Emekli Olan İşçilerin Emeklilik Tazminatı (Harcırah) Hangi Gösterge Rakamından Ödenecek
Kamu kurumlarında sürekli ve geçici işçi olarak çalışan işçilere emekli olduklarında alacak oldukları kıdem tazminatı haricinde emeklilik tazminatı adı altında ayrıca ödeme yapılmaktadır.Daha önce emekli olan işçilere harcırah olarak ödenen bu tutar 2003 yılından itibaren yapılan düzenleme ile birlikte tazminat olarak ödenmeye başlanmıştır.
Kamu kurum ve kuruluşlarından emekli olanlara ödenecek tazminata (yolluk) ilişkin düzenleme 375 sayılı KHK yapılmıştır.. İlgili kararnamede; ‘’ (A) bendi kapsamına giren personel ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvelde yer alan personel ve kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden; emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilen veya hizmet sürelerinin bitiminde ayrılan sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler ile terhis olan yedek subaylara ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaksızın (12.105) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarında tazminat ödenir. ” hükmü yer almaktadır.
Görüleceği üzere işçilere emeklilik tazminatı ödenmesine ilişkin yasal düzenlemede ilgili ödemenin 12105 rakamı üzerinden ödenmesi gerektiği yönünde düzenleme bulunmaktadır.
İlgili gösterge rakamı memurlar açısından 5 dönem toplu sözleşmede yer alan düzenleme ile 13558 olarak uygulanmaktadır.
Bazı kamu kurum ve kuruluşlarınca işçiler içinde 13558 gösterge rakamı üzerinden ödeme yaptığı sitemize gelen sorulardan anlaşılmaktadır.
Memur sendikaları ile hükümet arasında imzalanan ve 2020-2021 yıllarını kapsayan 5. dönem toplu sözleşmenin kapsam başlıklı 1. maddesinde
" Bu Toplu Sözleşme; kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölümü 4688 sayılı Kamu Görevlileri ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarının, her bir hizmet kolu kapsamına giren mali ve sosyal haklarla ilgili bölümü ise ilgili hizmet kolu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlileri hakkında uygulanır" hükmü yer almaktadır.
Toplu sözleşmenin atıfta bulunduğu 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun kapsam başlıklı 2. maddesinde ise
" Bu Kanun, Devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin görüldüğü genel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadî teşebbüslerinde, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle ya da bunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller ile bunlara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kurum veya kuruluşlarında işçi statüsü dışında çalışan kamu görevlileri hakkında uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Kanun maddelerinde de anlaşılacağı üzere 4688 sayılı kanun kapsamında yapılan sözleşmelerde yer alan hükümlerden işçi statüsü dışında kanun maddesinde yer alan kamu görevlileri faydalanmaktadır.Dolayısıyla kamu kurumlarında çalışan işçilerin emekli olmaları halinde işçilere ödenecek olan emeklilik tazminatında 375 sayılı KHK yer alan 12105 rakamı üzerinden ödeme yapılmak zorundadır.
Konuya ilişkin olarak tereddütü bulunan kurumların ilgili toplu sözleşmenin 3.maddesi gereğince Maliye Bakanlığından görüş alması mümkündür.
