler için ayrı, Cumartesi, Pazar, bayram ve tatil günleri için de ayrı olarak düzenlenir. Nöbet listelerinin düzenlenmesinde yıllık izinler dikkate alınır... ”
7. 03.09.2023 tarih ve 32298 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2024-2025 Yıllarını Kapsayan 7.Dönem Toplu Sözleşmenin "Sağlık ve Sosyal Hizmet Koluna İlişkin 'Toplu Sözleşme" başlıklı Üçüncü Bölümünün “Nöbet ücreti” başlıklı 7 nci maddesi;
“657 sayılı Kanunun ek 33 üncü maddesinde yer alan nöbet ücreti gösterge tablosundaki gösterge rakamları 10 puan ilave edilmek suretiyle uygulanır.
657 sayılı Kanunun ek 33 üncü maddesi uyarınca ödenen nöbet ücretleri resmi ve dini bayram günleri için %25 artırımlı ödenir.
Diyaliz, ameliyathane ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren röntgen ve laboratuvar hizmetleri ile entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde tutulan nöbetler için ödenen nöbet ücretleri %50 artırımlı ödenir. ”
Hükmünü amirdir.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
8. Kamu Denetçisi tarafından, başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuru konusuna ilişkin hazırlanan Tavsiye Karar Önerisi Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
9. Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran özetle; Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi Transfüzyon biriminde Laboratuvar Teknisyeni olarak görev yaptığını, 2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmesinde “Diyaliz, ameliyathane ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren laboratuar ve röntgen hizmetleri ile entegre sağlık hizmeti sunan merkezlerde tutulan nöbetler için nöbet ücreti %50 artırımlı ödenir.” ibaresinin yer aldığını, başvuru ekinde yer alan tablolardan da son üç ayda kan transfüzyon merkezine mesai ve mesai dışı nöbetlerinde; ameliyathane, yoğun bakım, acil servise (kırmızı alan, sarı alan, yeşil alan) hizmet verildiğinin görüldüğünü belirterek tarafına yapılan ödemelerin acil servise hizmet veren bölüm olarak değerlendirilerek nöbet ücretlerinin artırımlı olarak ödenmesini talep etmektedir.
10. İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü tarafından gönderilen cevabi yazıda ise özetle; Şikâyet konusu ile ilgili yapılan tüm iş ve işlemlerin mevcut yasal düzenlemeler doğrultusunda yapıldığı, nöbet ücretlerinin ödenmesine ilişkin genel olarak tüm hukuki düzenlemelerin kişilerin unvanlarına göre değil, çalıştıkları birimlere göre tasnif edildiği, bu kapsamda kan transfüzyon merkezinde görev yapan ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren bir laboratuvar teknisyenine (kan transfüzyon merkezinin laboratuvar olarak değerlendirilmemesi sebebiyle) artırımlı nöbet ücreti ödenemediği hususları ifade edilmiştir.
11. Başvuranın hizmet belgesi incelendiğinde; Sağlık Bakanlığı Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesinde ‘Sağlık Teknikeri (Laboratuvar)’ olarak kamu görevini sürdürdüğü ve Mayıs ayı nöbet çizelgesinde 72 saat nöbet hizmetinde bulunduğu ve buna ilişkin düzenlenen nöbet bordrosunda da başvurana toplamda 5.436,90 TL ödeme yapıldığı bilgisi edinilmiştir.
12. Başvuru konusu olaya ilişkin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 33 üncü maddesinin birinci fıkrasında %50 artırımlı ödemenin yapılacağı hizmetlerin “yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetleri” olarak belirlendiği, 2024 ve 2025 Yıllarını Kapsayan 2. Dönem Toplu Sözleşmesinin Sağlık ve Sosyal Hizmet Koluna İlişkin 'Toplu Sözleşme" başlıklı Üçüncü Bölümünün “Nöbet ücreti” başlıklı 7 nci maddesi hükmünün %50 artırımlı ödeminin kapsamının “diyaliz, ameliyathane, ve mesai saatleri dışında acil servise hizmet veren röntgen ve laboratuvar hizmetleri ile entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde tutulan nöbetler” ifadeleri eklenerek genişletildiği görülmektedir.
