Eşi Doğum Yapan Memurun Aylıksız İzin Hakkında İdarenin Takdir Yetkisi
Bilindiği üzere devlet memuru olan bayan memurların doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren 24 aya kadar aylıksız izin kullanma hakları bulunmaktadır.Yine Devlet memurları kanunun 108. maddesinin b fıkrasında "eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir." hükmüne yer verilmiştir.
İlgili hükümden de anlaşılacağı üzere devlet memuru olarak görev yapanların eşlerinin doğum yapması halinde eşinin doğum tarihinden itibaren 24 aya kadar ücretsiz izin kullanma hakları bulunmaktadır.Kanun maddesinde aylıksız izin verilir şeklinde ifade yer aldığından memurun talep etmesi halinde eşinin doğumundan dolayı talep ettiği ücretsiz izin memura verilmek zorundadır.
Konuya ilişkin olarak 6 Seri Nolu Kamu Personeli Genel Tebliğinde eşi doğum yapan memura verilecek olan aylıksız izin ile alakalı ayrıntılı açıklama yapılmıştır.
Tebliğde yer alan hükümlere göre
-Eşi doğum yapan memura verilecek aylıksız izinde idarenin takdir hakkı bulunmamakta memurun talep etmesi halinde bu izin kullandırılmak zorundadır.
-Eşi doğum yapan memurun aylıksız izin alabilmesi için eşinin memur olmasına gerek bulunmamaktadır.
-Eşlerin her ikisininde memur olması durumunda doğum sebebiyle verilen aylıksız iznin, süreleri içerisinde her iki eşe aynı dönemde veya birbirini takip edecek şekilde kullandırılması mümkündür.
- Doğum sebebiyle verilen aylıksız iznin, yirmidört aylık sürenin aşılmaması kaydıyla, kısım kısım kullanılması mümkündür.
Daha önceki yıllarda eşinin doğum yapması sebebiyle aylıksız izin kullanmak isteyen memura idaresince izin verilmemesi üzerine açılan davada Danıştay 5. Dairesinin E: 2013/8964 K: 201510687 K.T.: 21.12.2015 kararında " 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. maddesinin (b) bendi uyarınca kullanılabilecek olan 24 ay süreli ücretsiz izinin kullandırılması konusunda da davalı idare bağlı yetki kapsamında olduğundan ücretsiz izin kullandırıp kullandırmama konusunda takdir yetkisi bulunmamaktadır. Çocuğunun doğum tarihinden itibaren 24 ay süreyle ücretsiz izin verilmesi gerekmekte iken talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır." hükmüne yer verilmiştir.
T.C. Danıştay 5. Daire E: 2013/8964 K: 201510687 K.T.: 21.12.2015
Dosyanın incelenmesinden; Davacının, 01.08.2011 tarihinden itibaren 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. maddesinin e bendi uyarınca 1 yıl ücretsiz izin aldığı, ücretsiz iznin bitim tarihinden itibaren, eşinin doğum yapması nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. maddesinin (b) bendi kapsamında tarafına ücretsiz izin verilmesi için 30.07.2012 tarihli dilekçesi ile İdareye başvurduğu, dilekçe ekinde doğum raporunun aslı veya onaylı suretinin eklenmediği ve adres bilgilerinin yazılmadığı gerekçesiyle talebinin reddedildiği, İdare Mahkemesince davacının 30.07.2012 tarihli dilekçesi üzerine tesis edilen işlemin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Davacının 30.07.2012 tarihli dilekçesindeki talebi incelendiğinde; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. maddesinin (e) bendi uyarınca kullandığı 1 yıllık ücretsiz iznin bitim tarihi olan 01.08.2012 tarihinden itibaren, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. maddesinin (b) bendi uyarınca 24 ay süreyle ücretsiz izin talep ettiği görülmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. maddesinin (b) bendi uyarınca kullanılabilecek olan 24 ay süreli ücretsiz izin ancak davacının çocuğunun doğum tarihi olan 23.04.2011 tarihinden başlanılmak üzere kullanılabilir. Bu iznin kullandırılması konusunda da davalı İdare yukarıda zikredilen yasa hükmü uyarınca bağlı yetki içerisindedir. Bağlı yetki kapsamında İdarenin davacıya ücretsiz izin kullandırıp kullandırmama konusunda takdir yetkisi bulunmadığından, çocuğunun doğum tarihi olan 23.04.2011 tarihinden itibaren 24 ay süreyle davacıya ücretsiz izin verilmesi gerekmekte iken talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
