Memur kadrosuna atanan sözleşmeli personelin doğum izni kademe ilerlemesinde dikkate alınır mı?
Sözleşmeli personel pozisyonlarında görev yapmakta iken kullanılan aylıksız doğum izni sürelerinin kademe ilerlemesinde hesaba katılması talebi ile KDK'ya başvuran personel için ne karar verildi?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği .......................İl Müdürlüğü ................................. Milli Emlak Müdürlüğü’nde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapan bir personel, sözleşmeli büro personeli olarak görev yapmakta iken bir yıldan az süreli aylıksız doğum iznine ayrıldığını, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36/c-8 inci maddesi gereğince aylıksız doğum izni sürelerinin kademe ilerlemesinde sayılması gerekirken söz konusu sürelerin dikkate alınmadığ-ını belirterek, aylıksız doğum iznine ayrıldığı sürelerin kademe ilenmesinde dikkate alınması talebiyle KDK'ya başvurdu.
Başvuruyu değerlendiren KDK; ilgilinin aylıksız izin kullandığı tarihler arasındaki sözleşme fesih (doğum nedeniyle) döneminde sözleşmeli personel pozisyonunun saklı tutulduğu, bu nedenle doğum iznini kullanıldığı mezkûr sürelerin sözleşmeli personel olarak geçirilen hizmet süresi olarak değerlendirilemeyeceğinden dolayı aylıksız doğum izni sürelerinin kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilmesi talebinin İdare tarafından reddedilmesi işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle yapılan başvuruy reddetmiştir.
T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2024/8498-S.24.13279
BAŞVURU NO : 2024/5566
KARAR TARİHİ : 13/08/2024
RET KARARI
BAŞVURAN
BAŞVURUYA KONU İDARE : ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Sözleşmeli personel pozisyonlarında görev yapmakta iken kullanılan aylıksız doğum izni sürelerinin kademe ilerlemesinde hesaba katılması talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 29/04/2024
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Kurumumuza .........................tarafından yapılan başvuruda; Kocaeli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Gebze Milli Emlak Müdürlüğü’nde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yaptığını, sözleşmeli büro personeli olarak görev yapmakta iken bir yıldan az süreli aylıksız doğum iznine ayrıldığını, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36/c-8 inci maddesi gereğince aylıksız doğum izni sürelerinin kademe ilerlemesinde sayılması gerekirken söz konusu sürelerin dikkate alınmadığını belirterek, aylıksız doğum iznine ayrıldığı sürelerin kademe ilenmesinde dikkate alınmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığının 31/5/2024 tarih ve sayılı cevabi yazısı ve eklerinde özetle,
2.1.Başvuranın Kocaeli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikli İl Müdürlüğüne Büro Personeli (sözleşmeli) olarak atandığı ve 28.07.2020 tarihinde görevine başladığı, doğum sonrası ücretsiz izin talebinde bulunması nedeniyle 15.08.2020 tarihinden geçerli olmak üzere hizmet sözleşmesinin feshedildiği, Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların Ek 1 inci maddesi gereğince 30.07.2021 tarihinde tekrar göreve başladığı, 7433 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 3 üncü maddesi ile 657 sayılı Kanuna eklenen geçici 48 inci madde kapsamında 15.05.2023 tarihinde memur kadrosuna atandığı ve halen Kocaeli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünde görevine devam ettiği,
2.2. Başvuranın sözleşmeli personel olarak çalışmakta iken mezkûr Esasların Ek 1 inci maddesinin (b) bendi gereğince sözleşmesinin feshedildiği ve anılan madde kapsamında yeniden göreve başladıktan sonra kadroya geçtiği, bu nedenle 15.08.2020-30.07.2021 tarihleri arasındaki sözleşme fesih (doğum nedeniyle) dönemine ilişkin olarak 657 sayılı Kanunun geçici 42 maddesi uyarınca kademe ilerlemesi işlemi tesis edilemediği,
Açıklamalarına yer verilmiştir.
3. Cumhurbaşkanlığı idari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünün 15/5/2024
tarih ve sayılı cevabi yazısında özetle,
657 sayılı Kanunun geçici 48 inci maddesinin beşinci fıkrasında; “Bu madde hükümlerine göre memur kadrolarına atananların, ilgili mevzuat hükümlerine göre sözleşmeli personel olarak geçirdikleri hizmet süreleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir...” hükmünün yer aldığı, bu itibarla, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışmakta iken anılan Kanunun geçici 48 inci maddesi çerçevesinde memur kadrolarına atananların, mezkûr Esasların ek 1 inci maddesine istinaden pozisyonlarının saklı tutulduğu süreler var ise bu sürelerin kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ifade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
4. “18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
5. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
6. 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun;
6.1. “Aylıksız izin” başlıklı 108 inci maddesinin (B) bendinde, “Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin veya aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca verilen izin süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir.”
6.2. “Tesis edilen sınıflar” başlıklı 36 ıncı maddesinin “Ortak Hükümler” başlıklı bölümünün (C) bendinin sekizinci fıkrasında, “108 inci maddenin (B) fıkrası uyarınca kullanılan aylıksız izin süreleri, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.”
6.3. Geçici 42 inci maddesinde, “36 ncı maddenin "Ortak Hükümler" bölümünün (C) fıkrasının (8) numaralı bendi hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra 108 inci maddenin (B) fıkrası aylıksız izne ayrılanlar hakkında uygulanır. Anılan tarihte bu şekilde aylıksız izin kullananlar ise kalan izin süreleri bakımından söz konusu bent hükmünden yararlandırılır.”