13. Diğer taraftan, başvuru konusunun çözümüne dayanak teşkil eden ilgili mevzuatta belirtilen “hizmetlerinde” ifadesi ile sunulan hizmetin içeriğinin mi yoksa bahsi geçen kurumların hizmet birimlerinin mi kastedildiği hususunda meri mevzuatta net bir tanım bulunmamakta, söz konusu ifadenin ilgili idare tarafından hizmet birimi olarak, yargı kararlarında ise sunulan hizmet olarak değerlendirildiği görülmektedir.
14. İlgili idare tarafından başvuranın kan transfüzyon merkezinde görevli olduğu ve ilgili mevzuatta yer verilen birimlerde görev yapmadığından artırımlı nöbet ücretinin ödenmediği anlaşılmakta, Sağlık Bakanlığının tüm il müdürlüklerine yönelik genel yazısında da, kan merkezlerinin Kan ve Kan Ürünleri Yönetmeliği kapsamında ruhsatlandırılarak faaliyet gösteren birimler olduğu ve tıbbi laboratuvar olarak kabul edilmeleri uygun olmayacağından yargı kararı gereğince artırımlı nöbet ücretinin ödenmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.
15. Diğer taraftan, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunun 23.06.2014 tarihli ve 869 sayılı "Nöbet Ücretleri" konulu Genel Yazısında "Özellik Arz Eden Birimlere Hizmet Verenlerin Nöbet Ücreti" başlığı altında, artırımlı nöbet ücreti verilecek hizmet birimlerinin sayma yoluyla tek tek belirlendiğini, röntgen ve laboratuvarlarda çalışan personelin bu kapsamda değerlendirilemeyeceği düzenlenmiş olup, söz konusu düzenleme Danıştay 12. Dairesinin E: 2018/4576, K:2019/2960 sayılı kararı ile iptal edilmiş bulunmaktadır.
16. Danıştay 12. Dairesinin 18.04.2019 tarihli ve E: 2018/4576, K:2019/2960 sayılı kararında;
“diyaliz, ameliyathane, yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı nöbet ücreti ödeneceği, bu ücretin artırımlı ödenebilmesi için bu birimlerde görevlendirilmiş olma koşulunun aranmadığı ve mevzuatta sayılan birimlere hizmet verecek şekilde nöbet tutulmasının yeterli olduğu görülmekte olup, nöbet ücretinin yüzde elli oranında artırımlı olarak ödenmesi konusunda getirilen kurala, münhasıran sayılan birimlerde görevli olanlara ödeneceği yolunda bir anlam yüklenemeyeceği gibi sağlık tesisinin tüm birimlerine hizmet veren birimlerde çalışan personelin özellikli birime hizmet verse bile öngörülen artırımlı nöbet ücretinden yararlandırılmayacağı yolunda bir düzenlemenin de bulunmadığı dikkate alındığında, artırımlı nöbet ücreti ödenmesinde nöbet hizmetinin verildiği birime bakılarak, bu birimlere hizmet veren sağlık personeline yüzde elli oranında artırımlı nöbet ücreti ödenmesi gerektiği ” belirtilmiş olup, laboratuvar ve röntgen birimlerinde çalışan personelin nöbet ücretleri kapsamında karar verilmiş olsa da, ilgili yargı kararı gereğince artırımlı nöbet ücretine hak kazanmada sunulan hizmetin niteliğinin esas alınması ve ilgili mevzuatta sayılan söz konusu birimlere hizmet sunan tüm personeli kapsayacak şekilde ödemenin yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.
17. Benzer bir değerlendirme yapan Bursa Bölge İdare Mahkemesinin 10.11.2015 tarihli ve E: 2015/2449, K: 2015/2855 sayılı Kararında da,
“...yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan nöbetler için %50 artırımlı nöbet ücreti ödenmesi öngörülmüş olup, söz konusu birimlerde (yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde) fiilen çalışmamalarına karşın, nöbetleri esnasında bu bölümlere geçici süreli hizmet sunan sağlık personelinin, bu hizmet süresiyle orantılı olarak, %50 oranında artırımlı nöbet ücretinden faydalandırılmalarım engelleyen bir hüküm bulunmadığından, bu birimlerin risk ve hizmet şartlarını geçici süreyle paylaşan personelin, hakkaniyet gereği olarak, çalıştıkları süreyle kısıtlı olmak kaydıyla, bu birimlerde çalışan personelle aynı oranda nöbet ücretinden yararlanmaları gerektiğinden, davacının da acil servis veya yoğun bakımda nöbet tutmadığı, laboratuvar biriminde nöbet tuttuğu, ancak nöbetlerinde saat 17:00-08:00 arası acil servise hizmet verdiği anlaşıldığından, acil servise hizmet verdiği süreler kadar %50 oranında artırımlı nöbet ücretinden faydalandırılması gerektiği sonucuna varıldığı ” ifadelerine yer verildiği görülmektedir.
