4483 Sayılı Kanunun Kapsamı ,memura hangi suçlardan dolayı 4483 göre soruşturma açılır
Kamu görevlilerinin görevleri başında işlemiş olduğu ya da işlediği iddia edilen ve kapsamı kanunlar belirlenmiş suçlar, özel soruşturma usulüne tabidir. Kamu görevlilerinin ceza kanunu kapsamına giren suçlardan dolayı haklarında yürütülen soruşturma işlemleri 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması hakkında kanun hükümlerine göre yürütülmektedir. Memurların soruşturmalarında özel usule tabi olmaları hizmetlerini yürütürken daha rahat görev yapmalarını ve bir anlamda memurlar için güvence sağlar. Bu güvencenin hangi suçları ve hangi kamu görevlilerini kapsadığı ise kanunun kapsam maddesinde hükme bağlanmıştır.Bu çalışmamızda 4483 sayılı yasanın kapsamı hakkında bilgi vermeye çalışacağız.
4483 Sayılı Yasanın İdare ve Memur Açısından Kapsamı
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun'un kapsamı 2 inci maddede düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre; 4483 sayılı kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır.
Kapsam maddesine baktığımız zaman bir suçun 4483 sayılı yasanın kapsamına girmesi için Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına yürüttükleri hizmetin ifası sırasında işlenmesi gerektiğidir. Dolayısıyla genel idare esaslarına göre yürütülmeyen faaliyetlerin yürütüldüğü kurumlarda görevli memur ve kamu görevlileri kanun kapsamına girmemektedir.
Peki genel idare esasları ile ne kastedilmektedir? Bu kavramın mevzuatımızda tanımı yapılmış mıdır? Genel İdare esasları kavramı mevzuatımızda 4483 sayılı yasa dışında Anayasa ve çeşitli kanunlarda zikredilmekle birlikte kavramın tanımı yapılmamıştır. Genel idare esasları kavramı, Anayasa Mahkemesinin çeşitli tarihlerde vermiş olduğu kararlarda da geçmiş olmasına rağmen orada da net bir tanımının olmadığını görüyoruz. Bu konuda yasal düzenleme yapılmasının gerekli olduğunu düşüyoruz.
Devlet teşkilatı içerisinde yer almakla birlikte genel idare esaslarına göre hizmet ifa etmek maksadıyla kurulmayan kurumlara KİT'ler örnek gösterilebilir. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin temel kuruluş amacı ticari esaslara göre faaliyette bulunmaktır. Dolayısıyla, kanunun ikinci maddesinde yer alan düzenlemeye göre KİT personellerinin 4483 sayılı yasa kapsamına girmemesi gerekmektedir. Kanunun kapsam maddesinde KİT personelinden bahsedilmemesi, yasa koyucunun da bu maksatla hareket ettiğini ve bu personellerin soruşturmalarda genel esaslara tabi olmasını istediğini göstermektedir. Bunun istisnası ise KİT Genel Müdürleri ile Yönetim Kurulu üyeleridir. Bu kadrolarda görev yapanlar 4483 sayılı yasaya tabidir.
Maddede genel idare hizmetlerine göre yürütülen görevlerin "asli ve sürekli " görev olması gerektiği de ifade edilmiştir. Asli ve sürekli olmak devletin asli fonksiyonlarını ifade eden kamu görevinin özelliğidir. Bu fonksiyonlar kamu gücünü kullanılarak yürütülen görevlerdir.Tamamlayıcı ve bunlara yardımcı nitelikte görev yapan kişilerin kamu görevi ifa etmemesi sebebiyle yardımcı hizmetli, şoför gibi kadrolarda görev yapanların soruşturmaları da 4483 sayılı yasaya tabi değildir.
Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin kanunun kapsamına girmektedir. Kapsam maddesinin uygulanmasında memur ve diğer kamu görevlisinden kimlerin kastedildiğini de açıklamaya çalışalım. Memur tanımı önceki ceza kanununda yer alırken 5237 sayılı yasada memur kavramı terkedilerek kamu görevlisi kavramı getirilmiştir. Memur tanımı 657 sayılı yasada yer almakta olup 5237 sayılı yasada getirilen görevlisi tanımı memur tanımını da kapsamaktadır. 4483 sayılı yasanın uygulanması bakımından kapsama giren memur ve diğer kamu görevlilerinden devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttüğü asli ve sürekli görevini ifa ile görevlendirilenler anlaşılması gerekmektedir.
Bazı personeller ise mevzuatlarında yer alan özel düzenlemeler gereği 4483 sayılı yasanın kapsamına girerler Belediye personelleri, İl özel idare personelleri, Milli Piyango İdaresi personeli, KİT Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyeleri, 4081 sayılı Kanun kapsamında çalışan bekçiler, mahalle ve çarşı bekçileri, Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu üyeleri, KİK üye ve personellerini bu maddeye örnek gösterebiliriz.
4483 Sayılı Kanunun Kapsamına Girmeyen Kişiler
Bazı kişiler ise 4483 sayılı yasanın kapsamı dışındadır. Bunlar görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma usullerine tabidirler. Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri, Başbakan ve Bakanlar Kurulu Üyeleri, TBMM Üyeleri, Yargıtay Başkan ve üyeleri, Danıştay Başkan ve Üyeleri, Sayıştay Başkan ve Üyeleri, Sayıştay Diğer Meslek Mensupları, Hakim ve Savcılar, Türk Silahlı Kuvvetlerine Mensup Personel, üniversitelerde görev yapan öğretim üyeleri ve yardımcıları, görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma usulüne tabidirler. Bunlar hakkında 4483 sayılı yasa uygulanmaz.
Kanunun kapsamına girmeyen diğer personeller ise şunlardır. KİT personelleri, yardımcı hizmetliler, özel güvenlik görevlileri, asaleti tasdik olmayan memurlar, avukatlar, hazine avukatları, evlendirme memurları, seçim işleri memurları, noterler, hakemler, bilirkişiler, kayyumlar, belediyelerin iktisadi teşebbüslerinde görevli personel (Kaski gibi), okul koruma derneği üyeleri, BDDK personeli, TOBB personeli, KYK personeli, İş ve İçi Bulma Kurumu personeli, Rekabet Kurumu personeli, vakıf mütevellileri, köy ve kır bekçileri, çiftçi mallarını koruma derneği başkan ve üyeleri, özelleştirme kapsamına alınan kurum personelleri ile TRT personelleri 4483 sayılı yasanın kapsamına dahil değildir.
4483 Sayılı Kanunun Suç Bakımından Kapsamı
Memur veya diğer kamu görevlilerinin işlemiş oldukları suçun 4483 kapsamına girmesi için görevi sebebiyle işlemesi gerekir. Görevi esnasında işlenen suçlar bu kanun kapsamında değildir. Sitemizde 4483 sayılı yasanın suç bakımından kapsamı konusu detaylıca incelenmiş olup söz konusu makaleyi okumak için linke tıklayınız.
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır. Bu gibi personeller ilgili mevzuatlarında yer alan özel hükümlere tabi olurlar.
4483 sayılı yasa memura haksız isnat ve iftiralara karşı kendilerini güvende hissetmelerini sağlamak amacıyla getirildiği düşünüldüğünde ağır cezayı gerektiren suçüstü halinde kişinin soruşturmasının genel hükümlere göre yürütülmesi gerekecektir. Bu kanun kapsamında yapılan işlemler kişinin disiplin soruşturmasını etkilemez. Disiplin hükümleri saklıdır.
Memurun görevi sebebiyle işlediği suçun mesai saati içinde veya dışında olması kanunun kapsamını etkilemez. Aynı şekilde memuriyet mahalli içinde veya dışında olması da görevi sebebiyle işlenen suçun 4483 kapsamına girmesini engellemez.