6.4. Geçici 48 inci maddesinde, “Kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda; bir yıldan az süreli, ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışanlar ile yükseköğretim kumullarının araştırma-geliştirme projelerinde proje süreleriyle sınırlı olarak çalışanlar hariç olmak üzere; a) 28/11/2022 tarihi itibarıyla;
1) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası uyarınca vizelenmiş veya ihdas edilmiş sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışmakta olanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte sözleşmesi devam eden ve 48 inci maddede belirtilen genel şartları taşıyanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde yazılı olarak başvuranlar; pozisyonlarının vizeli olduğu teşkilat ve birimde, Türk Tarih Kurumu Başkanlığında bu Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında istihdam edilen ve Kültür ve Turizm Bakanlığının kazı alanları ve ören yerlerinde görevli bulunan arkeolog, restoratör ve müze araştırmacısı unvanlarında çalışan personel ise Kültür ve Turizm Bakanlığının taşra teşkilatında, bu Kanunun ek 41 inci ve ek 44 üncü maddeleri kapsamındaki unvanlar hariç olmak üzere, 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine tabi kurumlar bakımından bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin eki (1) sayılı cetvelde yer alan bulunduğu pozisyon unvanıyla aynı unvanlı memur kadrolarına bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış gün içinde kurumlarınca atanırlar. (...) Bu madde hükümlerine göre memur kadrolarına atananların, ilgili mevzuat hükümlerine göre sözleşmeli personel olarak geçirdikleri hizmet süreleri öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. Bunlar, atandıkları kadronun mali ve sosyal haklarına göreve başladıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren hak kazanır ve önceki pozisyonlarında aldıkları mali ve sosyal haklar hakkında herhangi bir mahsuplaşma yapılmaz.”,
7. Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına ilişkin Esasların “Yeniden Hizmete Alınma” başlıklı ek 1 inci maddesinde; “Doğum, evlat edime, memur veya diğer personel kanunlarına tâbi olan eşinin yurt dışında sürekli göreve atanması veya en az altı ay süreyle yurt dışında geçici olarak görevlendirilmesi ve askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilen sözleşmeli personelin pozisyonu saklı tutulur ve istekleri halinde bu personel ayrıldığı kurumunda yeniden hizmete alınır. Ancak yeniden hizmete alınacak sözleşmeli personelin; (...) b) Doğum ya da üç yaşını doldurmamış bir çocuğun eşle birlikte veya münferit olarak evlat edinilmesi veyahut sözleşmeli personel olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi nedenleriyle hizmet sözleşmesini feshedenlerin, doğum izninin veya evlat edinme nedeniyle kullanılan iznin bitiminden itibaren en geç iki yıl; memur veya diğer personel kanunlarına tâbi olan eşinin yurt dışında sürekli göreve atanması veya en az altı ay süreyle yurt dışında geçici olarak görevlendirilmesi nedeniyle hizmet sözleşmesini feshedenlerin eşinin görev süresi bitiminden, askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilenlerin terhis tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yeniden istihdam edilmek üzere ayrıldığı kurumuna yazılı talepte bulunması, gerekmektedir. Kurumlar, yazılı talebi takip eden en geç otuz gün içinde ilgilileri istihdam ederler. ”
Hükümleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
8. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebinin reddi yönündeki öneri, Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
9. Başvuran; sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışmakta iken kullandığı aylıksız doğum izni sürelerinin kademe ilerlemesinde hesaba katılmasını talep etmektedir.
10. İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgeler incelendiğinde, başvuranın sözleşmeli personel olarak çalışmakta iken 15.08.2020 tarihinden geçerli olmak üzere doğum yapması nedeniyle hizmet sözleşmesinin feshedildiği, Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların Ek 1 inci maddesi gereğince 30.07.2021 tarihinde tekrar göreve başladığı, 657 sayılı Kanuna eklenen geçici 48 inci madde ile 15.05.2023 tarihinde memur kadrosuna atandığı, mezkûr madde ile memur kadrosuna atanan personele ilgili mevzuat hükümlerine göre sözleşmeli personel olarak geçirdikleri hizmet sürelerinin öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirmesi imkânı verildiği, bununla birlikte Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünün yukarda yer verilen 15/5/2024 tarihli görüş yazısında da belirtildiği üzere anılan Kanunun geçici 48 inci maddesi çerçevesinde memur kadrolarına atananların, mezkûr Esasların ek 1 inci maddesine istinaden pozisyonlarının saklı tutulduğu süreler var ise bu sürelerin kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilmesi imkânının bulunmadığı, bu çerçeve de başvuranın 15.08.2020-30.07.2021 tarihleri arasındaki sözleşme fesih (doğum nedeniyle) döneminde sözleşmeli personel pozisyonu saklı tutulduğundan doğum izninin kullanıldığı sürelerin sözleşmeli personel olarak geçirilen hizmet süresi kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmadığı anlaşılmıştır.
11. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın 15.08.2020-30.07.2021 tarihleri arasındaki sözleşme fesih (doğum nedeniyle) döneminde sözleşmeli personel pozisyonunun saklı tutulduğu, bu nedenle doğum iznini kullanıldığı mezkûr sürelerin sözleşmeli personel olarak geçirilen hizmet süresi olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından aylıksız doğum izni sürelerinin kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilmesi talebinin İdare tarafından reddedilmesi işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
12. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup, söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından süresi içerisinde, tam ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, ancak idarenin, başvurana verdiği cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkeye de uyması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
13. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Kocaeli İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;
Kararın BAŞVURANA ve ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
Şeref MALKOÇ
Kamu Başdenetçisi