18. Hukukun ve adaletin en somut yansıması olan mahkeme kararlarına uyulması, uygulanması ve geciktirilmeden yerine getirilmesi, ”hukuk devleti” ilkesi ve onun vazgeçilmez koşullarından biri olan “hukuka bağlı idare” anlayışının bir gereğidir. Danıştay içtihatları ve idare hukuku ilkelerine göre, iptal davalarının doğurduğu hukukî sonuç da, iptal edilen işlemin hukuk âleminde doğmamış olması ve hiç tesis edilmemiş gibi kabul edilmesidir. Yürütme organı ile idarenin yanı sıra yasama organının da, birtakım düzenlemelerle, mahkeme kararlarını değiştirecek mahiyette ve yargı kararının uygulanmasının bertaraf edilmesini doğuracak şekilde yasal düzenleme yapması, Anayasa’nın 138. maddesinin dördüncü fıkrasına
aykırılık yanında, ayrıca, Anayasa’nın 125. maddesinin birinci fıkrasının birinci tümcesi hükmüne de aykırılık oluşturmaktadır. (Anayasa Mahkemesi E: 2014/149, K: 2014/151)
19. Bu kapsamda yargı kararları ile iptal edilmiş olan bir düzenleme veya ‘genel yazıyı’ gerekçe göstererek kamu personelinin sosyal ve mali haklarının kısıtlanmasının, iptal edilen yazının içeriğine ve amacına uygun veya benzer uygulamalar yapılmasının, personelin mağduriyetine yol açabileceği ve böyle bir durumun hakkaniyete, hukuk devleti ilkesine ve Anayasanın 138 inci maddesine de uygun düşmeyeceği göz ardı edilmemelidir.
20. İlgili mevzuatta düzenlenen %50 artırımlı ödemenin amacı, verilen hizmetin niteliği gereği yüksek risklere maruz kalan personelin teşviki ile üstlenilen külfet karşılığında maddi olarak ödüllendirilmesi olmakla birlikte, ilgili mevzuatta bu ücretin artırımlı ödenebilmesi için bu birimlerde görevlendirilmiş olma koşulunun aranmadığı, mevzuatta sayılan birimlere hizmet verecek şekilde nöbet tutulmasının yeterli olduğu yönündeki Danıştay 12. Dairesinin kararında sunulan hizmetin niteliğinin esas alındığı göz önünde bulundurulduğunda, nöbetleri esnasında bahsi geçen bölümlere geçici süreli hizmet sunan ve bu birimlerin risk ve hizmet şartlarını geçici süreyle paylaşan sağlık personelinin, hukuken ve hakkaniyet gereği, artırımlı nöbet ücretinden yararlanmaları gerektiği değerlendirilmiş, başvuranın talebine ilişkin aksi yönde yapılan işlemlerin hukuka ve hakkaniyet ilkelerine aykırılık teşkil edeceği sonucuna varılmıştır.
21. Yukarıda anlatılan hususlar, başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte göz önünde bulundurularak Kurumumuzca yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde; başvurunun kabulü ile nöbetleri esnasında bahsi geçen bölümlere geçici süreli hizmet sunan ve bu birimlerin risk ve hizmet şartlarını geçici süreyle paylaşan sağlık personelinin artırımlı nöbet ücretinden faydalandırılması yönünde tavsiyede bulunulması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
22. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikâyet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun hareket ettiği; ancak idarenin başvurana karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkeye de uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
23. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İstanbul
İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜNE;
Nöbetleri esnasında yoğun bakım, diyaliz, ameliyathane, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde geçici süreli hizmet sunan, bu birimlerin risk ve hizmet şartlarını geçici süreyle paylaşan sağlık personelinin artırımlı nöbet ücretinden faydalandırılması yönünde SAĞLIK BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, SAĞLIK BAKANLIĞI tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın başvurana ve gereği için SAĞLIK BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
Şeref MALKOÇ
Kamu Başdenetçisi
